31 Mart 2004
KIBRIS SORUNUNUN
KAPSAMLI ÇÖZÜMÜ

Ekli belgeler 31 Mart 2004 tarihinde nihai hale getirildiği şekliyle Kıbrıs Sorununun Kapsamlı Çözümünü teşkil eder.

EKLER LİSTESİ

A. Kuruluş Anlaşması

B. Kurucu Devlet Anayasaları

C. Kıbrıs’taki Yeni Duruma İlişkin Hususlara Dair Andlaşma

D. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği’ne Katılımının
Koşullarına Dair Taslak Uyum Senedi

E. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne Karar İçin Sunulacak Hususlar

F. 2004 Nisan Ayı Süresince Alınacak Önlemler


A. KURULUŞ ANLAŞMASI

İÇİNDEKİLER

ANA MADDELER

Ek I: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası

Lahika 1: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ve Kurucu Devletlerinin Haritası
Lahika 2: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Bayrağı
Lahika 3: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Marşı
Lahika 4: Federal Mülkler
Lahika 5: İnsan Hakları ve Temel Özgürlükler Kataloğu

Ek II: Anayasal Nitelikli Yasalar.

Lahika 1: Anayasal Nitelikli Yasaların Geliştirilmesi ve Kabul Edilmesi Hakkında
Anayasal Nitelikli Yasa
Lahika 2: Polisle İlgili Hususlar ve Ortak Soruşturma Ajansı’nın Oluşumu ve
Görevleri Hakkında Anayasal Nitelikli Yasalar
Yasa 1: Kurucu Devlet Polis Kuvvetlerinin Gücü ve Donanımı Hakkındaki
Anayasal Nitelikli Yasa
Yasa 2: Ortak Soruşturma Ajansı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Anayasal Nitelikli
Yasa
Lahika 3: Kurucu Devlet Dahili Vatandaşlık Statüsü ve Kurucu Devlet İkamet
Haklarına İlişkin Anayasal Nitelikli Yasa.
.
Ek III: Federal Yasalar

Lahika 1: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Marşı, Bayrağı, Alamet ve Nişanları
Hakkında Federal Yasa

Lahika 2: Dış İlişkilerin Yürütülmesi Hakkında Federal Yasa

Lahika 3: Avrupa Birliği İlişkilerinin Yürütülmesi Hakkında Federal Yasa

Lahika 4: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Vatandaşlığı ve Bununla Bağlantılı veya
Bundan Kaynaklanan Konular Hakkında Federal Yasa

Lahika 5: Yabancılar, Göç ve İltica Hakkında Federal Yasalar
Yasa 1: Yabancılar ve Göç Hakkında Federal Yasa
Yasa 2: Yabancıların Uluslararası Korunması ve Mültecilerin Statüsüne
İlişkin 1951 Cenevre Sözleşmesi ile Mültecilerin Statüsüne İlişkin
1967 Protokolü’nün Uygulanması Hakkında Federal Yasa
Yasa 3: Avrupa Birliği Vatandaşları ve Aile Mensuplarının Dolaşım ve İkamet
Özgürlüğü Hakkında Federal Yasa
Yasa 4: Kaçakların İade Edilmesi Hakkında Federal Yasa
Yasa 5: Avrupa Tutuklama Müzekkeresi ve Avrupa Birliği Üyeleri Arasında
İlgililerin Teslim Usulleri Hakkında Federal Yasa

Lahika 6: Kıbrıs Merkez Bankası Hakkında Federal Yasa

Lahika 7: Katma Değer Vergisi Hakkında Federal Yasa

Lahika 8: Bütçe Hakkında Federal Yasalar

Lahika 9: Uluslararası Ticaret, Gümrük Vergileri ve Rüsumu Hakkında Federal Yasa
Yasa 1: Ticaret Hakkında Federal Yasa
Yasa 2: Gümrük Kanunu Hakkında Federal Yasa
Yasa 3: İstihsal Harçları Hakkında Federal Yasa
Yasa 4: Belirli Harç, Resim, Vergi ve Diğer Önlemlere (ve Düzenlemelere)
İlişkin Taleplerin Karşılanmasına Dair Karşılıklı Yardımlaşma Hakkında
Federal Yasa

