Belçika Krallığı, 1831 Anayasasıyla üniter devlet yapısıyla kurulmuş
olmasına karşın, 1970, 1980, 1988/89, 1993, 2001 ve son olarak 2011
yıllarında gerçekleştirilen anayasal reformlarla daha federal bir yapıya
yönelmiştir. Ülkede her biri ayrı yasama organınca denetlenen 6 Hükümet
bulunmaktadır (Federal Hükümet, Flaman Bölge Hükümeti, Valonya Hükümeti,
Brüksel-Başkent Bölgesi Hükümeti, Fransız Toplumum Hükümeti, Alman Toplumu
Hükümeti).
Belçika’nın özgün anayasal yapısına göre, federal hükümetin federe birimler
üzerinde yetkisi, federe birimlerin federal hükümet üzerinde denetimi
bulunmamaktadır. Federal devletin mevzuatıyla federe birimlerin mevzuatı
eşit değerde kabul edilmektedir. Bölge ve toplum parlamentoları hem kendi
yapılarını, hem de ilgili bölge ve toplum hükümetinin yapısını belirleme
yetkisine sahiptir.
Federal Devletin Yetkileri: Adalet, polis, savunma, dış
politika, AB ile ilişkilerin koordinasyonu, AB Ekonomik ve Parasal Birliği,
uluslararası ticaret, dış yardımlar, sosyal güvenlik (emeklilik, sosyal
yardım, sağlık, sağlık sigortası), vergi ve gelirlerin paylaşımı, bilimsel
araştırma, telekomünikasyon ve ulaştırma (demiryolu, havayolu) ve enerji.
Toplumların Yetkileri: Eğitim, kültür, dillerin kullanımı.
Bölgelerin Yetkileri: Tarım, ekonomi politikası, istihdam,
yerel yönetimler, bayındırlık (karayolları dahil), bölgesel ulaştırma
(otobüs, tramvay), çevre. Özellikle Flaman Hükümeti, kendi yetki alanına
giren konularda dış ilişkileri doğrudan yürütmeye önem vermektedir.
Yukarıdakilere ilaveten, 2011 yılında kabul edilen 6. Reform paketi ile
Federe birimlere aşağıdaki yeni yetkiler aktarılmıştır:
- Vergi: gelirler üzerinden alınan vergilerin 1/4’ü
Bölgeler tarafından toplanacaktır.
- İstihdam: İşsizler için iş bulma ve işsizlik maaşı
denetimi yetkisi Bölgelere devredilmiştir.
- Yollar: Otoyollar haricindeki yollardaki hız sınırları
ve cezalar Bölgeler tarafından belirlenecektir.
- Sosyal Güvenlik: Yaşlılar (huzurevleri) ve engelliler,
aile yardımları, hastanelerin idaresi gibi konular Toplumların yetki
alanında olacaktır.
Ülkenin yasama organı, 150 üyeli Temsilciler Meclisi ile 60 üyeli
Senato’dan oluşan Federal Parlamentodur.
Belçika’da son genel seçimler 26 Mayıs 2019 tarihinde düzenlenmiştir (aynı
tarihte bölge ve Avrupa Parlamentosu seçimleri de yapılmıştır). Federal
düzeyde Yeni Flaman İttifakı (N-VA) genel seçimlerden birinci parti olarak
çıkmış, bu partiyi Flaman Çıkarları Partisi (VB), Frankofon Sosyalist Parti
(PS), Hristiyan Demokratlar (CD&V), Belçika İşçi Partisi
(PTB&PVDA), Flaman Liberal Parti (Open VLD) ve Frankofon Liberaller
(MR) takip etmiştir.
Uzun süren müzakerelerin ardından, Flaman Liberal Demokrat Partili (Open
VLD) Alexander De Croo’nun Başbakanlığında Frankofon ve Flaman sosyalistler
(PS ve SP.A), Liberaller (MR ve Open VLD) ve Yeşiller (Groen/Ecolo) ile
Flaman Hristiyan Demokratların (CD & V) katılımıyla 1 Ekim 2020
tarihinde Federal çoğunluk Hükümeti kurulmuş; bahsekonu Hükümet 3 Ekim 2020
tarihinde güvenoyu almıştır. Bir sonraki genel seçimler 9 Haziran 2024
tarihinde gerçekleşecektir.