Üye Ülkeler: 57 üyesi bulunmaktadır. *

Afganistan, Arnavutluk, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Benin, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bruney Darüsselam, Burkina Faso, Cezayir, Cibuti, Çad, Endonezya, Fas, Fildişi Sahili, Filistin, Gabon, Gambiya, Gine, Gine Bissau, Guyana, Irak, İran, Kamerun, Katar, Kazakistan, Kırgızistan, Komorlar, Kuveyt, Libya, Lübnan, Maldivler, Malezya, Mali, Mısır, Moritanya, Mozambik, Nijer, Nijerya, Özbekistan, Pakistan, Senegal, Sierra Leone, Somali, Sudan, Surinam, Suriye*, Suudi Arabistan, Tacikistan, Togo, Tunus, Türkiye, Türkmenistan, Uganda, Umman, Ürdün, Yemen.

*Suriye’nin üyeliği 14-15 Ağustos 2012 tarihlerinde Mekke’de düzenlenen 4. Olağanüstü İİT Zirvesi’nde askıya alınmıştır.

Gözlemci ülkeler: 5 gözlemci üyesi bulunmaktadır: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (Kıbrıs Türk Devleti adıyla), Bosna-Hersek, Orta Afrika Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Tayland.

Türkiye’nin Üyelik Durumu: Kuruluşundan bu yana üyedir.

Türkiye’nin İİT’te Temsili:Ülkemiz, 22 Mayıs 2014 tarihli Bakanlar Kurulu Kararıyla, İİT nezdinde Daimi Temsilcilik ihdas etmeyi kararlaştırmış ve Daimi Temsilciliğimiz 24 Temmuz 2015 tarihinde Cidde’de açılmıştır.

Teşkilatın Tarihçesi:

İslam Konferansı Örgütü (İKÖ), Müslümanların üçüncü mukaddes mabedi olan ve İsrail'in işgali altındaki Kudüs'te bulunan Mescid-i Aksa’nın, 21 Ağustos 1969 tarihinde Avustralyalı radikal bir Yahudi tarafından kundaklanması sonrasında İslam dünyasında uyanan tepkiler üzerine, 22–25 Eylül 1969 tarihlerinde Rabat’ta ilk kez düzenlenen İslam Zirve Konferansı’nda alınan bir kararla kurulmuştur.

1970 Mart ayında Cidde’de gerçekleştirilen 1. Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı’nda Genel Sekreterliğin oluşturulmasına ve Sekretaryanın, Kudüs’ün kurtarılmasına kadar, Cidde'de faaliyet göstermesine karar verilmiş, ayrıca bir Genel Sekreter atanmıştır.

İKÖ ismi, 28-30 Haziran 2011 tarihlerinde Astana’da düzenlenen 38. Dışişleri Bakanları Konseyi (DBK) Toplantısı’nda İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) olarak değiştirilmiştir.

İİT Şartı:

1972 yılında Rabat’ta yapılan 3. DBK Toplantısı’nda kabul edilen İKÖ Şartı’nın yerine 13-14 Mart 2008 tarihlerinde Dakar’da düzenlenen 11. İKÖ Zirvesi’nde kabul edilen yeni Şart, Teşkilat’ın temel kurucu belgesidir. Şart, Örgütün amaçlarını, prensiplerini beyan eder, üyelik, gözlemcilik, organlar, uyuşmazlıkların barışçı halli, bütçe ve maliye ile işleyiş kurallarını belirlemektedir.

1972 tarihli eski Şartı değiştiren ve yerine geçen yeni Şart, Örgütün reformu yolunda en önemli dönüm noktasını oluşmaktadır. Yeni Şart, Örgütün 1972 yılından bu yana geçen zamanda uluslararası alanda meydana gelen köklü değişiklikler sonucunda ortaya çıkan yeni ortamda İslam ülkeleri arasında çağdaş ihtiyaçlara uygun işbirliği ve faaliyetler için gerekli yasal zemini ve organları oluşturmaktadır.

Ülkemiz yeni Şart’ı 35. DBK’da (18-20 Haziran 2007, Kampala/Uganda) imzalamış ve Şart ülkemiz açısından 16 Haziran 2012’de yürürlüğe girmiştir.

