Uluslararası Kuruluş Künyesi

AGİT, esnek bir siyasi diyalog ve müzakere forumu yapısıyla, güvenliğin üç boyutunda (siyasi-askeri, ekonomi-çevre ve insani) ilke, norm ve standartlar geliştirmekte, yükümlülüklerin uygulanma durumlarını izlemektedir. 57 katılımcı devletin yer aldığı Teşkilatın ayrıca 6 Akdenizli ve 5 Asyalı İşbirliği Ortağı bulunmaktadır.
Kuruluş Tarihi: 1975 (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı) 1994 (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı)	Merkezi: Viyana	Genel Sekreteri: Helga Maria Schmid (Almanya-2021 Ocak’tan itibaren)

Katılımcı Devletler: ABD, Almanya, Andorra, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belarus, Belçika, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Ermenistan, Estonya, Finlandiya, Fransa, GKRY, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kanada, Karadağ, Kazakistan, Kırgızistan, Kuzey Makedonya, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Moğolistan, Moldova, Monako, Norveç, Özbekistan, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu, San Marino, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan, Ukrayna, Vatikan, Yunanistan

Akdenizli ve Asyalı İşbirliği Ortakları: Fas, Tunus, Cezayir, Mısır, İsrail, Ürdün

Afganistan, G.Kore, Japonya, Tayland, Avustralya

Türkiye’nin Üyelik Durumu: Kurucu üyedir.

Amaç ve Temel Özellikler

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı, Soğuk Savaş döneminde bloklar arasında düzenli diyalog zemini tesis etmek suretiyle gerginliği ve anlaşmazlık noktalarını azaltmak ve bu sayede Avrupa’da güvenliğin artırılmasını sağlamak amacıyla bir müzakere forumu ve konferanslar diplomasisi olarak ortaya çıkmıştır. Sözkonusu süreç, 1994 Budapeşte Zirvesi’nde alınan kararla Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’na (AGİT) dönüşmüştür.

AGİT; Avrupa Birliği (AB) üyelerini, AB ve/veya NATO üyeliği perspektifi bulunan Balkan ülkelerinin yanısıra, ABD, RF, Kanada, Doğu Avrupa ile Kafkasya ve Orta Asya ülkelerini bünyesinde barındıran yegane ve en büyük bölgesel güvenlik forumudur. Bu özelliğine ek olarak, siyasi-askeri, ekonomi ve çevre ile insani boyutları içeren kapsamlı güvenlik anlayışı, erken uyarı, çatışmaların önlenmesi, kriz yönetimi ile çatışma sonrası rehabilitasyon alanlarındaki deneyimi, teşkilatın karşılaştırmalı üstünlüklerini oluşturmaktadır.

AGİT’i diğer uluslararası teşkilatlardan ayıran özelliklerinden biri de alan misyonlarıdır. Halen Güneydoğu Avrupa’da Arnavutluk, Bosna-Hersek, Sırbistan, Karadağ, Kosova ve Kuzey Makedonya’da; Doğu Avrupa’da Moldova ve Ukrayna’da; Orta Asya’da Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan’da faaliyet gösteren AGİT alan misyonları, çatışmaların önlenmesi ve çözümü için siyasi süreçlerin kolaylaştırılması, organize suç, terörizm gibi güvenlik tehditleriyle mücadele, hukukun üstünlüğünün güçlendirilmesi, ekonomik ve çevre işbirliğinin teşvik edilmesi, demokrasinin geliştirilmesi, insan ve azınlık haklarının korunması işlevlerini yerine getirmektedirler.

Teşkilatın Tarihi

AGİT, Soğuk Savaş döneminde bloklar arasında düzenli diyalog tesis etmek suretiyle gerginliği ve anlaşmazlık noktalarını azaltmak ve bu sayede Avrupa’da güvenliğin artırılmasını sağlamak amacıyla, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) adı altında bir müzakere forumu ve konferanslar diplomasisi olarak ortaya çıkmıştır.

Soğuk Savaş sırasında 1970’li yıllarda Yumuşama (Detente) döneminde Batı’nın “karşılıklı ve dengeli kuvvet indirimleri” müzakerelerine başlanması yönündeki önerisinin Doğu Bloku tarafından kabul edilmesi üzerine, 1973 yılında Helsinki’de başlayan AGİK süreci sonucunda Helsinki Nihai Senedi 33 Avrupa ülkesi ile ABD ve Kanada tarafından 1975 yılında imzalanmıştır.