Lahika 10: Sivil Havacılık ve Hava Sahası Yönetimi Hakkında Federal Yasa

Lahika 11: Uluslararası Seyrüsefer, Karasuları ve Kıta Sahanlığı Hakkında Federal
Yasa
Yasa 1: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Gemilerin Tescili, Satışı ve
İpoteklenmesi)
Yasa 2: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Kaptanlar ve Denizciler)
Yasa 3: Kıbrıs Gemileri Hakkında Federal Yasa (Belirli Nakliyenin
Yasaklanması)
Yasa 4: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Harçlar ve Vergilendirme
Hükümleri)
Yasa 5: Süratli Küçük Tekneler Hakkında Federal Yasa
Yasa 6: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Yeterli Sayıda Personel Tahsisi, Çalışma
Saatleri ve Vardiya)
Yasa 7: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Gemi Adamlarının Cezai ve Disiplin
Yükümlülükleri, Sertifikaların Askıya Alınması veya İptali)
Yasa 8: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Gemi Adamlarının Sağlık
Muayeneleri ve Sağlık Sertifikalarının Verilmesi)
Yasa 9: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Gemi Adamlarının Tescil Edilmesi ve
Denizci Sicili)
Yasa 10:Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Sertifikaların Verilmesi ve
Tanınması ile Gemicilik Eğitimi)
Yasa 11:Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Kuruluşların Tanınması ve
Yetkilendirilmesi)
Yasa 12: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Liman Devleti Kontrolü)
Yasa 13: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Denizcilik Teçhizatı)
Yasa 14: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (24 Metre ve Üstü Balıkçı
Teknelerinin Uyum Amaçlı Güvenlik Rejimi)
Yasa 15: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Yolcu Gemilerinde Seyahat
Eden Kişilerin Tescili)
Yasa 16: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Yolcu Gemileri için Güvenlik
Kuralları ve Standartları)
Yasa 17: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Düzenli Ro-Ro Gemileri ve
Süratli Yolcu Gemileri Hizmetlerinin Güvenli İşlemesi için Zorunlu
Teftişler)
Yasa 18:Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Kıbrıs Balıkçı Gemilerinde
Çalışmak İçin Asgari Güvenlik ve Sağlık Şartları)