Şart’ın metnine aşağıdaki bağlantıdan ulaşılabilmektedir.

https://www.oic-oci.org/upload/documents/charter/en/oic_charter_2018_en.pdf

İİT Organları

1. İslam Zirvesi

2. Dışişleri Bakanları Konseyi

3. Daimi Komiteler

4. İcra Komitesi

5. Uluslararası İslami Adalet Divanı (Statüsünün yürürlüğe girmesi sonrası örgütün asli yargı organı olması öngörülmektedir)

6. Bağımsız Daimi İnsan Hakları Komisyonu

7. Daimi Temsilciler Komitesi

8. Genel Sekreterlik

9. Alt Organlar

10. Uzmanlık Kuruluşları

11. İlgili Kuruluşlar

İslam Zirvesi:

Teşkilatın en üst düzeyde karar alma organı olan İslam Zirvesi, Üye Ülkelerin Devlet ve Hükümet Başkanlarından oluşmakta; her üç yılda bir Üye Ülkelerin birinde toplanmakta; İİT Şartı’nda kayıtlı hedeflerin hayata geçirilmesi konusunda istişareler yapmakta ve bu konularda izlenecek siyasete ilişkin kararlar almaktadır.

Üye Ülkeler Zirve toplantılarına coğrafî gruplar (Arap, Asya ve Afrika) temelinde dönüşümlü olarak evsahipliği yapmaktadır. Bu kural diğer İİT toplantıları için de geçerlidir. Kuruluşundan bugüne kadar çeşitli üye ülkelerin evsahipliğinde 15 Zirve, 8 Olağanüstü Zirve toplantısı düzenlenmiştir.

Ülkemiz 14-15 Nisan 2016 tarihlerinde “Adalet ve Barış için Birlik ve Dayanışma” temasıyla İstanbul’da gerçekleştirdiği Zirve ile üç yıl boyunca İİT Zirve Dönem Başkanlığını üstlenmiş olup, bu görevi 31 Mayıs 2019 tarihinde Mekke’de düzenlenen 14. Zirve’yle Suudi Arabistan’a devretmiştir. 15. İslam Zirvesi, Gambiya’nın başkenti Banjul’da 4-5 Mayıs 2024 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.

Öte yandan, İslam Âlemi’nin çıkarlarının gerektirdiği durumlarda, İslam dünyası için hayatî öneme sahip konuları değerlendirmek ve Teşkilat’ın takip edeceği politikaları belirlemek amacıyla Olağanüstü Zirve toplantıları da düzenlenebilmektedir.

Bu çerçevede, Kudüs ve Filistin’de yaşanan gelişmeler üzerine, Sayın Cumhurbaşkanımızın çağrısıyla 6. Olağanüstü Zirve 13 Aralık 2017, 7. Olağanüstü Zirve ise 18 Mayıs 2018 tarihinde İstanbul’da, düzenlenmiştir.

İsrail’in Filistin halkına yönelik devam etmekte olan askeri saldırganlığını ele almak üzere Riyad’da 11 Kasım 2023’te gerçekleştirilmesi öngörülen Arap Ligi (AL) Zirvesi ile 12 Kasım 2023’te düzenlenmesi öngörülen 8. Olağanüstü İslam Zirvesi, tek çatı altında birleştirilerek, “İİT-AL Olağanüstü Ortak Zirvesi” adıyla, 11 Kasım 2023 tarihinde Riyad’da gerçekleştirilmiştir.

Dışişleri Bakanları Konseyi:

Zirve’den sonraki karar alma organı olan Dışişleri Bakanları Konseyi (DBK), yılda bir defa Üye Ülkelerden birinde düzenlenmektedir. Zirve Toplantılarında olduğu gibi, İslam dünyasını ilgilendiren hayati konularda gerektiğinde Olağanüstü DBK Oturumu düzenlenebilmektedir.