Helsinki Nihai Senedi’nde güvenliğin birbiriyle irtibatlı üç boyutu (siyasi-askeri, ekonomi-çevre, insani) olduğu kabul edilmiştir. Bununla birlikte, Teşkilatın Soğuk Savaş’ın sona ermesine kadar geçen dönemdeki faaliyetleri ağırlıklı olarak siyasi-askeri boyuta odaklanmıştır.

1990’ların başında Sovyetler Birliği’nin dağılması ve ideolojik kamplaşmanın son bulmasıyla kuruluş amacı bir ölçüde ortadan kalkan AGİK, yeni dönemin risk ve tehditlerine karşı bir uyum sürecine girmiştir. Bu süreçte AGİK, demokratikleşme ve insan haklarının izlenmesi gibi işlevlerine ilaveten, erken uyarı, çatışmaların önlenmesi, kriz yönetimi ve çatışma sonrası rehabilitasyon alanlarında diğer uluslararası ve bölgesel kuruluşlara göre öne çıkmıştır.

Soğuk Savaş sonrası dönemin siyasi başlangıcını oluşturan 1990 Paris Şartı’yla, AGİK’in siyasi danışma mekanizmaları ve bir dizi daimi organ aracılığıyla kurumsallaşmasına karar verilmiş, 1992 Helsinki Zirvesi’nde, Teşkilatın mevcut yapısının temelleri atılmıştır. AGİK nihayet 1994 Budapeşte Zirvesi’nde uluslararası teşkilata dönüşerek, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) adını almıştır.

AGİT, diğer uluslararası teşkilatlardan farklı olarak antlaşma/sözleşme/şart gibi hukuki bağlayıcılığı bulunan bir belgeye dayanmamaktadır. Kabul ettiği ilke ve normlar kadar, idari düzeni ve teşkilat yapısı da siyasi düzeyde Bakanlar veya Devlet ve Hükümet Başkanları tarafından alınan kararlara göre şekillenmektedir. Kararlar oydaşmayla alınmaktadır.

Teşkilat, özellikle Soğuk Savaş’ın sona ermesinin ardından kapsamlı bir insan hakları müktesebatı geliştirmiş, İnsani Boyut’taki yükümlülüklerin hayata geçirilmesinde katılımcı devletlere destek sunmak üzere AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi, Milli Azınlıklar Yüksek Komiseri ve Medya Özgürlüğü Temsilcisi kurumları tesis edilmiştir.

21. yüzyılda birçok güvenlik tehdidinin çok boyutlu, küresel ve karmaşık nitelik arzetmesi AGİT’in imkân ve yeteneklerinin geliştirilmesine yönelik çabaların artırılması gerektirmiştir. 2003 Maastricht Bakanlar Konseyi’nde “21. Yüzyılda Güvenlik ve İstikrara Yönelik Tehditlere Yönelik AGİT Stratejisi” kabul edilmiş, 2010 Astana Zirvesi’nde kabul edilen “Güvenlik Topluluğuna Doğru” başlıklı Bildiri’yle AGİT coğrafyasında güvenlik topluluğu inşa edilmesi hedefi ortaya konmuş, kapsamlı ve işbirliğine dayalı güvenlik ile güvenliğin bölünmezliği ilkelerine dayalı bir vizyon öngörülmüştür. Astana Zirvesi’nden sonra, kadın, cinsiyet ve siber güvenlik gibi boyutlar arası konular da Teşkilatın gündeminde daha fazla yer bulmaya başlamıştır.

Güvenlik topluluğunun inşasına yönelik “yapı taşlarının” oluşturulması için Helsinki Nihai Senedi’nin imzalanmasının 40. yıldönümüne rastlayan 2015 yılı hedef olarak saptanmış ve Helsinki+40 süreciyle, katılımcı devletler arasında gayrıresmi bir diyalog başlatılmıştır. Bununla birlikte 2014’te başlayan Ukrayna krizinin de etkisiyle 2015 yılında teşkilatın geleceği için önemli bir belgenin kabulü mümkün olamamıştır.

