Kamboçya'yla Siyasi ve Ekonomik İlişkilerimiz

Kamboçya’yla diplomatik ilişkilerimiz 7 Kasım 1959 tarihinde tesis edilmiştir. Ancak, 1970’li yılların ortasından itibaren Kamboçya’da yaşanan siyasi gelişmeler sonucunda ülkenin kendisini uluslararası camiadan izole etmesi, coğrafi uzaklık ve dış politika önceliklerindeki farklılıklar nedeniyle ilişkilerimiz yakın geçmişe değin sınırlı kalmıştır.

Punom Pen Büyükelçiliğimizin 2013 yılında faaliyete geçmesiyle beraber gerek ikili ilişkilerimizde gerek uluslararası platformlardaki işbirliğimizde somut gelişmeler yaşanmaya başlamıştır.

Punom Pen Büyükelçiliğimizin resmi açılışı, dönemin Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu ve dönemin Kamboçya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Hor Namhong tarafından 15 Mart 2015 tarihinde gerçekleştirilmiştir.

Kamboçya’nın Ankara Büyükelçiliği, Kamboçya’nın eski Ankara Büyükelçisi Meas Kim Heng’in Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a güven mektubunu sunmasıyla 28 Ekim 2020 tarihinde faaliyete geçmiş; resmi açılış töreni ise 27 Şubat 2022 tarihinde dönemin Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu ve dönemin Kamboçya Başbakan Yardımcısı, Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Prak Sokhonn tarafından gerçekleştirilmiştir. Kamboçya’nın İstanbul’da bir Fahri Konsolosluğu da bulunmaktadır. Ülkemizin Kamboçya’da Fahri Konsolosluğu bulunmamaktadır.

2015 yılında Kamboçya’da Ulusal Meclisi ile Senato bünyesinde ayrı ayrı Türkiye-Kamboçya Parlamentolararası Dostluk Grupları oluşturulmuştur. TBMM bünyesinde Türkiye-Kamboçya Parlamentolararası Dostluk Grubu 6 Mart 2016 tarihinde kurulmuştur.

Ülkemizle Kamboçya arasındaki siyasi ilişkiler olumlu gündem çerçevesinde ilerlemektedir. Eski Başbakan Hun Sen’in 2018 yılında ülkemize gerçekleştirdiği ziyareti takiben bugüne değin çok sayıda Kamboçyalı Bakan ve üst düzey heyetin ülkemize ziyarette bulunmuş, ülkelerimiz arası ilişkilerin ahdi temelleri imzalanan anlaşma ve mutabakat zabıtları ile tesis edilmiştir.

Kamboçya’dan ülkemize Dışişleri Bakanı düzeyinde son ziyaret Kamboçya Başbakan Yardımcısı, Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Sok Chenda Sophea’nın 27-29 Mayıs 2024 tarihlerindeki ziyareti olmuştur. Ülkemizden Kamboçya’ya Dışişleri Bakanı düzeyinde son ziyaret ise, 3 Ağustos 2022 tarihinde, Sayın Mevlüt Çavuşoğlu tarafından ASEAN 55. Dışişleri Bakanları Toplantısı marjında düzenlenen Türkiye-ASEAN Dördüncü Sektörel Diyalog Ortaklığı Üçlü Toplantısı vesilesiyle gerçekleştirilmiştir.

Kamboçya’da yaklaşık olarak 350 vatandaşımız ikamet etmektedir. Ülkemizde ise kayıtlı 43 Kamboçya vatandaşı (2023) bulunmaktadır.

Kamboçya ile ilişkilerimizde TİKA vasıtasıyla yürütülen kalkınma yardımları ve teknik işbirliği önemli bir yer tutmaktadır. 2009-2024 yılları arasında TİKA tarafından kalkınma alanında Kamboçya’da gerçekleştirilen proje sayısı 23’tür.

Yunus Emre Punom Pen Kültür Merkezi Punom Pen Kraliyet Üniversitesi’nin Yabancı Diller Enstitüsü bünyesinde 8 Nisan 2023 tarihinde faaliyete geçmiştir.

Türkiye Maarif Vakfı’nın (TMV) Kamboçya’daki faaliyetlerine yasal zemin sağlayacak anlaşma TMV ile Kamboçya Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanlığı arasında 21 Eylül 2023 tarihinde Punom Pen’de imzalanmıştır. 2006-2025 yılları arasında Türkiye Burslarına hak kazanan toplam Kamboçyalı öğrenci sayısı 109’dur.

Ticari ve Ekonomik İlişkiler:

YILLAR

İHRACAT

İTHALAT

HACİM

DENGE

2021

26.3

64.2

90.6

-37.9

2022

26.2

125.7

152

-99.5

2023

25.7

212.2

237.9

-186.5

2024/7

13.7

156.4

170.2

-142.7

Kaynak: TÜİK (milyon ABD Doları)

Başlıca İhraç Ürünlerimiz: Tekstil ürünleri (iplik, kumaş, vb.), tahıl ve tahıl müstahzarları, motorlu karayolu taşıtları (yolcu taşıtları, treyler, vb.), tıbbi ve eczacılık ürünleri, genel sanayi makine ve ekipmanları, ham gübreler, işlenmiş deri ve köseleler, petrol ve petrol ürünleri, şeker, metal eşyalar (varil, fıçı, vb.), uçucu yağlar, elektrik makineleri ve aksamları

Başlıca İthal Ürünlerimiz: Giyim eşyası, ayakkabı, çanta, bisiklet, tahıl ve tahıl müstahzarları, organik kimyasallar, tekstil malzemeleri (iplik, kumaş, vb.) güç üretim makineleri ve ekipmanları, genel sanayi makine ve ekipmanları (vantilatör, klima, vb.)

Türk-Kamboçya İş Konseyi, DEİK ve Kamboçya Ticaret Odası arasında 26 Şubat 2013’te imzalanan kuruluş anlaşmasıyla tesis edilmiştir.

Türkiye-Kamboçya Karma Ekonomik Komisyon (KEK) Eşbaşkanları Tarım ve Orman Bakanımız İbrahim Yumaklı ve Kamboçya Ticaret Bakanı Cham Nimul’dur. KEK toplantılarının ilki 10-11 Şubat 2015 tarihinde Punom Pen’de, ikincisi 17-18 Ekim 2019 tarihinde Ankara’da, üçüncü tur ise 10-12 Ocak 2023 tarihlerinde Punom Pen’de gerçekleştirilmiştir.

Ülkemiz ile Kamboçya arasında Serbest Ticaret Anlaşması bulunmamaktadır. Kamboçya ile Tercihli Ticaret Anlaşması imzalanması hususunda istikşafi temaslar devam etmektedir.

2018 yılında imzalanan Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması 10 Haziran 2022’de, Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması ise, 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girmiştir. Büyükelçiliğimiz nezdinde Ticaret Müşavirliği Nisan 2023 tarihinde kurulmuştur.