DBK, Teşkilat’ın amaçlarının ve genel politikalarının uygulanmasıyla ilgili konularda kararlar almakta; Önceki Zirve ve DBK Toplantılarında alınan kararların uygulanmasında kaydedilen gelişmeleri takip etmekte; Genel Sekreterlik ve alt kuruluşların bütçelerini değerlendirmekte ve onaylamakta; Genel Sekreteri seçmektedir.

Ülkemiz, 1976 (7. DBK), 1991 (12. DBK) ve 2004 (31. DBK) yıllarında olmak üzere üç kez DBK toplantılarına evsahipliği yapmıştır.

Kamerun’un evsahipliğinde 27-29 Ağustos 2024 tarihlerinde Yaoundé’de düzenlenen 50. DBK’ya katılım sağlanacaktır.

Ülkemiz, 2025 yılında düzenlenmesi planlanan İİT 51. DBK’ya evsahipliği yapacaktır.

Daimi Komiteler:

İİT, Teşkilat ve Üye Devletler için hayatî öneme sahip konuları ilerletmek için aşağıdaki Daimi Komiteleri oluşturmuştur. Daimi Komitelere Krallar ile Devlet ve Hükümet Başkanları başkanlık etmektedir. Bu Komiteler Zirve kararlarına uygun olarak veya Dışişleri Bakanları Konseyi’nin tavsiyesi üzerine kurulmaktadır.

1.Kudüs Komitesi

(Fas Kralı başkanlık etmektedir)

2.Enformasyon ve Kültürel İşler Daimi Komitesi (COMIAC)

(Senegal Cumhurbaşkanı başkanlık etmektedir)

3. Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (COMCEC-İSEDAK)

(Sayın Cumhurbaşkanımız başkanlık etmektedir)

4. Bilim ve Teknolojik İşbirliği Komitesi (COMSTECH)

(Pakistan Cumhurbaşkanı başkanlık etmektedir)

İcra Komitesi

İcra Komitesi, Zirve ve DBK Troykaları (önceki, mevcut ve sonraki Dönem Başkanları) ile Sekretarya’nın evsahibi sıfatıyla Suudi Arabistan ve İİT Genel Sekreteri olmak üzere 8 üyeden oluşmakta; lüzumlu hallerde toplanmaktadır.

7 Ekim’de Hamas tarafından İsrail topraklarına düzenlenen saldırının ardından, İsrail'in Filistin halkına yönelik devam etmekte olan askeri saldırganlığını ele almak üzere İİT İcra Komitesi 18 Ekim 2023 tarihinde Cidde'de Bakanlar düzeyinde, açık katılımlı ve fiziki olarak toplanmıştır. Sözkonusu toplantıya Sayın Bakanımızın da aralarında bulunduğu 22 Bakan katılmıştır.

Son olarak, "İsrail işgal güçlerinin Filistin halkına yönelik uygulamaya devam ettikleri suçlar ve İran'ın ulusal egemenliğine yönelik saldırganlığı" konulu açık katılımlı Bakanlar seviyesinde İİT İcra Komitesi Olağanüstü Toplantısı, 7 Ağustos 2024 günü gerçekleştirilmiştir.

Bakan Yardımcımız Sayın Nuh Yılmaz’ın ülkemizi temsil ettiği sözkonusu toplantıya, 8’i Bakan (İran-Bakan Vekili, Gambiya, Ürdün, Somali, Pakistan, Malezya, Maldivler, Cezayir) olmak üzere 47 Üye Ülkeden heyet iştirak etmiştir.

Toplantının ardından kabul edilen bildiride, İsrail’in 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana işlediği savaş suçları ve soykırımın yanısıra, Hamas Siyasi Büro Başkanı Haniye’ye yapılan suikast kınanmış, Filistin Davası’nın İİT’teki merkezi konumu vurgulanmış, İsrail’in yasadışı yerleşimlerinin artışına karşı uyarı yapılmış, İsrail’in sahada işlediği insan hakları ihlallerine vurgu yapılarak, Filistin Devleti’nin kurulması, UNRWA’nın terörist örgüt olarak ilan edilerek faaliyetlerinin önüne geçilmesi ve Filistin tarafınca toplanan vergilere el konulması kınanmış, Birleşmiş Milletler’e İsrail’in saldırılarını durdurması, İİT Üye Ülkelerine uluslararası örgütlerde birarada hareket etme çağrısı yapılmış, Müslüman ve Hristiyanlara ait kutsal yerlerin korunmasının ve ülkemizin de üyesi olduğu İİT Filistin Temas Grubunun faaliyetlerinin sürdürülmesinin önemine dikkat çekilmiştir.