İşleyiş, Karar Alma Mekanizmaları, Temel Organlar/Alt Kuruluşlar Teşkilatın siyasi olarak işleyişinden, yönetiminden, idare ve eşgüdümünden Dönem Başkanlığını üstlenen katılımcı devlet sorumludur. Teşkilatın işleyişinde bazı kararlar bir önceki ve bir sonraki Dönem Başkanı ülkelerin yer aldığı Troyka’da alınmaktadır. Dönem Başkanlığı, Bakanlar Konseyi tarafından oydaşmayla alınan karar çerçevesinde her yıl farklı bir AGİT katılımcı devleti tarafından yürütülmektedir. Sözkonusu ülkenin Dışişleri Bakanı AGİT Dönem Başkanı sıfatını almaktadır. Polonya 1 Ocak 2022 itibarıyla Dönem Başkanlığı’nı İsveç’ten devralmıştır. 2023’te Dönem Başkanlığı’nı Kuzey Makedonya üstlenecektir.

Zirveler ve Bakanlar Konseyi Toplantıları: Son Zirve 2010 yılında Astana’da düzenlenmiştir. Yılda bir kez Dönem Başkanı ülkenin evsahipliğinde Aralık ayında düzenlenen Dışişleri Bakanları Konseyi AGİT’in en önemli karar alma ve yürütme organıdır. Polonya Dönem Başkanlığı'nda 2022 Bakanlar Konseyi'nin Lodz'da gerçekleştirilmesi öngörülmektedir.

Daimi Konsey: Teşkilatın siyasi danışma ve karar alma organıdır. Haftada bir kez Büyükelçiler/Daimi Temsilciler düzeyinde toplanmakta, ihtiyaç halinde olağanüstü veya özel toplantılar da gerçekleştirmektedir. Daimi Konsey’in başkanlığını, Dönem Başkanı ülkenin AGİT nezdindeki Daimi Temsilcisi yürütmektedir.

Güvenlik İşbirliği Forumu (AGİF): AGİT’in Daimi Konsey ile birlikte iki temel karar alma organından biri olan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Forumu (AGİF), 1992 Helsinki Zirvesinde, AGİT bölgesinde askeri güvenlik ile istikrar alanlarında müzakere ve istişare imkanı tanıyarak, siyasi-askeri güvenlik boyutunun güçlendirilmesi amacıyla oluşturulmuştur. AGİF, çalışmaları hakkında doğrudan Bakanlar Konseyine karşı sorumlu olup özerk bir statüye sahiptir. Forum, aynı zamanda güven ve güvenlik arttırıcı önlemlere (GGAÖ) odaklanmakta, ihtilaflardan kaynaklanan risklerin azaltılmasını amaçlamakta ve AGİT kapsamında kabul edilen önlem ve taahhütlerin uygulanmasının teminine yönelik faaliyetler yürütmektedir.

AGİF, müzakere işlevinin yanısıra askeri güvenlik alanında katılımcı ülkeler arasında bir diyalog ortamı sağlamaktadır. Bu çerçevede, haftalık olarak gerçekleştirilen AGİF Genel Kurul toplantıları, katılımcı Devletlere güvenlik endişelerine ve sınamalarına ilişkin yaklaşımlarını paylaşma ve istişare etme imkanı sunmaktadır. Sözkonusu tartışmalar siyasi-askeri güvenliğin güçlendirilmesine hizmet eden girişim ve önlemlere zemin hazırlamaktadır.

AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi (ODIHR): Sosyalist rejimi terk eden ülkelerde yapılması öngörülen serbest seçimlere ilişkin yükümlülüklerin layıkıyla uygulanmasına yardımcı olmak amacıyla 1990 Paris Zirvesi’nde “Serbest Seçimler Ofisi” adı altında kurulmuştur. Ofisin faaliyet alanı daha sonra insan hakları ve demokratikleşme konularını da içerecek şekilde genişletilmiş ve AGİT’in İnsani Boyutu’nun başlıca organı haline gelmiştir. Merkezi Varşova’dadır. ODIHR Direktörlüğüne 2020 Aralık ayında Matteo Mecacci (İtalya) atanmıştır.

