Örgütün Amacı: Akdeniz için Birlik (AiB), Akdeniz'de işbirliğinin güçlendirilmesini amaçlayan hükümetlerarası bölgesel bir örgüttür. 1995’te başlayan ve Barselona Süreci olarak da bilinen Avrupa-Akdeniz Ortaklığı’nın (EUROMED) devamı niteliğindedir. AiB, siyasi diyalog ve ekonomiden sosyal ve kültürel alanlara uzanan geniş bir yelpazeyi kapsayan bir işbirliği platformudur. AiB, EUROMED hedefleri ile müktesebatını teyit ederek, demokrasi, insan hakları ve temel özgürlüklere saygı, Avrupa-Akdeniz bölgesinde kültürler arası diyaloğun desteklenmesi ilkeleri çerçevesinde, bölgede barış, istikrar, güvenlik ve ortak ekonomik refah alanı tesis edilmesini teşvik etmeyi ve bölgesel bütünleşme ile uyum potansiyelini geliştirmeyi amaçlamaktadır. AiB’in Kurucu Bildirgesindeki öncelikli faaliyet alanları ulaştırma ve kentsel kalkınma, enerji, çevre ve su, sosyal konular ve sivil toplum, yükseköğrenim ve araştırma, iş geliştirme olarak belirlenmiştir. Bu alanlarda belirlenen bölgesel işbirliği projeleri, düzenli olarak bir araya gelen üye ülkelerin kıdemli memurlarınca AiB tarafından desteklenmek üzere onaylanmaktadır. “Etiketleme – projelere AiB etiketi verme” (labelling) olarak adlandırılan bu işlem herhangi bir mali katkı tahsis etmeksizin projelere her türlü desteğin verilmesini ve teşvik edilmesini kapsamaktadır. Bugüne kadar sözkonusu alanlarda toplam bedeli 5.5 milyar Avro olarak tahmin edilen 54 projenin etiketlenmesi kararlaştırılmış olup, bunlardan 35’i uygulama aşamasına geçmiştir. Projelerin uygulanması amacıyla gerekli eşgüdümü sağlama görevi Barselona’da yerleşik AiB Sekretaryasına verilmiştir.
Kuruluş Tarihi: AiB, 13 Temmuz 2008 tarihinde Paris’te düzenlenen Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde kurulmuştur.	Merkezi: 2010 yılında faaliyete geçen kuruluşun Sekretaryası Barselona’da bulunmaktadır.	Genel Sekreteri: Nasser Kamel (Mısır) Haziran 2018 itibariyle

Üye Ülkeler:

Akdeniz için Birlik’e 43 ülke üyedir. (28 AB üyesi ile Türkiye, İsrail, Bosna-Hersek, Arnavutluk, Monako, Karadağ, Cezayir, Mısır, Ürdün, Lübnan, Moritanya, Fas, Filistin, Suriye ve Tunus)

Suriye 1 Aralık 2011 tarihi itibariyle üyeliğini askıya almıştır. Libya’nın gözlemci statüsü bulunmaktadır.

Türkiye’nin Üyelik Durumu:

1995 yılında başlatılan Avrupa-Akdeniz Ortaklık sürecinde yer alan Türkiye, sözkonusu sürecin devamı olan AiB’e de kurulduğu 2008 yılından bu yana üyedir.

Örgütün Tarihi

AiB, Avrupa Birliği (AB) ile AB üyesi olmayan Akdeniz ülkeleri arasındaki işbirliğine kalıcı ve kurumsal bir işbirliği çerçevesi oluşturulması amacıyla 1995 yılında başlatılan Avrupa-Akdeniz İşbirliği Sürecinin yerini almak üzere 13 Temmuz 2008 tarihinde Paris'te düzenlenen Avrupa-Akdeniz Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesinde kurulmuştur.

Akdeniz için Birlik, siyasi diyalog platformu, bölgesel, alt bölgesel ve sınırötesi projeler yoluyla Akdeniz'de işbirliğinin artırılmasına katkı yapacak bir oluşum olarak tasarlanmıştır.

Paris Zirvesinde kabul edilen bildirgede AiB’in, Avrupa-Akdeniz bölgesinde demokratik ilkeler ile insan hakları ve temel özgürlüklere saygı, kültürler ve medeniyetler arasındaki anlayışın desteklenmesi ve barış, istikrar, güvenlik ve ortak ekonomik refah alanı tesis edilmesi gibi hedeflere dayandığı belirtilmektedir. Bildirgede AiB’in, AB’nin genişleme politikası ile buna bağlı katılım müzakereleri ve katılım öncesi süreçten bağımsız bir işbirliği süreci olduğu da kayıt altına alınmıştır.

43 üyeli AiB’in kurumsal yapısı içinde, bir AB üyesi ile bir Akdenizli ortak ülkenin ilke olarak iki yıllığına üstlendiği“Eş Başkanlık”, tüm ülkelerin temsil edildiği“Kıdemli Memurlar Toplantısı (KM)” ve “AiB Sekretaryası” yer almaktadır. Eş Başkanlık 2012 yılından bu yana AB üyesi ülkeler adına Lizbon Antlaşması uyarınca AB Dış İlişkiler Servisi ile AB üyesi olmayan ülkeler adına Ürdün tarafından yürütülmektedir.