Genel Sekreter:

Teşkilat’ın baş idarî yetkilisi olan Genel Sekreter, Üye Ülkelerin vatandaşları arasından adil coğrafî dönüşüm ve fırsat eşitliği ilkesine uygun olarak DBK tarafından beş yıllık bir dönem için seçilmekte; en fazla iki dönem görev yapabilmektedir.

Genel Sekreterin görevleri arasında, Teşkilat’ı ilgilendiren meseleleri Teşkilat’ın yetkili organlarının dikkatine getirmek; Zirve ve DBK Toplantılarında alınan karar ve tavsiyelerin uygulanmasını izlemek; Teşkilat’ın ilgili organlarının çalışmalarını koordine etmek; Genel Sekreterliğin program ve bütçesini hazırlamak ve DBK’ya Teşkilat’ın çalışmaları hakkında yıllık rapor sunmak yeralmaktadır.

Bugüne kadar görev yapan İİT Genel Sekreterleri:

1- Tunku Abdul Rahman (Malezya) 1971-1973

2- Hassan Al-Touhami (Mısır) 1974-1975

3- Amadou Karim Gaye (Senegal) 1975-1979

4- Habib Chatty (Tunus) 1979-1984

5- Syed Sharifuddin Pirzada (Pakistan) 1985-1988

6- Dr. Hamid Algabid (Nijer) 1989-1996

7- Dr. Azeddine Laraki (Fas) 1997-2000

8- Dr. Abdelouahed Belkeziz (Fas) 2001-2004

9- Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu (Türkiye) 2005-2013

10- İyad Ameen Madani (Suudi Arabistan) 2014-2016

11- Dr. Yousef bin Ahmad Al-Othaimeen (Suudi Arabistan) 2016-17 Kasım 2021

12- Hissein Brahim Taha (Çad) 17 Kasım 2021-günümüz

İİT Genel Sekreterleri genellikle DBK sırasında Üye Ülkeler arasında varılan mutabakatla atanagelmiştir. Bununla birlikte, Haziran 2004’te İstanbul’da düzenlenen 31. DBK Toplantısı’nda ilk defa bir seçim yapılmış ve Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu Genel Sekreter seçilmiştir. Bu görevi üstlenen ilk Türk vatandaşı olan Prof. İhsanoğlu 1 Ocak 2005 tarihinde görevine başlamış ve görevini iki dönem (2013 yılı sonuna kadar) sürdürmüştür.

47. DBK’da (27-28 Kasım 2020, Nijer) düzenlenen seçimler neticesinde İİT GS görevine Afrika Grubu’nun ortak adayı olarak seçilen Hissein Brahim Taha, 17 Kasım 2021 tarihi itibarıyla görevi selefi Yousef Al-Othaimeen’den (Suudi Arabistan) devralmıştır.

İİT Genel Sekreteri Hissein Brahim Taha, 37. İSEDAK Bakanlar Toplantısı’na katılmak üzere ilk ziyaretini 2021 Kasım ayında ülkemize gerçekleştirmiş ve ziyaret kapsamında Sayın Cumhurbaşkanımız, Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımız ve Sayın Bakanımız tarafından ayrı ayrı kabul edilmiştir.

Genel Sekreter Taha, 6 Şubat tarihinde ülkemizde meydana gelen depremler sonrasında ülkemizle dayanışma ve destek göstermek amacıyla 21-23 Şubat 2023 tarihlerinde ülkemizi ziyaret etmiştir.

Genel Sekreter Taha son olarak 2-5 Aralık tarihlerinde İstanbul'da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (İSEDAK) 39. Bakanlar Oturumuna iştirak etmiştir.

