SAYIN BAKANIMIZ: Değerli basın mensupları, bugün çok değerli konuğum Venezuela Dışişleri Bakanı Sayın Nicolas Maduro Moros’u Türkiye’de ağırlamaktan büyük bir mutluluk duyuyorum. Bu ziyaret Türkiye ile Venezuela arasındaki ilişkilerin gelişmesi bağlamında büyük önem taşıyor. Ayrıca şunu söylemek isterim, iki ülke arasında 11 yıl sonra yapılan ilk Dışişleri Bakanları görüşmesi. Son olarak 1999 yılında rahmetli Dışişleri Bakanımız Sayın İsmail Cem, Venezuela’yı ziyaret etmişti. Venezuela’dan Türkiye’ye yapılan ilk Dışişleri Bakanı ziyareti. Dolayısıyla çok kıymetli bir konuk ve çok zamanlı bir ziyaret. Biz 11 yıllık arayı, ayrıca Venezuela’dan Türkiye’ye yapılan ilk ziyaret olması bağlamında bu fırsatı değerlendirerek bu arayı kısa sürede kapatmak istiyoruz. Ayrı iki coğrafyada bulunmakla birlikte, Türkiye ile Venezuela arasında çok kapsamlı işbirliği imkânları mevcuttur. Sayın Nicolas Maduro’nun ziyaretinde bu işbirliği alanlarını kapsamlı bir şekilde görüşme imkânı bulduk.
Öncelikle bu sene Venezuela’nın bağımsızlık ilanının 200’ncü yıldönümü. Tarihi olarak da çok sembolik bir tarihte bizi ziyaret ediyorlar. Biz de geçtiğimiz hafta Cumhuriyetimizin 87’nci yılını kutladık. Bu çerçevede karşılıklı olarak kültürel anlamda yapılacak faaliyetleri de ele aldık. Biz bugün, Türkiye ile Venezuela arasındaki ikili ilişkileri nasıl geliştireceğimiz konusunu, bundan sonra atılacak adımları bütün yönleriyle gözden geçirdik. Hepsinden önce geçtiğimiz sene yapılan siyasi istişarelerde bir işbirliği çerçeve anlaşması imzalamıştık, dün Meclisimiz’de bu anlaşma onaylandı. Bu İşbirliği Çerçeve Anlaşması’yla bir Ortak Çalışma Komisyonu oluşturuyoruz. Bu Ortak Çalışma Komisyonu enerjiden tarıma, eğitimden ekonomi ve kültürel alanlara kadar bütün konularda atılacak adımları ele alacaktır. Dışişleri Bakanlıkları arasındaki ilişkileri de geliştirme kararı aldık. Genç diplomatlarımızın karşılıklı olarak eğitimi konusunda atılacak adımları birlikte kararlaştırdık.
Yine bundan sonra Parlamentolar arası işbirliği imkânlarını daha fazla değerlendireceğiz. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde bir Venezuela Dostluk Grubu var. Bugün aldığımız kararla Venezuela Parlamentosu’nda da bir Türkiye Dostluk Grubu oluşacak. Tabii değerli dostumun bu konuda doğrudan katkısı çok olacak, çünkü saygıdeğer eşleri aynı zamanda Venezuela Meclis Başkanı. O da bu konuları bizzat takip edeceği hususunda bize taahhütte bulundular. Üst düzey ziyaretleri artırarak devam ettirmeyi düşünüyoruz. Kendilerinin beni Venezuela’ya davetleri sözkonusu oldu. Ben de en kısa zamanda Venezuela’ya giderek bu çalışmaları takip etme taahhüdünde bulundum. Ümit ederiz ki gelecek sene içinde, bu ziyaret gerçekleşir. Yine üst düzey ziyaretleri bundan sonraki dönemde de ele alacağız ve bu arada geçen uzun yıllar bu şekilde kapatılmış olunacak.
