15 ve 16 Kasım 2011 tarihlerinde dost ve kardeş ülke Fas’ı ziyaret ediyor olmaktan büyük mutluluk duyuyorum.
Zengin bir tarihe sahip olan, farklı kültürlerin buluşma noktasında bulunan, İslam medeniyetine büyük katkı sağlayan ve Avrupa’da İslam kültürünün yerleşmesinde önemli rol oynayan bir ülkede bulunmak bana ayrı bir heyecan vermektedir. Fas’ın dünyaca ünlü, büyük bir medeniyete beşiklik yapmış olan Marakeş şehrinin gönlümde ayrı bir yeri bulunmakta, bu şehir bana her zaman huzur ve mutluluk vermektedir.
Türkler ve Faslılar, 16ıncı yüzyıldan bu yana sürdükleri dostane ilişkiler boyunca diplomasi, ticaret, savunma, sanat, bilim ve kültür alanlarında temas içinde olmuşlar ve birbirlerini etkilemişlerdir. Türkiye ile Fas arasındaki siyasi ilişkilerin geçmişi, 16. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu, ilk elçisi olan Mustafa Sulhi Ağa’yı 1606 yılında Fas’a göndermiştir. Fas Sultanı Sidi Mohammed II, 1757 yılından itibaren İstanbul’a elçiler göndermeye başlamıştır.
Türkiye ile Fas arasındaki köklü, tarihi ve kardeşçe ilişkiler son 10 yıl zarfında önemli gelişmeler kaydetmiştir. 2006 yılında ülkelerimiz arasında Serbest Ticaret Anlaşması’nın yürürlüğe girmesi, vizelerin karşılıklı olarak kaldırılması, İstanbul ile Kazablanka arasında doğrudan uçak seferlerinin başlaması gibi gelişmeler Türkiye-Fas ilişkilerindeki gelişimin kaydadeğer örnekleridir. 2006’da 500 milyon Dolar seviyesinde olan ikili ticaretimizin bu yılın sonunda 1,3 milyar Dolara ulaşması beklenmektedir. 70 kadar Türk firması Fas’ta faaliyet göstermekte olup, bu firmaların çeyrek milyar Dolar yatırımı mevcuttur. Birçok Türk firması, Majesteleri Kral VI. Mohammed’in öncülüğünde 10 yıldan fazla bir süredir sürdürülen Fas’ın modernizasyonu ve kalkınmasına yönelik projelere katkılarda bulunmaya devam etmektedir. Firmalarımızın katkıda bulunduğu projeler arasında önemli otoyolları, tramvay sistemleri, rafineriler, boru hatları ve fabrika inşaatları da bulunmaktadır.
Türkiye ve Fas, kültür ve eğitim alanında da her geçen gün birbirlerine daha da çok yaklaşmaktadırlar. Beş yıl önce yok denecek kadar az olan turist sayısı 2010’da on binlerle telaffuz edilmektedir. Yüzlerce Türk ve Faslı öğrenci ülkelerimizin üniversitelerimizde öğrenim görmektedirler. Fas halkının günlük yaşantısının bir parçası haline gelebilmiş olan Türk televizyon dizilerinin de kültürel yakınlaşmadaki yerini teslim etmeliyiz.
Fas ve Türkiye’nin ilişkilerinde bugüne kadar kaydettikleri ilerlemeyi yeterli saymaları mümkün değildir. Halklarımız daha yakın, daha kurumsal ve daha fazla sektöre açılan çok boyutlu bir işbirliği talep etmektedirler. Eğitim, kültür ve bilim alanlarındaki işbirliğimize yeni bir ivme kazandırmamız; sivil toplum aktörlerimizi daha fazla buluşturmamız; önümüzdeki dönemde Fas’a yönelik Türk yatırımlarını yükseltmemiz; ticaret hacmimizi dengeli şekilde iki katına çıkarmamız; birlikte Afrika, Orta Asya gibi bölgelere açılmamız mümkündür. Bu kapsamda sivil toplum örgütlerimize, üniversitelerimize ve özel sektörlerimize büyük sorumluluk düşmektedir. Bu çerçevede, iki ülke tarafından kısa süre önce oluşturulan Yatırım Çalışma Grubu’nun Fas’taki yatırım imkânlarını tanıtmaya yönelik bir konferansı 22 Kasım 2011’de İstanbul’da düzenleyecek olmasından ve üyelerini yenileyen Türkiye-Fas İş Konseyi’nin Ocak 2012’de İstanbul’da toplanmayı öngörmesinden büyük memnuniyet duyuyorum. Rabat’taki Ofise ilave olarak Kazablanka’da faaliyete geçireceğimiz Ticaret Büromuz da iki ülke işadamlarına hizmeti kolaylaştıracaktır.