Bağımsız Daimi İnsan Hakları Komisyonu

7-8 Aralık 2005 tarihleri arasında Mekke’de düzenlenen 3. Olağanüstü İslam Zirvesi’nde kabul edilen İİT On Yıllık Eylem Planı çerçevesinde kurulması kararlaştırılan Bağımsız Daimi İnsan Hakları Komisyonu (BDİHK), 28-30 Haziran 2011 tarihleri arasında Astana’da gerçekleştirilen 38. DBK Toplantısı’nda BDİHK Tüzüğü’nün kabul edilmesiyle 2012 yılında Cidde merkezli olarak faaliyetlerine başlamıştır.

Ülkemiz, BDİHK’nin 2012 yılında düzenlenen İkinci Olağan Oturumu'na ve 2018 yılında tertiplenen İslamofobi'yle Mücadele Semineri'ne evsahipliği yapmıştır.

BDİHK Asya, Afrika ve Arap gruplarından altışar olmak üzere 18 üyeden oluşmaktadır. BDİHK’de ülkemizi temsil eden Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Dairesi eski Başkanı Dr. Hacı Ali Açıkgül, görevine devam etmektedir.

Türkiye’nin İİT ile İlişkileri

Ülkemiz, İİT’in kuruluşundan bu yana üyesidir ve İİT faaliyetlerine faal katkı yapmaktadır. KKTC ise 1979 yılından bu yana İİT’te gözlemci statüsünü haiz olup, Zirve ve DBK toplantılarına düzenli olarak katılmaktadır. Daha önce “Kıbrıs Türk Müslüman Topluluğu” adıyla İİT’te temsil edilen KKTC’nin, 14-16 Haziran 2004 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleştirilen 31. DBK Toplantısı’nda Annan Planı’nda zikredildiği şekliyle “Kıbrıs Türk Devleti” adıyla temsili kararlaştırılmıştır. Zirve ve DBK’da “Kıbrıs’ta Durum” başlığıyla kabul edilen kararlarla, İİT, KKTC ile işbirliği ve dayanışmasını teyit etmekte, Kıbrıs sorununun çözümüne destek vermektedir.

İİT ayrıca, Yunanistan, Batı Trakya ve On İki Adalarda yaşayan Türk Azınlığı konusunda her yıl kabul ettiği kararlarla, Müslüman Türk Azınlığın hak ve çıkarlarının korunmasını ve sorunlarının çözümünü desteklemektedir.

Ülkemiz, İİT Dışişleri Bakanları Konseyi toplantılarında kabul edilen çok sayıda siyasi, hukuki ve Müslüman azınlıklara ilişkin kararın hazırlayıcısı, sunucusu ve takipçisi konumunda bulunmaktadır. İİT bünyesinde gerçekleştirilen sektörel toplantılara (Bakanlar seviyesinde) evsahipliği yapmaktadır.

İİT’in kapsamlı reformu konusu ülkemiz tarafından 2017 yılında gündeme getirilmiştir. Bu kapsamda, ülkemizin öncülüğünde hazırlanan “İİT’in Kapsamlı Reformu için Beyin Fırtınası Oturumu Düzenlenmesi” başlıklı karar tasarısı 5-6 Mayıs 2018 tarihlerinde Dakka’da düzenlenen 45. DBK’da kabul edilmiştir.

Sözkonusu Oturuma ilişkin ilk toplantı 2018 Ekim ayında Cidde’de, ikinci toplantı ise 2020 Şubat ayında Bangladeş’te ülkemizin eşbaşkanlığında düzenlenmiştir.

Ülkemiz, İslam âlemini tek çatı altında toplayan yegâne siyasi platform olan ve BM’den sonra en fazla üyeye sahip hükümetlerarası kuruluş olarak öne çıkan İİT’nin gerçek potansiyelini ortaya koymasını teminen kapsamlı reforma tabi tutulması yönündeki çabalarını sürdürmektedir.