Bugün karşılıklı olarak, imza aşamasına gelmiş olan anlaşmaları gözden geçirerek bu yeni işbirliği zemininin arka planını güçlendirdik. Ayrıca finans alanında işbirliği konusu ve bu çerçevede atılacak adımları ele aldık, fakat en önemlisi Türkiye ile Venezuela arasında özellikle enerji alanında büyük bir potansiyel mevcut. Sayın Nikolas Maduro, bugün Enerji Bakanı Sayın Taner Yıldız’la bir araya geldi. Akşam yemeğinde de yine birlikte olacağız. Ayrıca bugün Türkiye ile Venezuela arasında bir Enerji İşbirliği Anlaşması imzalandı. TPAO’nun, TPIC’in, Venezuela’da yapacağı çalışmaları ve enerji alanında diğer işbirliği imkânlarını değerlendireceğiz. Bütün bu ticaret ve enerji işbirliğini de geliştirecek şekilde hava ve deniz ulaşım imkânlarının genişletilmesi, artırılması gerektiği konusunda da mutabık kaldık. Hem deniz ulaşımında, hem de hava ulaşımında karşılıklı olarak seferlerin başlatılması, artırılması ve bu konuda bir altyapı oluşturulması hususunda da karar verdik. Özellikle değerli konuğumuz Venezuela limanlarının Türk gemiciliğine daha uygun şartlarda imkânlarını sunması konusunda ellerinden geleni yapacaklarını bir kez daha taahhüt ettiler.
Bu arada insani bir konu olarak “Aqua” adlı Türk tankeri ve 23 denizcimiz biliyorsunuz uzun süredir bir suçlama nedeniyle Venezuela’da bulunuyordu. Ben bu konuyu da kendisiyle çok dostane şekilde paylaştım. Bu insani durumun bir an önce çözüme kavuşturulması konusunda ellerinden geleni yapacaklarını bir kez daha teyit ettiler. Bundan dolayı da teşekkür ediyorum. Denizcilerimizin ailelerine de buradan inşallah önümüzdeki dönemde güzel haberler alacağımızı ümit ettiğimizi ifade ediyorum. Yine kültürel faaliyetler konusunda, Türk dilinin ve kültürünün Venezuela’da daha iyi öğretilebilmesi için üniversiteler arasındaki işbirliği imkânlarını gözden geçirdik. Özellikle Venezuela’nın 200’ncü kuruluş yıldönümü dolayısıyla kalıcı bir anıtın, bir Türk Dostluk Anıtı’nın Venezuela’da kurulması için kendileri gerekli desteği bize vereceklerini ifade ettiler.
Bu ikili konular dışında bölgesel işbirliği imkânlarını ele aldık. Tabii Venezuela, Latin Amerika ve Karayipler’de çok merkezi bir konuma sahip, optimum bir noktada bulunan bir ülke. Türkiye’nin Latin Amerika açılımı konusunda Venezuela her türlü desteği vereceğini ifade etti. Biz de işbirliği yapmaktan büyük memnuniyet duyacağız. Benzer şekilde, biz de Venezuela’nın Orta Doğu’da, Orta Asya’da, Balkanlar’da yapabileceği faaliyetlerde katkıda bulunacağız.
Uluslararası alanda işbirliği imkânlarını gözden geçirdik. Uluslararası örgütlerdeki karşılıklı desteklerimizi artırarak sürdürmeye karar verdik. Gerçekten beni çok memnun eden bir ziyaret oldu. Davetimi kabul edip teşrif ettikleri için kendilerine ve heyetine teşekkür ediyorum, hoşgeldiniz diyorum. Bundan sonra inşallah o uzun aralar olmadan, daha sık görüşeceğiz. En azından görüşmek için bir yüzyıl beklemeyeceğiz. Çok teşekkür ederim, hoş geldiniz.