Milli Azınlıklar Yüksek Komiseri (MAYK): Soğuk Savaşın sona ermesini müteakip, AGİT bölgesinde barış, istikrar ve katılımcı devletler arasındaki dostluk ilişkilerini tehlikeye sokabilecek etnik gerilimleri tespit etmek ve erken aşamada önlemek/çözüm arayışında bulunmak amacıyla, bir erken uyarı ve çatışma önleme aracı olarak 1992 Helsinki Belgesi’yle Lahey’de ihdas edilmiştir. MAYK görevini kamuoyunun bilgisinden uzak ve nispeten gizli bir biçimde yürütmektedir. Anılan görevi 2020 Aralık ayından bu yana Kazakistan Dışişleri eski Bakanı Kairat Abdrakhmanov yerine getirmektedir.

Medya Özgürlüğü Temsilcisi (MÖT): AGİT bölgesinde medya özgürlüğü durumunu izlemek, katılımcı ülkelerde özgür, bağımsız ve çoğulcu medyanın geliştirilmesine yardımcı olmak ve bu konuda işbirliğinde bulunmak, ayrıca gerekli hallerde erken uyarı görevi yürütmek üzere ihdas edilmiştir. Sözkonusu göreve 2020 Aralık ayında Portekiz Dışişleri Bakanlığı nezdinde Dışişleri ve İşbirliğinden Sorumlu eski Devlet Sekreteri Teresa Ribeiro atanmıştır.

AGİT Parlamenter Asamblesi (AGİTPA): AGİT ülkeleri arasındaki siyasi diyaloğu parlamenterler düzeye taşımayı amaçlayan AGİT PA 1991 yılında kurulmuştur. 323 parlamenterin yer aldığı AGİTPA’da ülkemiz 8 milletvekiliyle temsil edilmektedir. AGİTPA Türk Grubu üyeleri, AGİTPA toplantıları ve konferanslarına iştirak etmelerinin yanısıra, seçim gözlem misyonlarına da katılmaktadırlar.

Ülkemizin AGİT ile İlişkileri

Türkiye, AGİT içerisinde önemli bir ağırlığa sahip, sözüne ve görüşüne öncelikle başvurulan sayılı ülkeler arasında yer almaktadır. AGİT’in kurucu üyeleri arasında bulunan ülkemiz, Teşkilatın tüm boyutlarında (siyasi-askeri, ekonomi-çevre, insani boyut) aktif, yapıcı ve yüksek görünürlüğe sahip bir tutum sergilemektedir. Bu çerçevede ülkemiz, terörizm, polis faaliyetleri, sınır güvenliği ve yönetimi, ekonomi ve çevre konuları, hoşgörüsüzlük ve ayrımcılıkla mücadele, göç ve entegrasyon, insan ticaretiyle mücadele gibi alanlar başta olmak üzere AGİT çalışmalarına katkıda bulunmakta; Daimi Konsey toplantılarında ve önemli diğer tüm toplantı ve etkinliklerde kaydadeğer gündem maddeleri altında söz alarak, görüş, tutum, beklenti ve telkinlerini kayda geçirmektedir.

Ülkemiz, 1999 yılında AGİT Zirvesi’ne ev sahipliği yapmıştır. 18-19 Kasım 1999’da İstanbul’da gerçekleştirilen Zirve’de imzalanan Avrupa Güvenlik Şartı (İstanbul Şartı), 21. yüzyılda AGİT bölgesinin güvenlik, barış ve istikrarının güvence altına alınabilmesi için gerekli ilke ve yöntemleri belirlemiştir. İstanbul Şartı’nda, AGİT’in erken uyarı, çatışma önleme, kriz yönetimi ve çatışma sonrası rehabilitasyon alanlarındaki faaliyetlerini daha etkin hale getirmek için AGİT coğrafyasında faaliyet gösteren uluslararası ve bölgesel kuruluşlar arasında “İşbirliğine Dayalı Güvenlik Platformu” (Platform for Cooperative Security), “Süratli Uzman Yardım ve İşbirliği Ekipleri” (Rapid Expert Assistance Cooperation Teams/REACT) gibi mekanizmalar geliştirilmiştir.