Ülkemizdeki İİT Kuruluşları:

Ülkemiz Teşkilatın;

- iki alt kuruluşuna:

· İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC),

· İslam İşbirliği Teşkilatı İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA)

-bir Daimi Komitesine: İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (İSEDAK)

-dört bağlı kuruluşuna:

• İslam İşbirliği Gençlik Forumu (İİGF)

· İslam İşbirliği Teşkilatı Yayıncılık Düzenleyici Otoriteleri Forumu (IBRAF)

• İslam Ülkeleri Müşavirler Federasyonu (FCIC)

· İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC)

- Ve bir uzmanlık kuruluşu temsilciliğine: İslam Kalkınma Bankası (İKB) Türkiye Ofisi

evsahipliği yapmaktadır.

Bunun yanısıra, İİT Tahkim Merkezi 2021 Kasım ayı itibarıyla İstanbul’da faaliyete geçmiş olup, İİT Medya Forumu (OMF) ve İİT Polis İşbirliği ve Koordinasyon Merkezi’nin (PİKM) kurulması çalışmaları ise sürmektedir.

İslam İşbirliği Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (İSEDAK)

Başkanlığı Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından deruhte edilmekte ve her yıl ülkemizde bir kez Bakanlar düzeyinde, bir kez de teknik düzeyde İzleme Komitesi toplantısı düzenlenmektedir.

İSEDAK’ın yeni Stratejisi ve gözden geçirilmiş Tüzüğü 2012 yılında Mekke'de yapılan 4. Olağanüstü İslam Zirvesi'nde kabul edilmiştir. Yeni İSEDAK Stratejisi İstanbul'da düzenlenen 13. İslam Zirvesi Nihai Bildirisi’nde teyit edilmiştir.

Strateji ile birlikte hayata geçirilen Çalışma Grupları ve İSEDAK Proje Finansmanı enstrümanları giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bir İİT Tahkim Merkezi kurulması ve İİT Tercihli Ticaret Sistemi’ne biran önce işlerlik kazandırılması, ülkemizin İSEDAK kapsamındaki öncelikleri arasında bulunmaktadır.

Sayın Cumhurbaşkanımızın başkanlığını deruhte ettikleri İSEDAK 39. Bakanlar Oturumu 2-5 Aralık 2023 tarihlerinde İstanbul’da "İslam İşbirliği Teşkilatı Üye Ülkelerinin E-ticaret Kapasitelerinin Geliştirilmesi" temasıyla gerçekleştirilmiştir. İSEDAK 40. Bakanlar Oturumu’nun ise “İslami Finansal Teknolojiler: İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkelerde Ödeme Sistemlerinde Dijital Dönüşüm” teması altında 2-5 Kasım 2024 tarihlerinde ülkemizde düzenlenmesi planlanmaktadır.

İslam İşbirliği Teşkilatı İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA):

Merkezi İstanbul’da bulunan IRCICA, İslam tarihi, kültürü, medeniyeti ve sanatı alanlarında çalışan ilim insanları, araştırmacılar, sanatkârlar, kurum ve kuruluşlar için bir odak noktası ve buluşma zemini oluşturmakta; İslam kültür ve medeniyeti hakkındaki önyargıları bertaraf etmek, bunların doğru bir imajını yansıtmak, dünya medeniyeti içindeki rollerini ve yerlerini anlatmak ve Müslüman ülkelerle diğer toplumlar arasında karşılıklı anlayışı ve diyaloğu geliştirmek için gayret etmekte; sözkonusu alanlarda araştırmalar yaparak, kitap, bibliyografya, katalog, albüm ve diğer kaynak kitaplar yayınlanarak bu konularda kamuoyunu bilgilendirmektedir.

IRCICA Genel Direktörlük görevi, 2021 Mayıs ayından bu yana Emekli Büyükelçi Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç tarafından yürütülmektedir.

İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC):

Ankara’da yerleşik olan SESRIC, üye ülkelerle ilgili sosyo-ekonomik istatistiklerin yine üye ülkelerin kullanımı için toplanması, derlenmesi, düzenlenmesi ve yayınlanması; üye ülkeler arasındaki işbirliklerinin geliştirilmesine yardımcı olmak amacıyla üye ülkelerdeki sosyal ve ekonomik gelişmelerin araştırılıp, değerlendirilmesi ve raporlanması; üye ülkelerin ihtiyaçları ve İİT’in genel amaçları doğrultusunda seçili alanlarda eğitim programları organize edilmesinden sorumludur.