KONUK BAKAN: Herşeyden önce, bize gösterilen, heyetimize gösterilen ilgiden dolayı çok teşekkür etmek istiyorum. Gerçekten bizim için çok önemli bir çalışma günü oldu, çok yoğundu. Heyetimizde iki Bakan Yardımcısı ile beraber geldik. Enerji Bakanlığı’ndan Asdrubal Chavez, aynı zamanda bizim petrol şirketimizin de başkanı kendisi. Hidrokarbon ve Tarım Bakanlığı’ndan arkadaşlarımız geldi, Ticaret Bakanlığımız ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız’dan da yetkililer var heyetimizde. Dışişleri Bakanlığımız’dan gelen arkadaşlarımız oldu. Heyetimiz bugün, Büyükelçimiz’le beraber Dış Ticaret Müsteşarlığı’nda görüşmeler gerçekleştirdi. Enerji Bakanı ve bütün ekibiyle görüştük. Yine Başbakan Yardımcısı’yla görüştük. Ve gerçekten şimdi de Türkiye Dışişleri Bakanı arkadaşımla beraber çok güzel bir çalışma sohbeti gerçekleştirdik. Gerçekten çok geniş olarak işbirliği imkanlarını ele aldık. Bunu heyet üyelerimiz daha önceden tesbit etmişlerdi ve ülkelerimizdeki karma komisyonları en kısa sürede aktif hale getirerek, bahsettiğimiz ekonomik işbirliği ile ilgili planlamaların hayata geçirilmesini istiyoruz.
Bugün ülkelerimiz arasındaki ilk Enerji Anlaşması’nı imzaladık ve bu bize petrol alanında, gerçekten sonsuz işbirliği fırsatları yaratıyor. Beraber yatırımlarımız için, ortak yatırımlarımız için, Orinoco petrol kuşağı için, rafineri için, hem Türkiye’de hem Venezuela’da hem başka bölgelerde fırsat yaratıyor. Yine petrokimya sanayinde, teknoloji transferinde fırsatlarımız var. Yine bunların dışında başka işbirliği olanaklarını da değerlendirdik. Öncelikle ticari işbirliğimizi artırmak istiyoruz. Venezuella ürünlerini Türkiye’ye, Türk ürünlerini Venezuela’ya girişini arttırmak istiyoruz. Bunu gerçekten kısa vadeli bir hedef olarak belirledik.
Yine sanayi alanındaki işbirliğimizi de artıracağız. Türkiye’nin dünyadaki en önemli ikinci sanayisinin konut inşaatı, altyapı inşaatı olduğunu biliyoruz. Bu yüzden de Türk firmalarının en kısa sürede Venezuela’ya gelmesini istiyoruz. Yarın işadamlarıyla bir görüşme gerçekleştireceğiz ve ilk çalışma planlarını oluşturarak Venezuela’yı geliştirme, kalkındırma hedeflerini paylaşacağız. Yine aynı şekilde daha ileri işbirliği alanlarına gireceğiz, tarım, gıda, tekstil ve diğer birçok alanda. Bu yüzden de çok önemli programların başlangıcındayız. Ticari, ekonomi, teknoloji işbirliği yapacağız. Yine mali alanda da çalışacağız. Bu alanda iki uluslu işbirlikleri ve yeni modellerin, yeni ticari alışverişlerin, ödemelerin yerel para birimleriyle yapılması fikrini değerlendirdik. Bu gerçekten çalışacağımız, etüt edeceğimiz yeni bir dünya. Sağlam bir mali işbirliği bizim için çok önemli. Biz Türk Hükümeti ile bunu paylaştık. Bunu Türkiye’nin Cumhurbaşkanı’yla, Başbakanı’yla, Bakanları’yla, Dışişleri Bakanı’yla paylaşmak istedik. Bunlar bizim Başkanımız Chavez’in düşünceleridir. Kendisi gerçekten Türk tarihinin hayranlarından biri. Türkiye’nin bugünkü dünyadaki siyasi gücünü, siyasi rolünü çok iyi takip eden ve bu konuyla ilgilenen bir insan, gerçekten Başkan Chavez, Türkiye’ye gelmeyi çok istiyor. Aynı zamanda derin bir şekilde ve hızlı olarak bahsettiğiniz bütün işbirliği alanlarını geliştirmek istiyor. Bu yüzden de Hugo Chavez’in Bolivarcı Hükümeti adına, bütün Türk halkına buradan saygılarımızı sunmak istiyoruz. Venezuela tarihte mücadele etti. Türkiye bağımsızlığı için savaştı ve Türk tarihi ile birçok ortak nokta buluyoruz. Biz de Hugo Chavez’in Türkiye’ye duyduğu tutkuyu paylaşıyoruz. Biz de bunu hissediyoruz ve gerçekten bu fikirler bizim çok çabuk şekilde bir çalışma programı yaratmamızı sağladı. Bütün bu gelişmelerden çok mutluyuz, çok memnunuz ve umuyorum ki yarın İstanbul’da Türk şirketleri ile bir çalışma yapabileceğiz ve işbirlikleri oluşturarak bu ilişkilerimizi geliştireceğiz.