Yasa 19:Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Gemilerdeki Tıbbi Bakım için
Asgari Gereksinimler)
Yasa 20: Kıbrıs Deniz Mahkemelerinin Yargı Yetkisi Hakkında Federal Yasa
Yasa 21:Acil Durum Yetkileri Hakkında Federal Yasa (Küçük Teknelerin
Kontrolü)
Yasa 22: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Sözleşmelerin Kapsamadığı
Gemilerin Güvenliği)
Yasa 23: Malların Deniz Yoluyla Taşınması Hakkında Federal Yasa
Yasa 24: Gemi Enkazları Hakkında Federal Yasa
Yasa 25: Gemi Kazazedeleri Hakkında Federal Yasa
Yasa 26: Yük Hatları Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında
Federal Yasa
Yasa 27: Uluslararası Denizcilik Örgütü Sözleşmesinin Uygulanması
Hakkında Federal Yasa
Yasa 28: Değiştirilmiş Şekliyle 1972 Tarihli Denizde Çatışmanın Önlenmesi
Düzenlemeleri Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında
Federal Yasa
Yasa 29: Gemi Adamlarının Eğitimi, Sertifikalandırılması ve Vardiya Standartları
Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa
Yasa 30: Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması
Hakkında Federal Yasa
Yasa 31: 1969 Gemilerin Ölçümü Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması
Hakkında Federal Yasa
Yasa 32: Devlet Gemileriyle ilgili Belli Kuralların Birleştirilmesi
Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa
Yasa 33: 1969 Petrol Kirliliğinin Yol Açtığı Zararları için Tazmini Hukuki Sorumluluk
Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa
Yasa 34: Gemilerden Kaynaklanan Deniz Kirliliğinin Önlenmesi Uluslararası
Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa
Yasa 35: Petrol Kirliliğinin Yol Açtığı Zararların Tazmini Uluslararası Fonu Kurulmasına
dair Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa
Yasa 36: Özel Ticari Yolcu Gemileri Anlaşmasının Uygulanması Hakkında
Federal Yasa
Yasa 37: Atık ve Diğer Maddelerin Atılmasından Kaynaklanan Deniz
Kirliliğinin Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması
Hakkında Federal Yasa
Yasa 38: Gemilerin Çatışması Konularında Medeni Yargıyı İlgilendiren Belli
Kuralların Birleştirilmesi Uluslararası Sözleşmenin Uygulanması
Hakkında Federal Yasa
Yasa 39: Çatışmayı veya Seyirle İlgili Diğer Konularda Cezai Yargıyı İlgilendiren
Belli Kuralların Birleştirilmesi Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması
Hakkında Federal Yasa
Yasa 40: Denizde Arama ve Kurtarma Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması
Hakkında Federal Yasa
Yasa 41: Çocukların Denizde İstihdamı için Asgari Yaşın Belirlenmesi Sözleşmesinin
Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 42: Denizcilerin Ülkelerine Geri Gönderilmeleriyle ilgili Sözleşmesinin
Uygulanması Hakkında Federal Yasa
Yasa 43: Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Ticari Gemicilikle İlgili 147 Sayılı
Sözleşmesinin (Asgari Standartlar) Uygulanması Hakkında Federal Yasa
Yasa 44: Gemilerde Mürettebatın Barınmasıyla ilgili Sözleşme Hakkında Federal Yasa
Yasa 45: Emniyetli Konteynerlere İlişkin Uluslararası Sözleşmenin Uygulanması
Hakkında Federal Yasa
Yasa 46: Denizde Seyrüsefer Güvenliğine Karşı Yasadışı Eylemlerin Önlenmesi
Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa
Yasa 47: Kıbrıs’ın Deniz Yetki Alanları Hakkında Federal Yasa
Yasa 48: Kıbrıs’ın Kıta Sahanlığı Hakkında Federal Yasa
Yasa 49: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Gemi Adamlarının Çalışma
Saatlerinin Düzenlenmesi)

Lahika 12: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Doğal Su Kaynakları, bu Kaynakların
Kurucu Devletler Arasında Hakça Paylaşımı ve Bununla Bağlantılı
Amaçlar Hakkında Federal Yasa

Lahika 13: Doğal Kaynaklar Hakkında Federal Yasa
Yasa 1: Hidrokarbonların Aranması, Çıkartılması ve Kullanılması Hakkında Federal Yasa
Yasa 2: Madenler ve Ocaklar Hakkında Federal Yasa

Lahika 14: Federal Yasaların Uygulanması Hakkında Federal Yasa
Yasa 1: Yönetmeliklerin Çıkartılması Hakkında Federal Yasa
Yasa 2: Federal Yasaların Kurucu Devlet Makamları Tarafından Uygulanması
Hakkında Federal Yasa

Lahika 15: İletişim Hakkında Federal Yasa
Yasa 1: Telsiz İletişimi Sektörünü Düzenleyen Yasal Çerçeve Hakkında Federal
Yasa
Yasa 2: Elektronik İletişim ve Posta Hizmetlerinin Düzenlenmesi Hakkında
Federal Yasa

Lahika 16: Kıbrıs Meteoroloji Hizmeti, Bunun İşlevlerinin Yerine Getirilmesinin Sağlanması ve
Bununla Bağlantılı Amaçlar Hakkında Federal Yasa



Lahika 17: Metrik Sisteme Dayalı Ağırlık ve Ölçü Birimlerinin Standartlarının Belirlenmesi,
Bununla Bağlantılı veya Bundan Arızi Olarak Kaynaklanan
Konular Hakkında Federal Yasa
Lahika 18: Fikri Mülkiyet Hakkında Federal Yasalar
Yasa 1: Telif Haklarının ve Bununla Bağlantılı Hakların Yasal Korunması Hakkında
Federal Yasa
Yasa 2: Yarı İletken Ürünlerin Topoğrafyasının Yasal Korunması Hakkında
Federal Yasa
Yasa 3: Ticari Markalar Hakkında Federal Yasa
Yasa 4: Patentler Hakkında Federal Yasa
Yasa 5: Endüstriyel Tasarımların ve Modellerin Yasal Korunması Hakkında
Federal Yasa
Yasa 6: Zirai Ürünler ve Gıda Maddelerinin Menşelerine Ait Coğrafi İşaret ve
İsimlerin Tescil ve Korunması Hakkında Federal Yasa
Yasa 7: Fikri Mülkiyet Haklarını İhlal Eden Malların Dolaşımının Kontrol Edilmesi
Hakkında Federal Yasa