Önceki Genel Direktör Nebil Dabur’un görev süresinin sona ermesinin ardından, SESRIC Genel Direktörlüğüne Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler eski Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk seçilmiş olup ve 27 Mart 2023 itibariyle görevine başlamıştır.

İslam İşbirliği Gençlik Forumu (İİGF):

İİT’nin ilgili (affiliated) kuruluşlarından olan İslam İşbirliği Gençlik Forumu (İİGF), 2004 yılında İstanbul’da tertiplenen İİT 31. Dışişleri Bakanları Konseyi (DBK) toplantısında kabul edilen karar uyarınca, 1-3 Aralık 2004 tarihlerinde Bakü’de toplanan Kurucu Genel Kurul tarafından “İslam Konferansı Diyalog ve İşbirliği Gençlik Forumu” adı altında İstanbul merkezli olarak kurulmuştur. 2018 yılında düzenlenen 3. Genel Kurul toplantısında kuruluşun adı İİGF olarak değiştirilmiştir.

İİGF’nin İİT üye devletlerinin ulusal gençlik kuruluşlarından ve uluslararası gençlik kuruluşlarından 40'ın üstünde üyesi bulunmaktadır. (İİT’te ilgili kuruluş statüsündeki yapılara ülkeler değil, kurum ve kuruluşlar üye olmaktadır.)

İİGF Başkanlığı görevi 2018 Aralık ayından bu yana Taha Ayhan tarafından yürütülmektedir.

İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC):

Merkezi İstanbul’da bulunan İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC), 2010 yılında kurulmuş olup, ülkemiz dahil 29 üyesi (Türkiye, BAE, Cezayir, Fas, Gine, Libya, Kamerun, Mali, Pakistan, Sudan, Somali, Tunus, Ürdün, Gabon, Gambiya, İran, Senegal, Afganistan, Burkina Faso, Mısır, Lübnan, Suudi Arabistan, Filistin, Benin, Nijer, Surinam, Moritanya, Uganda ve Malezya) ve 2 gözlemci üyesi (KKTC ve Bosna Hersek) bulunmaktadır. Tüm İİT üyesi ülkelerin SMIIC’e de üye olması, anılan Enstitü bağlamında öncelikli hedeflerler arasında yer almaktadır.

SMIIC, İslam ülkelerinde ticareti olumsuz yönde etkileyen standartların uyumlaştırılması, ortak standartların hazırlanması, ortak bir sertifikasyon sisteminin geliştirilmesini amaçlamakta, ayrıca, laboratuar testleri ve kalite kontrol, standartlara uygunluk ve kalite belgelerinin verilmesi ve üye ülkelere eğitim imkânları sağlanması faaliyetlerinde bulunmaktadır.

SMIIC bünyesinde Helal Gıda Konuları, Helal Kozmetik Konuları, Hizmet Yeri Belgelendirme Konuları, Yenilenebilir Enerji, Turizm, Tarımsal Faaliyetler, Ulaşım, Akreditasyon, Terminoloji ve Finans gibi alanlarda faaliyet yürütmekte olan Teknik Komiteler bulunmaktadır.

Kalkınma Bakanlığı ve TSE, SMIIC'in hayata geçirilmesine ve helal gıda standartları belgelendirmelerinin SMIIC bünyesinde yapılmasına öncelik vermekte, bunun sağlanmasının ülkemizin ekonomik çıkarlarına, özellikle de İslam ülkelerine olan ihracatımıza büyük katkı yapacağını vurgulamaktadır. İslam ülkeleri arasında ortak standartların ve sertifikasyon sisteminin belirlenmesi, yıllık 1 trilyon Doların üstünde değer sahibi helal gıda pazarı dikkate alındığında ayrıca özel önem taşımaktadır.

SMIIC’in Genel Sekreterliğini Nisan 2018’den bu yana İhsan Övüt yürütmektedir.

