Kuruluş Tarihi: 1985

Merkezi: Tahran, İran

Genel Sekreteri: Büyükelçi Asad Majeed Khan (Pakistan)

Üye Ülkeler: Türkiye, İran, Pakistan (kurucu üyeler) ile Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan

Teşkilatın Amacı: Üye ülkelerin kalkınmalarına katkıda bulunmak, EİT bölgesi içindeki ticari engelleri kaldırmak ve bölge içi ticareti geliştirmek ve EİT bölgesinin küresel pazarlarla bütünleşmesini teşvik etmek, üye ülkeler arasındaki kültürel ve tarihi bağları güçlendirmek.

Teşkilatın Tarihi: Türkiye, İran ve Pakistan tarafından bölgesel ekonomik işbirliğini geliştirmek amacıyla 1964 yılında kurulan Kalkınma için Bölgesel İşbirliği (Regional Cooperation for Development) teşkilatının hukuki zemini üzerine 1985 yılında EİT kurulmuştur. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra bağımsızlıklarını kazanan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan ile Afganistan'ın da katılmasıyla Teşkilat, 1992 yılında toplam 8 milyon km ² alan üzerinde yaklaşık 500 milyon nüfusa hitap eden ekonomik ağırlıklı bir bölgesel platform halini almıştır.

Teşkilatın Kurumsal Yapısı:

Zirve: Devlet/Hükümet Başkanları düzeyinde olup, iki yılda bir toplanmaktadır. Bugüne kadar 16 EİT Zirvesi ve bir Olağanüstü Zirve yapılmıştır. 1993 yılında 2. EİT Zirvesi; 2002 yılında 7. EİT Zirvesi; 2010 yılında 10. EİT Zirvesi ve 2021 yılında 14. EİT Zirvesi ülkemiz evsahipliğinde gerçekleştirilmiştir. Son olarak, 16. EİT Zirvesi 9 Kasım 2023 tarihinde Taşkent’te düzenlenmiştir.

Bakanlar Konseyi: Teşkilatın en üst düzey karar alma organı olan Bakanlar Konseyi, Dışişleri Bakanları seviyesinde yılda bir kez toplanmaktadır. Son Konsey Toplantısı 9-10 Ekim 2023 tarihlerinde Azerbaycan’ın Şuşa şehrinde gerçekleştirilmiştir.

Bölgesel Planlama Konseyi: Üye ülkelerin planlama teşkilatlarının başkanları/müsteşarları başkanlığında yılda en az bir defa toplanmakta olup, Teşkilatın gündemindeki program, proje ve faaliyetleri gözden geçirerek faaliyet takvimini hazırlamaktadır.

Daimi Temsilciler Konseyi: Üye ülkelerin Tahran Büyükelçileri ve İran Dışişleri Bakanlığı’nın EİT İşlerinden Sorumlu Genel Direktörü’nden oluşmakta; ayda bir defa toplanmaktadır.

Sekretarya: Tahran’da yerleşiktir.

Türkiye’nin Teşkilat’la İlişkileri: Ülkemiz coğrafi konumu, gelişmişlik düzeyi ve köklü devlet yapısıyla kurucusu olduğu EİT içerisinde öncü bir konumdadır. Ayrıca, Teşkilat içinde ticaretin geliştirilmesi ve kolaylaştırılmasında ve denize çıkışı olmayan Orta Asya ülkelerinin dünyanın önde gelen ticaret merkezlerine açılımlarını sağlayacak ulaştırma hatlarının geliştirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır.

Ülkemiz 2019-2021 yılları arasında üstlendiği EİT Dönem Başkanlığı görevini, 28 Kasım 2021 tarihinde Sayın Cumhurbaşkanımızın katılımlarıyla Aşkabat’ta gerçekleştirilen Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde Türkmenistan’a devretmiştir. EİT’in mevcut Dönem Başkanı İran’dır.