Günümüzde uzay ile ilgili konularda temel bir anlayış değişikliği
yaşanmaktadır. Geçmişte teknoloji yarışının ve karşıt siyasi sistemler
arasındaki rekabetin bir sembolü olan uzay çalışmaları, artık günlük
yaşantımızın bir parçası olmuş ve ekonomik, bilimsel, politik ve sosyal
hedeflerin gerçekleştirilmesi için vazgeçilemez bir araç konumuna
gelmiştir. Uzay, araştırma, geliştirme, eğitim ve inovasyon, ekonomik
büyüme, yüksek nitelikli istihdam yaratma, yaşam kalitesinin yükseltilmesi,
doğanın korunması, afet yönetimi gibi konulara katkılar sunmaktadır.
Küreselleşen dünyada bilgi, ham maddelerden daha önemli bir stratejik değer
haline gelmiştir. Bilim ve araştırma, teknolojik yeniliklerin temelini
oluşturarak ekonomik büyüme ve sosyal kalkınmanın önünü açmaktadır. Uzay,
bugün her türlü bilginin dağıtılması ve kullanımı için sağladığı iletişim
imkanları ile bilgi toplumunun vazgeçilemez araçlarından birisi olmuştur.
Uzayın sivil amaçlarla kullanılması konusundaki çalışmalar, Birleşmiş
Milletler (BM) Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanılması Komitesi (UBAKK), bu
Komiteye bağlı Hukuk, Bilim ve Teknik Alt Komiteleri ile UBAKK kapsamında
kurulan çalışma grupları tarafından yürütülmektedir. Ayrıca, 2008 yılından
bu yana Avrupa Birliği’nin öncülüğünde “Dış Uzay Faaliyetlerine İlişkin
Uluslararası Davranış İlkeleri” (International Code of Conduct for Outer
Space Activities) konusunda müzakereler yapılmaktadır.
Ülkemizin Uzay Çalışmaları
Ülkemizin uzay alanındaki çalışmaları son 20 yılda hız kazanmıştır.
Günümüzde Türkiye, kendi uydularını üretecek bilimsel ve teknik altyapıya,
insan gücüne erişme doğrultusunda önemli gelişmeler sağlamıştır. Bu
çerçevede, ülkemize ait yer gözlem ve telekomünikasyon uyduları yörüngeye
yerleştirilmektedir.
Ülkemizin uzay konusunda taraf olduğu temel BM anlaşmaları şunlardır:
-27 Ocak 1967 tarihli, Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dahil, Uzayın Keşif ve
Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında
Anlaşma,
-22 Nisan 1968 tarihli, Astronotların Kurtarılması, Astronotların ve Uzaya Fırlatılmış Olan Araçların Geri Verilmeleri Hakkında Anlaşma,
-29 Mart 1972 tarihli, Uzay Cisimlerinin Verdiği Zarardan Dolayı
Uluslararası Sorumluluk Hakkında Sözleşme,
-12 Kasım 1974 tarihli, Uzaya Fırlatılan Cisimlerin Tescili Sözleşmesi,
-18 Aralık 1979 tarihli, Devletlerin Ay’da ve Diğer Gök Cisimlerindeki
Faaliyetlerini Düzenleyen Anlaşma.
“Türkiye Uzay Ajansı” 2018 Aralık ayında kurulmuştur.