Ukrayna krizinin yanısıra, Türkiye’nin karşılıklı yoğun siyasi etkileşim içinde olduğu üç coğrafi bölgedeki (Orta Asya, Güney Kafkasya ve Balkanlar) güvenlik durumu ve siyasi gelişmeler AGİT’in gündeminde öncelikli olarak yer almaktadır. Sözkonusu bölgelerle yakın ilişkilere sahip olan ülkemizin görüşleri AGİT’in çalışmalarında dikkate alınmaktadır. Ülkemiz, istikrar ve kalkınmanın sağlanmasına verdiği önem ve bölge ülkeleriyle özel ilişkileri çerçevesinde AGİT’in faaliyetlerine teknik yardım ve eğitim gibi yöntemlerle de katkı sağlamaktadır.

Ülkemiz, AGİT’in Türkiye’ye mücavir bölgelerdeki mevcut ve potansiyel çatışmalara ülkelerin toprak bütünlüğü ve egemenlikleri çerçevesinde çözüm arayışlarını desteklemektedir. AGİT’in Ukrayna’da özellikle Özel Gözlem Misyonu’yla öne çıkan rolüne destek verilmektedir. Ukrayna Özel Gözlem Misyonu’na 2014-2019 yılları arasında Dışişleri Bakanlığı eski Müsteşarı emekli Büyükelçi Ertuğrul Apakan başkanlık yapmış, 2019 yılında yerine halen bu görevi yürütmekte olan emekli Türk Büyükelçi Halit Çevik atanmıştır. Tüm tarafların güvenini kazanmış bir şekilde sahadaki faaliyetlerini sürdüren ÖGM’ye, ülkemizce personel ve bütçe desteği sağlanmaktadır. Ülkemiz ayrıca AGİT’in, Gürcistan ve Moldova'daki ihtilaflar ile Azerbaycan-Ermenistan arasındaki çözüm süreçlerinde sonuç alıcı bir rol üstlenmesini teşvik etmektedir. Ülkemiz aynı zamanda, Azerbaycan-Ermenistan arasındaki ihtilafın çözümüne yönelik Minsk Grubu’nun üyesidir.

İhtilafların önlenmesi, kuruluşundan beri AGİT’in önem verdiği alanlardan birini teşkil etmekte; arabuluculuk ise ihtilafların önlenmesinin önde gelen araçlarından biri olarak, Teşkilatta giderek daha fazla ilgi çekmekte, bu alanda kurumsal kapasite inşası için çaba gösterilmektedir. Ülkemizin arabuluculuk çalışmalarına verdiği önem çerçevesinde, ihtilafların barışçıl yollardan çözümü ve arabuluculuk konularının AGİT’te görünürlüğünün arttırılmasını ve tecrübe paylaşımını hedefleyen, BM’dekine benzer nitelikte bir “Arabuluculuk Dostlar Grubu (ADG)”, ülkemiz, Finlandiya ve İsviçre’nin eş-başkanlıklarında 2014 yılında tesis edilmiştir. ADG kadınların ve gençlerin arabuluculuk ve barış süreçlerine katılımı, uluslararası kuruluşların arabuluculuktaki rolü, insani arabuluculuk gibi farklı konularda düzenli tematik toplantılar tertiplemekte, bu konuda uluslararası teşkilatlar arasındaki sinerjinin arttırılmasına katkı sağlamaktadır.

Ülkemiz tarafından askeri ve siyasi boyuttaki çalışmalar da aktif bir şekilde desteklenmekte olup, ülkemiz AGİT’in Daimi Konsey ile birlikte iki temel karar alma organından birini teşkil eden Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Forumu (AGİF) başkanlığını son olarak Ocak-Nisan 2020 döneminde tekrar üstlenmiştir.

Ülkemiz, AGİT’in kapsamlı güvenlik anlayışı çerçevesinde, ekonomi-çevre ve insani boyut konularında da Teşkilatın çalışmalarına aktif katkı sağlamaktadır. Tarafımızca, boyutlar arasında herhangi bir öncelik ayırımı yapılmadan her birine gereken önemin verilmesi gerektiği her fırsatta vurgulanmakta, Teşkilatın her üç boyuttaki faaliyetlerinin dengelenmesini öngören öneriler ilke itibarıyla desteklenmektedir.

