Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Birleşmiş Milletler 47. Genel Kurul toplantısı vesilesiyle, Ekim 1992’de Asya’da bir güvenlik ve işbirliği süreci başlatılması önerisini ortaya atmıştır. Bilahare “Asya’da İşbirliği ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı (AİGK)” (Conference on Interaction and Confıdence Building Measures in Asia / CICA) adı verilen bu süreç, Kazakistan’ın koordinatörlüğünde 1993 yılında başlatılmıştır. Sürecin hedefi, Asya’da AGİT (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı) benzeri amaçlara ve kurumlara sahip bir işbirliği yapılanmasının temellerini atmaktır. Güvenlik anlayışına çok-taraflı yaklaşımlar getirilmesi yoluyla işbirliğinin geliştirilmesi hedeflenmektedir.

CICA’da ekonomik, çevre, insani, yeni sınama ve tehditler, askeri-siyasi olmak üzere beş ana boyutta Güven Arttırıcı Önlemler’in (GAÖ) uygulanması çalışmaları yapılmaktadır. Usul Kuralları çerçevesinde kararlar üye ülkeler arasındaki oydaşma (consensus) yoluyla alınmaktadır.

Kazakistan’ın sekiz yıllık (2002-2010) Dönem Başkanlığı sırasında Devlet ve Hükümet Başkanları düzeyindeki ilk iki Zirve Toplantısı 2002 ve 2006 yıllarında Almatı’da gerçekleştirilmiştir.

İlk Zirvede “Almatı Senedi” kabul edilmiştir. “Almatı Senedi”, CICA’nın ileriye yönelik çalışma alanlarının ve kurumsal yapısının temel çerçevesini çizen belgedir.

Üye ve Gözlemciler:

CICA’da halen 26 üye ülke, 8 gözlemci ülke ve 4 gözlemci uluslararası kuruluş bulunmaktadır.

Üye ülkeler: Afganistan, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Birleşik Arap Emirlikleri, Çin, Filistin, Hindistan, Irak, İran, İsrail, Kamboçya, Katar, Kazakistan, Kırgızistan, Kore Cumhuriyeti, Mısır, Moğolistan, Özbekistan, Pakistan, Rusya Federasyonu, Tacikistan, Tayland, Türkiye, Ürdün, Vietnam

Gözlemci ülkeler: Belarus, Endonezya, Filipinler, Japonya, Malezya, Sri Lanka, Ukrayna, ABD

Gözlemci uluslararası örgütler: Birleşmiş Milletler, AGİT, Arap Ligi, TÜRKPA

Türkiye’nin Dönem Başkanlığı (2010-2014):

Türkiye 16 kurucu üyesinden biri olduğu CICA’nın çalışmalarına başından itibaren güçlü destek vermiştir. Ülkemiz Haziran 2010’da İstanbul’da gerçekleştirilen III. Zirve’de iki yıllık bir süre için Dönem Başkanlığını üstlenmiş, Dönem Başkanlığımız bilahare üye ülkeler tarafından alınan kararla iki yıl süreyle uzatılmış; CICA Şanhay Zirvesi’nde (Mayıs 2014) İstanbul Zirvesi’nden beri dört yıl süreyle yürüttüğümüz (2010-2014) Dönem Başkanlığı Çin Halk Cumhuriyeti’ne devredilmiştir

Dönem Başkanlığımızda CICA’ya siyasi ve askeri gündem kazandırılması, CICA coğrafyasında AGİT benzeri bir Güven Arttırıcı Önlemler (GAÖ) kültürü oluşturulması ve bu amaçla etkin bir diyalog mekanizmasının tesis edilmesi hedeflerinde önemli mesafe katedilmiştir. Buna ek olarak, Asya’da oluşmakta olan yeni güvenlik anlayışının CICA temelinde yapılandırılması hedeflenmiştir.

Tüm boyutlarda GAÖ’lerin uygulanmasına ivme kazandırılmış; dört temel askeri-siyasi GAÖ’nün uygulanmasının kararlaştırılması bu alanda bir ilk teşkil etmiştir.

Yeni mekanizma ve organların teşkili ile kurumsallaşma çabaları ileri taşınmış; bu bağlamda İş Konseyi ve Gençlik Konseyi Tüzüklerinin kabulü sağlanmış, böylece CICA bünyesinde iki yeni organ doğmuştur. Ayrıca Dönem Başkanlığımızın girişimiyle müzakeresi başlatılan yeni Usul Kuralları kabul edilmiştir.

Dönem Başkanlığımız süresince, Eylül 2011’de ve Eylül 2013’te New York’ta Dışişleri Bakanlan Gayrıresmi Toplantısı ve Eylül 2012’de Astana’da Dışişleri Bakanları Dördüncü Toplantısı düzenlenmiştir. Dönem Başkanlığımızda başlatılan Gayrıresmi Dışişleri Bakanları Toplantıları, dört senede bir toplanan Dışişleri Bakanlarını daha sık bir araya getirmek bakımından faydalı olmuştur.

Dönem Başkanlığımızda ayrıca, dokuzu ülkemizin evsahipliğinde olmak üzere 16 Kıdemli Memurlar Komitesi Toplantısı ile üç İş Forumu’nun (Bangkok, İstanbul, Ekaterinburg) yanı sıra üye ülkelerin de katkılarıyla çok sayıda uzman toplantısı, çalıştay, konferans, seminer ve eğitim kursu düzenlenmiştir.

Türkiye’nin Dönem Başkanlığında CICA’nın uluslararası alandaki görünürlüğü daha da artmıştır. Dönem Başkanlığımızda Irak, Vietnam, Bahreyn, Kamboçya, Bangladeş ve Katar üye olmuş, Filipinler ve Sri Lanka gözlemciliğe kabul edilmiştir. CICA bugün yüzölçümü ve nüfus bakımından Asya kıtasının %90’ından fazlasını kapsayan bir oluşum haline gelmiştir. Artık üçüncü on yılına adım atan CICA, farklı din, dil, ırk ve kültürlerden 4 milyarı aşkın insanın yaşadığı bir coğrafyada güvenlik işbirliğinin tesisini amaçlamaktadır.