Çok teşekkür ederim.
SORU: Bir Enerji İşbirliği Anlaşması’ndan söz ettiniz. Acaba Anlaşma’nın detaylarından da sözedebilir misiniz, paylaşabilir misiniz? Bir takvim var mı, TPAO Venezuela’da araştırmalarına ne zaman başlayacak?
KONUK BAKAN: Daha önce Dışişleri Bakanı ve Enerji Bakanı’yla da görüştüğümüz gibi bir ilk anlaşma imzaladık, enerji alanında bir İşbirliği Anlaşması imzaladık. Sizin de bildiğiniz gibi Venezuela, şu anda gezegenimizdeki en büyük petrol rezervinin lisansını aldı. Ve biz, bir hukuki ortam oluşturduk uluslararası yatırımların güvenliği için, bu Orinoco Petrol Kuşağı için. Türk Hükümeti’nin, Türk şirketlerinin Venezuela’ya gelerek yatırım yapmalarını, avantajlı bir şekilde Orinoco Bölgesi’nde yatırım yapmalarını istiyoruz ve önümüzdeki hafta Türk şirketleri Venezuela’ya ilk ziyaretlerini gerçekleştirecekler. Yatırımları uzun vadede ilerletebilmek için onlara bir program hazırlayacağız. Türkiye’nin Orinoco Petrol Kuşağı’a katılımını artırmak istiyoruz. Yine Rafael Ramirez Bakanımız ve buradaki Bakan Yardımcılarımız bu konulara, önümüzdeki hafta da rafine ittifakları, petrokimya ittifakları, petrol ve petrol türev ürünlerinin Venezuela’dan Türkiye’ye tedariki ile ilgili çalışmalar yapacaklar. Bunun dışında bu imzayla beraber başka enerji işbirlikleri de yapacağız. Yani bu enerji işbirliği geliştirmeye yönelik ilk anlaşma. Bu anlaşma için, ekonomik enerji işbirliğini daha da geliştireceğimiz programın başlangıcı diyebiliriz.
SORU: Bugün enerji alanında imzalanan bu anlaşmayla beraber Türkiye devleti burada bahsettiğimiz Venezuela-Türkiye ilişkilerini nasıl değerlendiriyor? Venezuela’nın stratejik konumunu da ele alırsak, Türkiye, bu anlaşmadan Orta Amerika ve Güney Amerika’da nasıl faydalanacak?
