Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Birinci Toplantısı Ortak Bildirisi, 22-23 Aralık 2009, Şam
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti arasında her iki ülkeyi ilgilendiren birçok alanda mevcut işbirliğinin geliştirilmesi ve pekiştirilmesi amacıyla uzun vadeli stratejik ortaklık kurulması konusunda varılan mutabakata dayanarak,
Her iki ülkenin halkları arasındaki kültürel ve sosyal bağlar ile dayanışmanın ortak tarih, kültür ve iyi komşuluk ilişkileri temelinde geliştirilmesi amacıyla,
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile Suriye Arap Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Velid Muallem arasında 16 Eylül 2009 tarihinde imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi” kurulmasına ilişkin Ortak Siyasi Bildirge uyarınca,
Suriye Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Beşar Esad’ın 16 Eylül 2009 tarihinde Türkiye’yi ziyareti sırasında varılan mutabakatın uygulamaya konulması amacıyla,
12-13 Ekim 2009 tarihlerinde Halep ve Gaziantep’te yapılan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Bakanlar Birinci Toplantısı’nın tavsiye kararları temelinde,
Tüm alanlardaki mevcut işbirliğini ilerletmeyi ve geliştirmeyi sürdürmek kararlılığıyla,
İkili ilişkileri stratejik bir temelde güçlendirmek ve birçok ikili ve bölgesel konuda ortak vizyonlarını gerçekleştirmek hedefiyle,
Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Birinci Toplantısı, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan ile Suriye Arap Cumhuriyeti Başbakanı Muhammed Naci Otri’nin eşbaşkanlığında 22-23 Aralık 2009 tarihlerinde Şam’da gerçekleştirilmiştir.
Suriye Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Beşar Esad, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ı ve beraberindeki heyeti kabul etmiştir. Görüşmede, iki ülke arasındaki ilişkilerin tüm veçheleri ele alınmış, çeşitli bölgesel ve uluslararası gelişmeler konusunda görüş alış-verişinde bulunulmuş ve bölgesel ve uluslararası barış, güvenlik, istikrar ve kalkınmaya katkıda bulunulması amacıyla iki ülke arasındaki mevcut işbirliği ve eşgüdümün sürdürülmesinin önemi vurgulanmıştır.
Tarafların ikili ilişkileri ve her iki ülkeyi ilgilendiren konuları görüştükleri Türkiye-Suriye Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Birinci Toplantısı yüksek bir işbirliği ve karşılıklı güven havası içinde gerçekleştirilmiştir. Taraflar, ilgili Bakanlıklar ve kurumlarının, 50 anlaşma, mutabakat muhtırası ve işbirliği protokolünün imzalanmasıyla sonuçlanan karşılıklı ziyaretler, toplantılar ve temaslar suretiyle yürüttükleri çalışmaları gözden geçirmişlerdir.
Katılımcı Bakanlar Konsey toplantısı çerçevesinde karşıtlarıyla biraraya gelerek, imzalanan anlaşma, mutabakat muhtırası ve protokollerin uygulanmasına ilişkin yöntemleri ele almışlardır. Bakanlar, bu çerçevede kendi görev alanlarına giren konularda eylem planları hazırlanması, öngörülen işbirliği projelerinin etkin bir şekilde uygulanmasını olumsuz etkileyebilecek engellerin ortadan kaldırılması ve gelecekteki işbirliği imkanlarının araştırılması konularında mutabık kalmışlardır.
Başbakanlar, iki ülke halkları arasındaki temasların artırılmasını sağlayacak ve ticaret akışını kolaylaştıracak vize uygulamasının karşılıklı olarak kaldırılmasından ve Konsey toplantısı öncesinde Gaziantep-Halep demiryolu hattının açılmasından duydukları memnuniyeti dile getirmişlerdir. Başbakanlar, tarihi emlak konusuna çözüm getirilmesi amacıyla tesis edilen Türkiye-Suriye Emlak Komisyonu toplantılarının sürdürülmesini desteklerini yinelemişlerdir.
Başbakanlar ayrıca, iki ülke arasında ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesi ile karşılıklı yatırımların ve ortak projelerin teşviki amacıyla her iki ülkeden yaklaşık 350 işadamı, yatırımcı ve firma temsilcisini biraraya getiren Türkiye-Suriye İş Forumu’na hitap etmişlerdir. Forum’da iki ülkenin ticaret ve ekonomiden sorumlu Bakanları da birer konuşma yapmışlardır.