AiB Sekretaryasında, Akdenizli ülkeler arasından aday gösterilen ve KM tarafından oydaşma ile üç yıllığına atanan Genel Sekreter (GS) ve üçü AB üyesi, üçü AB üyesi olmayan ülkeler tarafından aday gösterilen ve KM tarafından üç yıllığına oydaşma ile atanan 6 Genel Sekreter Yardımcısı (GSY) görev yapmaktadır. AiB Genel Sekreteri’nin devamlı olarak AB üyesi olmayan üye ülkeler arasından seçilmesi 2008 yılında Marsilya’da yapılan AiB Dışişleri Bakanları Toplantısında kararlaştırılmıştır. Sözkonusu GS ve GSY pozisyonlarına ilişkin görev sürelerinin, KM tarafından oydaşma ile alınacak karar çerçevesinde 3+3 olmak üzere 6 yıla uzatılması mümkündür.

AiB Genel Sekreterliğini Haziran 2018 tarihinden bu yana Mısır uyruklu Nasser Kamal yürütmektedir.

AiB’in kültürel boyutunu Anna Lindh Vakfı (ALV), parlamenter boyutunu Akdeniz için Birlik Parlamenter Asamblesi (AiB-PA) ve yerel yönetim boyutunu Avrupa-Akdeniz Bölgeler ve Yerel Yönetimler Asamblesi (ARLEM) oluşturmaktadır.

Türkiye, Akdeniz havzasında kültürlerarası diyaloğu güçlendirmek amacıyla 2005 yılında kurulan ve merkezi İskenderiye’de bulunan Anna Lindh Vakfı’nın Yönetim Kurulu ile Danışma Konseyinde temsil edilmektedir.

2004 yılında faaliyete başlayan ve AiB’in parlamenter boyutunu oluşturan Akdeniz için Birlik Parlamenter Asamblesi AB üyesi ülkeler, AB üyesi olmayan Akdenizli ülkeler ve Avrupa Parlamentosu parlamenterlerinden oluşmaktadır. Türkiye, AiB-PA’da TBMM üyesi 7 milletvekilimiz ile temsil etmektedir. AiB-PA Türk Grubu Başkanı, İstanbul Milletvekili Sayın Şamil Ayrım’dır.

AiB-PA’nın 28-29 Mayıs 2016 tarihlerinde Fas’ın Tanca şehrinde yapılan 12. Genel Kurul’unda ülkemiz, İtalya ve Mısır’la birlikte 4 yıllık bir süre için AiB-PA Büro üyeliğine seçilmiştir. Ayrıca, 13 Şubat 2019 tarihi itibariyle TBMM eşgüdümünde ülkemiz AiB-PA Büro Dönem Başkanlığını Mayıs 2019-Mayıs 2020 dönemi için devralmıştır.

Avrupa-Akdeniz ortaklığına bölgesel ve yerel bir boyut kazandırılması amacıyla 2010 yılında tesis edilen Avrupa-Akdeniz Bölgeler ve Yerel Yönetimler Asamblesinde ülkemiz 5 asil (Kocaeli, Balıkesir, Kayseri-Melikgazi, Aydın-Nazilli, Adana-Sarıçam Belediyeleri) ve 5 yedek (Uşak, İzmir-Kiraz, Şanlıurfa-Halfeti, Antalya-Demre, Mersin-Erdemli Belediyeleri) olmak üzere 10 üye ile temsil edilmektedir.

AiB’in Yeni Yol Haritası

Ocak 2017 tarihinde düzenlenen AiB II. Bölgesel Forumunda, AiB’in 2017 ve daha sonraki yıllarda gerçekleştirmeyi öngördüğü faaliyetlere ilişkin yol haritası kabul edilmiştir. Yol haritasıyla, AiB’in Kurucu Bildirgesinde yer alan öncelikli alanlardaki faaliyetlerinin çeşitlendirilmesine ve AiB’in görünürlüğünün güçlendirilmesine ağırlık verilmesi amaçlanmaktadır.

Türkiye’nin AiB’le İlişkileri

Türkiye, Akdeniz’de işbirliğinin güçlendirilmesini etkin bir şekilde desteklemektedir.

1995 yılında oluşturulan Barselona Süreci kapsamında Akdeniz’de işbirliğinin geliştirilmesine katkıda bulunmuştur.

AB ile katılım müzakereleri yürütmekte olan Türkiye, Barselona Süreci’nin daha güçlü ve etkin kılınması amacıyla kurulan “Akdeniz için Birlik” girişimine de bu anlayış doğrultusunda katılmıştır.

Türkiye, 2010 yılında faaliyete başlayan AiB Sekretaryasının çalışmalarına da aktif katkı sağlamaktadır. Ulaştırma ve Kentsel Kalkınmadan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcılığı Makamına seçilen (E) Büyükelçi Yiğit Alpogan 2010-2016 yılları arasında bu görevi deruhte etmiştir. Bu defa, Büyükelçi Ayşe Asya, 17 Temmuz 2018 tarihinde düzenlenen Kıdemli Memurlar Toplantısında oydaşmayla AiB Sekretaryasında “Ulaştırma ve Kentsel Kalkınmadan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcılığı” görevine getirilmiştir. Ülkemizin bu bağlamdaki katkıları, AiB’in kurumsallaşmasına ve Sekretaryanın faaliyetlerine verdiğimiz desteği teyit etmektedir.