Türkiye-Kanada Siyasi İlişkileri

Kanada’yla diplomatik ilişkilerimiz, 1943 yılında Ottava’da büyükelçilik açma talebimizle başlatılmıştır. Kanada makamlarının müspet cevabı üzerine, ülkemizin ilk Ottava Büyükelçisi Mehmet Ali Şevki İlhan 6 Mart 1944 tarihinde güven mektubunu sunmuştur. Tümgeneral Victor W. Odlum de 26 Kasım 1947 tarihinde güven mektubunu takdim ederek Kanada’nın ilk Ankara Büyükelçisi olarak görevine başlamıştır.

NATO, AGİT, OECD ve BM’de Batı Grubu (WEOG) üyelikleri ve Kanada ile birlikte G-20 mensubu olmamız ilişkilerimizin önemli boyutlarını oluşturmaktadır.

Kanada’yla ikili siyasi ilişkilerimizin öncelikli konuları arasında NATO çerçevesinde işbirliği, Ukrayna, Suriye, Karabağ, terörle mücadele gibi meseleler yer almakta, savunma sanayi işbirliğinde son dönemde yaşanan sorunlar öne çıkmaktadır.

Kanada’nın 1915 olaylarına yaklaşımı da ilişkilerimizi olumsuz etkileyen gündem maddeleri arasındadır. Kanada “Ermeni soykırımı” iddiasını hükümet düzeyinde açıkça destekleyerek her yıl 24 Nisan tarihinde açıklama yapmayı sürdürmektedir.

Kanada makamlarının FETÖ ve PKK/PYD iltisaklı oluşumlara ve şahıslara yönelik tavizkar tutumu devam etmektedir.

Parlamentolararası İlişkiler

Türkiye-Kanada Parlamentolararası Dostluk Grubu oluşturulması çalışmaları 1993 yılında başlatılmıştır. Kanada Parlamentosu’nda ilk Türkiye-Kanada Dostluk Grubu, 1996 yılında oluşturulmuştur. TBMM’deki ilk Türkiye-Kanada Dostluk Grubu ise 2012 yılında tesis edilmiştir. 28. Dönem TBMM’de Türkiye–Kanada Parlamentolararası Dostluk Grubunun Başkanlığı, İstanbul Milletvekili Sayın Halit Yerebakan (Ak Parti) tarafından deruhte edilmektedir. Öte yandan, Kanada Parlamentosu’nda yer alan Kanada-Türkiye Parlamentolararası Dostluk Grubu’nun Eş-Başkanları, Milletvekili Julie Dzerowicz (Liberal Parti-Davenport) ve Senatör Mobina Jaffer’dır (Bağımsız-British Columbia).

Türkiye-Kanada Ekonomik İlişkileri

Kanada’yla 2022 yılında 3,221 milyar ABD Doları olarak gerçekleşen ikili ticaret hacmimiz; 2023 yılında 3,006 milyar ABD Dolar ve 2024 Temmuz ayı itibarıyla 1,627 milyar ABD Doları olarak kaydedilmiştir. Bu dönemde, ikili ticaret hacmimizde ülkemiz lehine 271 milyon ABD Doları ticaret fazlası kaydedilmiştir.

Kanada’ya tarım ve gıda sanayi ürünleri ihracatımızda fındık, kuru üzüm, kuru kayısı, zeytinyağı ve kuru incir; sanayi ürünleri ihracatımızda ise otomotiv ana ve yan sanayi, gemi inşa sanayi, başta mermer ve karolar olmak üzere inşaat malzemeleri, hazır giyim ve ev tekstili ürünleri ön plana çıkmaktadır. Kanada’dan ithalatımızda ise genellikle ham madde ve yarı mamul ürünler ön plandadır.

Kanada’yla Ekonomik ve Ticaret Ortak Komitesi (JETCO) Mutabakat Zaptı 8 Haziran 2019 tarihinde imzalanmıştır. JETCO’yla iki ülke arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi hedeflenmektedir. İlk JETCO toplantısı 13-14 Kasım 2019 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilmiştir. İkinci Dönem JETCO toplantısının 5 Mart 2025 tarihinde Kanada’da gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.

Türk Hava Yolları, Toronto ve Montreal’a ilaveten, 2 Mayıs 2021 tarihinden itibaren Vancouver’a da doğrudan uçuşlara başlamıştır. THY, haftalık olarak, İstanbul üzerinden Toronto'ya 6, Montreal'e 3, Vancouver'a 3 sefer gerçekleştirmektedir. Ülkemizi 2021 yılında 70.982, 2022 yılında 204.142, 2023 yılında ise 254.794 Kanadalı turist ziyaret etmiştir.