Suriye ticaret, sanayi, turizm ve gemicilik odaları başkanları İş Forumu marjında Türk karşıtlarıyla biraraya gelmişler ve aralarındaki mevcut işbirliğinin artırılmasının yollarını ele almışlardır.
Başbakanlar Süleymaniye Tekkesi’ni ziyaret ederek, buradaki restorasyon çalışmalarını incelemişler ve Mimar Sinan sergisini gezmişlerdir. Başbakan Sayın Recep Tayyip Erdoğan Suriye halkı tarafından coşkuyla karşılanmıştır.
Taraflar ayrıca, Konsey toplantıları sırasında, bölgesel ve uluslararası gelişmeleri gözden geçirmişlerdir. Taraflar her iki ülke ve bölge halkları için barış, güvenlik, istikrar ve refahın tesis edilmesinin önemini vurgulamışlardır. Taraflar, karşılıklı çıkarlara hizmet edecek kapsamlı kurumsal bir çerçevede tüm alanlarda bağların derinleştirilmesi suretiyle Türk-Arap ilişkilerinin güçlendirilmesi amacıyla 15 Aralık 2009 tarihinde Şam’da yapılan Türk-Arap Forumu’nun İkinci Toplantısı’nın sonuçlarına değinmişlerdir.
Taraflar, her iki ülkenin ve tüm bölgenin benzer tehdit ve sınamalarla karşı karşıya bulunmalarının ışığında, bölgede güvenlik ve istikrarın tesisinin aralarındaki mevcut işbirliğinin temel boyutlarından biri olduğunun altını çizmişlerdir. Bu çerçevede, güvenlik işbirliği alanındaki mevcut anlaşmalara bağlılıklarını yinelemişler ve aralarındaki işbirliğini yeni bölgesel ve uluslararası gelişmeler ile ikili ilişkilerinin stratejik doğasına uygun bir şekilde geliştirmek hususunda mutabakata varmışlardır.
Taraflar, Türkiye ile Suriye arasındaki ilişkilerinin bölgede örnek teşkil etmesine ilişkin temennilerini dile getirmişlerdir.
Taraflar, Arap-İsrail ihtilafının her üç kanalında da kapsamlı çözüm bulunması gerektiğini vurgulayarak, bu ihtilafa adil ve kalıcı bir çözümün ilgili BM kararları, barış için toprak ilkesi, Madrid Konferansı ilkeleri, Arap Barış Girişimi temelinde gerçekleştirilmesine dair inançlarını yinelemişlerdir.
Taraflar, Doğu Kudüs’ü de içerecek şekildel işgal altındaki tüm Arap topraklarında her türlü yerleşim faaliyetlerini tamamen durdurması, Doğu Kudüs’teki yasa dışı eylemlerine son vermesi ve Gazze Şeridi’ne uygulanan abluka dahil Filistin halkına yönelik kısıtlamaları kaldırması yönünde İsrail’e çağrıda bulunmuşlardır.
Bu çerçevede, Suriye tarafı Türkiye’nin bölgede adil ve kapsamlı barışın tesis edilmesinde oynadığı dürüst ve merkezi rolü yinelemiş ve Suriye’yle İsrail arasında dolaylı görüşmelerde gösterdiği çabalardan duyduğu memnuniyeti belirtmiştir. İki ülke bu alandaki işbirliği ve eşgüdümlerini İsrail’in 1967’de işgal ettiği Golan Tepeleri’nden tamamen çekilmesiyle sonuçlanacak bir çözüm bulunmasına ve bölgenin güvenlik ve istikrarının artırılmasına katkıda bulunacak şekilde sürdürmeyi kararlaştırmışlardır.
Taraflar, Irak’ın birliği, toprak bütünlüğü, bağımsızlığı, egemenliği ile Arap ve Müslüman kimliğinin muhafaza edilmesine desteklerini beyan etmişler, Irak’ta meydana gelen tüm terör ve şiddet eylemlerini şiddetle kınadıklarını yinelemişler ve Irak’taki tüm kesimlerin siyasi sürece tam katılımının gerekliliğinin altını çizmişler, bu çerçevede, yasama seçimlerinin zamanlıca yapılmasının önemini vurgulamışlar ve yabancı güçlerin 2011 yılı sonuna kadar çekilecek olmasını memnuniyetle karşılamışlardır.