Hükümetlerimizin temel görevi halklarımız arasında temas, diyalog ve ortaklıkları desteklemek ve hukuki altyapıyı hazırlamaktır. Bu çerçevede, ziyaretim vesilesiyle “Gençlik ve Spor Alanlarında İşbirliği Protokolü”nü, “Sürücü Belgelerinin Karşılıklı Olarak Tanınmasına İlişkin Anlaşma”yı ve Dışişleri Bakanlarımız arasında “Diplomatların Değişimi konulu Mutabakat Muhtırası”nı meslektaşım ve dostum Fas Dışişleri ve İşbirliği Bakanı Taib Fassi Fihri ile imzalayacağız.
Türkiye ve Fas’ın ilişkilerini geliştirmesi sadece ikili çıkarlarımız için değil, aynı zamanda içinde bulunduğumuz bölgelerin istikrarı, barışı ve kalkınması için de gereklidir. Majesteleri Kral VI. Mohammed’in önderliğinde Fas’ın İslam İşbirliği Teşkilatı Kudüs Komitesi vasıtasıyla kutsal şehir Kudüs’ün korunması için gösterdiği çabalar ve yaptığı katkılar Filistin davası bakımından çok değerlidir ve tüm İslam âleminin takdirini toplamaktadır. Fas’ın BM Güvenlik Konseyi 2012-2013 dönemi geçici üyeliğine seçilmesini memnuniyetle karşılıyoruz. Fas’ın BMGK üyeliği boyunca bölgesel ve uluslararası barış ve güvenliğe önemli katkılarda bulunacağından eminiz.
Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesi halkların meşru talepleri doğrultusunda köklu bir siyasi değişim ve demokratik dönüşüm surecinden geçmektedir. Önümüzdeki onyıllarda bölgeye damgasını vurmaya namzet olan bu tarihi süreç tüm bölge ülkeleri için büyük fırsatlar ve zorlu sınamalar içermektedir. Bu yeni bölgesel konjonktürün Türkiye ve Fas arasındaki işbirliği, dayanışma ve eşgüdümün daha da artırılmasını gerekli kıldığına inanıyoruz. Bu bağlamda, Fas’ın Majesteleri Kral VI. Mohammed’in önderliğinde başlatılan siyasi reform süreci sonucunda, yeni Anayasa’nın 1 Temmuz 2011 tarihinde düzenlenen referandumda halkın büyük çoğunluğunun desteğiyle kabul edilmesini memnuniyetle karşıladık. İnsan hakları, temel özgürlükler, yargı bağımsızlığı, evrensel demokratik değerler alanlarında özlü ilerlemeler içeren yeni Anayasa’nın tam olarak uygulamaya konulmasıyla dost ve kardeş Fas halkının daha iyi yaşam koşullarına kavuşacağını biliyoruz. 25 Kasım 2011 seçimlerini de bu anlayışla izleyeceğiz. Seçimlerin Fas halkına şimdiden hayırlı olmasını diliyoruz.
Sürdürülebilir istikrar, ancak halkların huzur, mutluluk ve refahının sağlanmasıyla; meşru talep ve beklentilerinin karşılanmasıyla mümkündür. Fas yönetiminin reform yönünde attığı kaydadeğer adımların ve istikrar içinde dönüşümünün sadece Fas için değil, bölgenin geneli için olumlu yansımaları olacağına inanıyoruz. Bu açıdan ilk akla gelen Mağrip Birliği’dir. Majesteleri Kral VI. Mohammed’in 6 Kasım 2011 tarihinde Fas halkına hitaben yaptıkları konuşmada en iyi şekilde ifade ettikleri üzere Mağrib bölgesinin beş ülkesi, aralarındaki işbirliğini ilerletebildikleri ölçüde, Arap Birliği’nin, Avrupa-Akdeniz işbirliğinin, Sahel-Sahra bölgesinin ve Afrika entegrasyonun başat bir aktörü olabileceklerdir.
Fas ve Türkiye, çeşitli sorunlara, krizlere ve hatta savaş ve devrimlere sahne olan Orta Doğu-Kuzey Afrika-Akdeniz havzasının iki ucunda bulunan, Avrupalı, Asyalı ve Afrikalı kimlikleri olan, jeostratejik konumları önem taşıyan ve en önemlisi istikrar içinde demokratikleşme ve kalkınma süreçleri yaşayan iki ülkedir. Bu özellikleriyle bölgelerine ilham kaynağı olmaktadırlar. Fas ve Türkiye bu özelliklerini bir araya getirerek bölgesel işbirliği ve barış için önümüzdeki dönemde ihtiyacımız olan yeni bir sinerji yaratabilirler.
Türkiye, Fas ile ikili ve çok taraflı, mümkün olan her alanda işbirliğini bu anlayışla geliştirmek arzusundadır.
Orijinal Kesit için tıklayınız