Ekonomi ve çevre boyutunda, özellikle çevre faaliyetlerinin AGİT’in görev yönergesi ve kısıtlı kaynakları dikkate alınarak ve diğer uluslararası teşkilatlarla tekrara düşülmeden gerçekleştirilmesi savunulmaktadır. Bu çerçevede, yolsuzluk, kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadeleye, enerji işbirliği, ticaret ve ulaştırmanın kolaylaştırılması ve bağlantısallığın artırılmasına önem atfedilmektedir.

Ülkemiz, insani boyutta, Avrupa başta olmak üzere AGİT coğrafyasında artan ayrımcılık, hoşgörüsüzlük, yabancı düşmanlığı, İslamofobi ve nefret motivasyonlu saldırılar karşısında işbirliğine duyulan ihtiyacı her vesileyle gündeme getirmekte ve Teşkilatı harekete geçirmeye yönelik çağrılarımızı yinelemektedir. AGİT Dönem Başkanı’nın Hoşgörüsüzlük ve Ayrımcılıkla Mücadele Özel Temsilcisi Büyükelçi Mehmet Paçacı’dır. (İnsani boyuttaki faaliyetlere dair detaylı bilgi, “Türkiye’de İnsan Hakları-AGİT” alt başlığında yer almaktadır).

Dünyada en fazla mülteciye ev sahipliği yapan ülkemiz, AGİT’te göçle ilgili faaliyetlere etkin katılım sağlamakta; uluslararası işbirliği, dayanışma ve külfet paylaşımı vurgularında bulunmakta; göç yönetiminin, göçmenlerin insan hakları ve yaşadıkları ülkelere sağladıkları katkılar da dikkate alınarak geliştirilmesi gerektiğini savunmaktadır.

Halen başkanlığını Erzurum Milletvekili Sayın Selami Altınok’un yaptığı AGİTPA Türk Grubu üyesi Sayın Vekillerimiz AGİTPA toplantıları ve konferanslarına düzenli olarak katılmakta, ayrıca AGİT coğrafyasındaki muhtelif seçim gözlem misyonlarında yer almaktadır.

AGİT Sekretaryası, alan misyonları ve kurumlarında hâlihazırda 22 Türk personel görev yapmaktadır.

Teşkilat Gündemi

Ukrayna krizi, 2014 yılından bu yana Teşkilat gündeminin en üst sırasını işgal etmektedir. 2014 Mart ayında kurulan, başkanlığını halen Büyükelçi (E)Yaşar Halit Çevik’in yürüttüğü Ukrayna Özel Gözlem Misyonu (ÖGM), ihtilafa taraf tüm aktörler tarafından takdir edilen, süratle değişen şartlara aynı şekilde uyum sağlayan niteliğini ve AGİT bünyesinde bugüne kadar tesis edilen en başarılı misyonlardan biri olma özelliğini sürdürmektedir.

İhtilafların önlenmesi, kuruluşundan beri AGİT’in öncelikli alanları arasında yer almaktadır. AGİT coğrafyasındaki ihtilaf ve kriz durumları bağlamında güvenlik ve güvenin tesisi, ihtilaf döngüsü ve sürüncemede kalmış ihtilaflar bağlamında Transdinyester, Güney Osetya/Abhazya konuları ile ihtilaf sonrası rehabilitasyon bağlamında Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri AGİT gündemindeki yerini korumaktadır.

AGİT’in Siyasi-Askeri Boyutunda temel güven ve güvenlik artırıcı önlemler (GGAÖ) belgesini teşkil eden Viyana Belgesi’nin (VB) modernizasyonu çalışmaları öncelikli gündem maddeleri arasında yer almaktadır.

Sınıraşan tehditler bağlamında, terörizmle mücadele, yabancı terörist savaşçıların geri dönüşü, siber güvenlik, sınır güvenliği, göç, insan ticareti, silah kaçakçılığının önlenmesi konuları öne çıkmakta; Ekonomi ve Çevre Boyutunda, dijitalleşme, iyi yönetişim, bağlantısallık, enerji, yolsuzlukla mücadele, afet yönetimi, yeşil büyüme ve çevrenin korunması konuları ele alınmaktadır.

İnsani Boyutta ise temel hak ve özgürlüklerin korunması, başta kadın ve çocuklar olmak üzere insan ticaretiyle mücadele, hoşgörüsüzlük ve ayrımcılıkla mücadele, cinsiyet eşitliği ve gazetecilerin güvenliği konuları ön plandadır.