Taraflar, Orta Doğu’nun nükleer silahlardan arındırılması gerektiği konusunda görüş birliğine sahip olarak, İran’ın nükleer programı bağlamında devam eden diyalog ile ilgili son gelişmeleri gözden geçirmişler ve tüm ülkelerin nükleer enerjiyi barışçı amaçlarla kullanma hakkına sahip olduğu anlayışıyla, bu soruna diplomatik çözüm bulunmasının önemini vurgulamışlardır.
Taraflar, Kıbrıs’ta BM Genel Sekreteri’nin iyi niyet misyonu çerçevesinde ve yerleşik BM parametreleri uyarınca, siyasi eşitlik temelinde iki kesimli ve iki toplumlu bir ortaklık devleti kurulması suretiyle adil, kapsamlı ve kalıcı bir çözüme olan tam desteklerini açıklamışlardır.
Taraflar, bölgesel güvenlik ve istikrarın korunması ve bölgede tüm sorunlara barışçı yollardan çözüm bulunması amacıyla çaba harcanmasının ortak çıkarlarına hizmet edeceğini ifade etmiş ve bu konudaki kararlılıklarını açıklamışlardır.
Toplantının sonunda, çeşitli alanlarda, listesi ekli, 50 adet anlaşma, mutabakat muhtırası, işbirliği protokolü imzalanmıştır. Taraflar, bu belgelerde öngörülen işbirliği projelerini gerçekleştirmek amacıyla uygulama programları hazırlanması konusunda mutabakata varmışlardır. Taraflar, aralarındaki işbirliğinin iki ülkenin çıkarlarına hizmet edecek tarzda arzu edilen stratejik düzeye çıkarmak ve imzalanan belgeleri süratle ve tam olarak hayata geçirmek konusundaki kararlılıklarını yinelemişlerdir.
Taraflar, Konsey’in ikinci toplantısının 2010 yılında Türkiye’de yapılması konusunda mutabık kalmışlardır.
1. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Arasında Diplomatik Personelin Eğitimi ve Yetiştirilmesi Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı
2. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Arasında Bölgesel ve Uluslararası Kuruluşlarda Karşılıklı Adaylıkların Desteklenmesi ve İşbirliği Mutabakat Zaptı
3. Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Serbest Ticaret Anlaşması Kapsamına Hizmetlerin Dahil Edilmesine Yönelik Mutabakat Zaptı
4. Türkiye Cumhuriyeti Dış Ticaret Müsteşarlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti İskan ve İmar Bakanlığı Arasında Müteahhitlik ve Danışmanlık Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı
5. Türkiye Cumhuriyeti Dış Ticaret Müsteşarlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Demiryolları Genel İdaresi Arasında Taşımacılık Alanında Türkiye-Suriye Lojistik Merkezi Kurulması ve İşletilmesine İlişkin İşbirliği Mutabakat Zaptı
6. Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Arasında Güvenlik İşbirliği Anlaşması
7. Suriye Arap Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Arasında Polis Eğitimi Alanında İşbirliği Protokolü Taslağı
8. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti İçişleri Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti İçişleri Bakanlığı Arasında Polis Teşkilatlarınca Yürütülen Güvenlik Hizmetlerinde Yükseltilmesine Yönelik projeli Çalışmalarda İşbirliği Protokolü
9. Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Yerel Yönetimler Bakanlığı Arasında Yerel Yönetim Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı
10. Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Nüfus İşlemleri Alanında İşbirliği Protokolü
11. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Arasında Hastane Hizmetlerinin Geliştirilmesine Dair Çalışma Protokolü
12. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Arasında Aile Hekimliği Sisteminin Geliştirilmesine Dair Çalışma Protokolü
13. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Arasında Sağlık Personelinin Ortak Programlarla Eğitimine Dair Çalışma Protokolü
14. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Arasında Tıbbi Tecrübe Alış-Verişinin Gerçekleştirilmesine ve Ortak Sağlık Haftaları Düzenlenmesine Dair Çalışma Protokolü
15. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Arasında Bulaşıcı Hastalıklar ve Hudut Sağlığı Alanlarında İşbirliğine Dair Çalışma Protokolü
16. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Arasında Türkiye'de Hasta Tedavisi Sağlanmasına ve Kardeş Hastaneler Tesis Edilmesine Dair Çalışma Protokolü
17. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Arasında İlaç, Tıbbi Cihaz ve Malzeme Ticaretinin ve Üretiminin Teşvikine Dair Çalışma Protokolü
18. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Arasında Sağlık Stratejik Planlarının Geliştirilmesi ve Sağlık Sistemlerinin Güçlendirilmesine Dair Çalışma Protokolü
19. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Meteoroloji İşleri ve Suriye Arap Cumhuriyeti Meteoroloji Genel İdaresi Arasında Meteoroloji Alanında Mutabakat Zaptı
20. Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Orman Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti ile Çevre İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanlığı Arasında Çevrenin Korunmasına Dair İşbirliği Anlaşması
21. Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Su Kalitesinin İyileştirilmesi Alanında Mutabakat Zaptı
22. Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Kuraklıkla Mücadele ve Su Kaynaklarının Etkin Kullanımına Dair Mutabakat Zaptı
23. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Bitki koruma ve Karantina Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı
24. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Tarım Alanında Ekonomik, Bilimsel ve Teknik İşbirliği Mutabakat Zaptı
25. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Hayvan Sağlığı Alanında İşbirliği Konulu Mutabakat Zaptı
26. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Turizm Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı
27. Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Yüksek Öğrenim Alanında İşbirliği Anlaşması
28. Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Öğrenim Kurumu ile Suriye Arap Cumhuriyeti Yüksek Öğrenim Bakanlığı Yüksek Öğrenim Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı
29. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Eğitim Alanında İşbirliğinin Güçlendirilmesine Dair Mutabakat Zaptı
30. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Bilim ve Teknoloji İşbirliği Anlaşması
31. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ve Suriye Arap Cumhuriyeti Bilimsel Araştırma Yüksek Komisyonu (SCHCSR) Arasında Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Protokolü
32. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Gençlik ve Spor Alanlarında İşbirliği Protokolü
33. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Karşılıklı Kültür Merkezleri Kurulmasına İlişkin Mutabakat Zaptı
34. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında 2010-2012 Yılları İçin Kültür Anlaşması Uygulama Programı
35. Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı ve Suriye Arap Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı Arasında Denizcilik İşbirliği Alanında Mutabakat Zaptı
36. Suriye Arap Cumhuriyeti Haber Ajansı (SANA) ile Türkiye Cumhuriyeti Anadolu Haber Ajansı (AA) Arasında İşbirliği Protokolü
37. Türkiye Cumhuriyeti Türkiye Radyo Televizyon Kurumu ile Suriye Radyo ve Televizyon Genel Müdürlüğü Arasında Radyo ve Televizyon Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı
38. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Sınır Kapılarının Ortak Kullanımına Dair Mutabakat Zaptı
39. Türk Standartları Enstitüsü (TSE) ile Suriye Standardizasyon Kurumu (SAMSO) Arasında Teknik işbirliği Protokolü (Mutabık kalınmış olmakla birlikte, bir ön heyetin görüşme yapması öngörülmektedir)
40. Türkiye – Suriye Bölgelerarası İşbirliği Programının Kapsamının Genişletilmesi Hakkında Niyet Beyanı
41. Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında İletişim ve Teknoloji Bakanlığı Arasında Bilgi ve İletişim Teknolojileri Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı
42. Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı Arasında Demiryolu Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı
43. Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı Arasında Sivil Havacılık Alanında Mutabakat Zaptı
44. Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ile Suriye Arap Cumhuriyeti Petrol ve Madeni Kaynaklar Bakanı Sufian Al-Allao’nun Ortak Bildirisi
45. Türkiye Enerji ve Tabı Kaynaklar Bakanlığı ile Suriye Petrol ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı Arasında Doğalgaz Şebekelerinin Birbirine Bağlanmasına İlişkşn Mutabakat Muhtırası
46. Türkiye Cumhuriyeti Toplu Konut İdaresi ile Suriye Arap Cumhuriyeti Toplu Konut Genel Müdürlüğü Arasında Toplu Konut Alanında İşbirliği Yapılmasına Dair Mutabakat Zaptı
47. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında 15.05.2009 tarihinde İmzalanan Konut ve İnşaat Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı Çerçevesinde 2010-2011 Yılları İçin İlk Uygulama Programı
48. Türkiye Cumhuriyeti Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Yerel Yönetimler Bakanlığı Arasında Gecekondu Bölgelerinin Kalkınması Alanında İşbirliği Anlaşması
49. Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Suriye'nin Sulama Amacıyla Dicle Nehri'nden Su Çekmesine Dair Mutabakat Zaptı
50. Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Asi Nehri Üzerinde Ortak Baraj İnşasına İlişkin Mutabakat Zaptı