SAYIN BAKANIMIZ: Biz Venezuela ile yürüttüğümüz ilişkilere hem ikili bağlamda hem de bölgesel bağlamda büyük önem veriyoruz. İki ülkenin ekonomileri, birbirini tamamlayıcı ekonomiler, keza birbirini tamamlayıcı nitelikte enerji potansiyeline sahipler. Venezuela bir enerji üreticisi, Türkiye de önemli bir enerji terminal ülkesi, enerji hatları üzerinde bulunuyor. Dolayısıyla enerji alanında olağanüstü bir işbirliği imkânı var. Bizim teknik tecrübe birikimimiz de enerji alanında çok yoğundur. Ayrıca, Venezuela’nın bölgede yine mesela Suriye’de rafineri çalışmaları var. Bizim de Bakü-Tiflis-Ceyhan etrafında çok yoğun petrol ve diğer ürünlerle ilgili büyük bir sanayi temelimiz var, sanayi altyapımız var. Dolayısıyla bütün bu noktalarda çok yoğun bir işbirliği imkânı zaten mevcut. Ticareti geliştirmek istiyoruz. Son 4-5 yıl içinde ticaret 120 milyon Dolar seviyesinden 250 milyon Dolar seviyelerine çıktı, daha da artacak çünkü büyük bir potansiyel var. Ayrıca biraz önce söylediğim gibi, Kuzey-Güney hattında, Kuzey Amerika-Güney Amerika hattında Venezuela çok önemli bir yerde, Orta ve Latin Amerika’ya giriş kapısı gibi bir stratejik konuma sahip. Biz bu konumu değerlendirmek istiyoruz, ulaşım hatları bağlamında da değerlendirmek istiyoruz. Yine Venezuela için de Türkiye birçok bölgeye geçiş kapısı, giriş kapısı ve geçiş kapısı, dolayısıyla birbirini tamamlayıcı coğrafi özelliklere sahip iki ülkeyiz, böyle bir stratejik perspektifle bakıyoruz ilişkilerimize. Bu sene de diplomatik ilişkimizin 60’ncı yılı. Bu vesileyle böyle genel bir perspektifte ilişkilerimizi ele alıp önümüzdeki onyılların planlamasını yapmaya kararlıyız.
SORU: Efendim iyi akşamlar, bugün Celili’nin Yardımcısı Bagheri ile bir görüşme yaptınız. Görüşmenin detaylarını verebilir misiniz?
SAYIN BAKANIMIZ: İran Başmüzakerecisi Sayın Celili nükleer müzakereler konusundaki son gelişmeleri ele almak üzere yardımcısını göndermek istedi, Yardımcısı Sayın Bagheri Türkiye’ye geldi ve son dönemde Sayın Celili ile Sayın Ashton arasında yürütülmekte olan yeni müzakere dönemindeki gelişmeleri ve İran perspektifini bize aktardı, bizim kanaatlerimizi almak istediğini söyledi. Bizim bu konudaki tutumumuz açıktır; müzakerelerin bir an önce başlamasını istiyoruz. Bu müzakerelerin başlaması suretiyle hem İran’ın nükleer programıyla ilgili konuların daha barışçıl bir ortamda ve karşılıklı anlayış içinde çözülebileceğine inanıyoruz, hem de muhtemel bir gerginliğin zemininin ortadan kalkacağını düşünüyoruz. Ayrıca yaptırımların ortaya çıkardığı olumsuz atmosferin, Türk ekonomisini de etkileyen olumsuz atmosferin ortadan kalkabileceğini düşünüyoruz. Dolayısıyla bu müzakerelerin bir an önce başlaması için biz elimizden geleni geçmişte yapmıştık, şimdi de yapmaya kararlıyız. Sayın Bagheri bu konudaki son gelişmeleri bize aktardı. Biz de kendilerine bu görüşlerimizi ifade ettik. Müzakerelerin İran tarafından gelen son açıklama ve mektupta beyan edildiği gibi 10 Kasım’dan sonra en kısa zamanda yapılması bütün herkesin yararınadır. Bu müzakerelerin ayrıca zamanı, yeri konusunda görüşlerini ifade ettiler. Biz de bu konularda her türlü katkıyı verebileceğimizi kendilerine bir kez daha aktardık. Önemli olan P5+1 ile İran arasındaki bu müzakerelerin karşılıklı anlayış içerisinde başlaması. Zaten bu konuda bildiğiniz gibi BM Genel Kurulu marjında da Sayın Cumhurbaşkanımız ile İran Cumhurbaşkanı Sayın Ahmedinejad arasında Dışişleri Bakanları olarak bizim de katıldığımız bir görüşme olmuştu. Daha sonra bu konuyu yakından takip etmeye devam ettik. Bundan sonra da gelişmeleri yakından takip edeceğiz ve elimizden gelen katkıyı sürdüreceğiz.
Teşekkürler.