İİT Polis İşbirliği ve Koordinasyon Merkezi

İİT bünyesinde üye ülkelerin teşkilatları arasındaki işbirliğini güçlendirmek ve kapasite geliştirme çalışmaları yapmak üzere, İstanbul'da kain, üyeliğin gönüllülük esasına dayandığı ve uzmanlık kuruluşu statüsünde "İİT Polis İşbirliği ve Koordinasyon Merkezi" ismiyle İstanbul’da bir merkez kurulması teklifi ülkemiz evsahipliğinde düzenlenen 13. İslam Zirvesi’nde kabul edilmiştir.

Merkez’in Tüzüğü 5-6 Mayıs 2018 tarihlerinde Dakka’da düzenlenen 45. DBK’ya sunulmuş ve kabul edilmiştir. Sözkonusu Tüzük, ülkemizce 1-2 Mart 2019 tarihlerinde Abu Dabi’de düzenlenen 46. DBK’da imzalanmıştır.

Halihazırda PKİM Tüzüğü'nü imzalayan Üye Devlet sayısı; ülkemizin yanısıra, Moritanya, Benin, Gine-Bissau, Gambiya ve Libya ile 6’ya ulaşmıştır.

İİT Medya Forumu

İİT üyesi ülkeler enformasyon kuruluşları arasında somut projeler gerçekleştirilmesine, eğitim programları düzenlenmesine ve İslamofobiyle mücadele programları geliştirilmesine katkıda bulunacağı düşünülen İİT Medya Forumu'nun kuruluşuna, İİT Enformasyon Bakanları 9. Toplantısında (Libreville, Gabon, 19-20 Nisan 2012) karar verilmiş; Gine’nin başkenti Konakri'de 9-11 Aralık 2013 tarihlerinde düzenlenen 40. DBK’da (Dışişleri Bakanları Konseyi) Forum'un, merkezi İstanbul'da olmak üzere kurulması kayda alınmış ve Forum'a İİT ilgili kuruluşu statüsü verilmiştir.

Anlaşmanın imzacı sayısı ülkemiz, Somali ve Gambiya’yla birlikte üçtür.

İİT On Yıllık Eylem Planı:

İslam dayanışmasının güçlendirilmesi, İslam’ın yüce değerlerinin ve İslam medeniyetinin gerçek mahiyetinin yansıtılması, İslam dünyasının karşılaştığı meselelerin nesnel ve gerçekçi bir şekilde ele alınmasını teminen, ilim adamları ve aydınların görüşlerine de başvurularak hazırlanan On Yıllık Eylem Programı, 2005 yılında Mekke’de düzenlenen 3. Olağanüstü İslam Zirvesi’nde kabul edilmiştir.

2016-2025 yıllarını kapsayan yeni On Yıllık Eylem Programı ise 14-15 Nisan 2016 tarihlerinde İstanbul’da düzenlenen 13. İslam Zirvesi vesilesiyle nihaîleştirilmiştir.

Sözkonusu Program; siyasi irade, dayanışma ve ortak İslamî eylem, ılımlılık ve İslam’ın hoşgörü anlayışı, İslam hukuku, İslam Fıkıh Akademisi, terörizmle mücadele, İslamofobi ile mücadele, insan hakları ve iyi yönetişim, Filistin ve işgal edilmiş Arap toprakları, çatışmaların önlenmesi ve çözümü, barışın tesisi, ekonomik işbirliği, İslam Kalkınma Bankası’nın desteklenmesi, doğal afetler karşısında sosyal dayanışma, Afrika’da yoksullukla mücadele, yüksek öğretim, bilim ve teknoloji, İslam dünyasında kadın, genç ve çocuk hakları ve aile, üye ülkeler arasında kültürel değişim başlıkları altında detaylandırılan kapsamlı bir yol haritasıdır.

İİT Üyesi Ülkeler Parlamento Birliği (İSİPAB)

İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkeler Parlamento Birliği (İSİPAB) 18. Konferansı Abidjan'da (Fildişi Sahili - FS) 2-5 Mart 2024 tarihlerinde "Dünya'da İklim Değişikliği: İSİPAB Üyesi Ülkeler Ne Yapabilir?" temasıyla düzenlenmiştir. Toplantıya TBMM Başkanımız Sayın Numan Kurtulmuş Başkanlığında bir heyetle katılım sağlanmıştır.