Lahika 19: Eski Eserler Hakkında Federal Yasalar

Yasa 1: Eski Eserler Hakkında Federal Yasa
Yasa 2: Kültürel Nesnelerin İadesi Hakkında Federal Yasa
Yasa 3: Kültürel Nesnelerin İhracı Hakkında Federal Yasa

Lahika 20: Seçimler Hakkında Federal Yasalar

Yasa 1: Parlamento Üyeleri (Senato ve Temsilciler Meclisi) Hakkında Federal
Yasa (Geçici Hükümler)
Yasa 2: Parlamento Üyeleri (Senato ve Temsilciler Meclisi) Hakkında Federal
Yasa
Yasa 3: Avrupa Parlamentosu Seçimleri Hakkında Federal Yasa

Lahika 21: Federal Hükümet Dokunulmazlık ve Bağışıklıkları Hakkında Federal Yasa

Lahika 22: Yönetim Hakkında Federal Yasalar
Yasa 1: Kamu Görevlilerinin Atanma, Terfi ve Emeklilikleri ile Hizmet Şartları, Disiplin
İşlemleri ve Kamu Hizmetiyle İlgili Diğer Konular için Kamu Hizmeti
Komisyonunun İşleyişi Hakkında Federal Yasa
Yasa 2: Emekli Maaşları Hakkında Federal Yasa

Lahika 23: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Resmi Dilleri Hakkında Federal Yasa

Lahika 24: Federal Polis ve Ortak Soruşturma Ajansı Hakkında Federal Yasa
Yasa 1: Federal Polisin Örgütlenmesi, Disiplini, Yetki ve Görevleri ile bununla Arızi
Olarak İlgili Konular Hakkında Federal Yasa
Yasa 2: Ortak Soruşturma Ajansı Hakkında Federal Yasa

Lahika 25: Yasama Usulleri ve Anayasanın Değiştirilmesine İlişkin Usuller Hakkında Federal
Yasa

Lahika 26: Yargının İdaresi Hakkında Federal Yasalar
Yasa 1: Yargının İdaresi Hakkında Federal Yasa
Yasa 2: Medeni Yargılama Hakkında Federal Yasa
Yasa 3: Cezai Yargılama Hakkında Federal Yasa
Yasa 4: Deliller Hakkında Federal Yasa

Lahika 27: Federal Suçlar Hakkında Federal Yasa
Yasa 1: Terörizm Hakkında Federal Yasa
Yasa 2: Uyuşturucu Madde Kaçakçılığı Hakkında Federal Yasa
Yasa 3: Kara Para Aklamanın Önlenmesi ve Ortadan Kaldırılması Hakkında Federal Yasa
Yasa 4: Ceza Hukukunun Genel İlkeleri Hakkında Federal Yasa
Yasa 5: Örgütlü Suç Hakkında Federal Yasa

Lahika 28: Memurların Yargılanması Hakkında Federal Yasa

Lahika 29: İhaleler Hakkında Federal Yasalar
Yasa 1: Kamu İhaleleri Hakkında (Malzeme, İş ve Hizmetler) Federal Yasa.
Yasa 2: Su, Enerji, Ulaştırma ve Telekomünikasyon Sektörlerinde Faaliyet
Gösteren Birimlerin Açacakları Kamu İhaleleri (Malzeme, İş ve Hizmetler) ve
Diğer İlgili Konular Hakkında Federal Yasa.

Lahika 30: Şahsi Bilgilerin Korunması Hakkında Federal Yasa

Lahika 31: Sermaye Piyasalarının Düzenlenmesi Hakkında Federal Yasalar
Yasa 1: İçeriden Bilgi ile İşlem Yapmak, Piyasa Yönlendirmesi (Piyasa İstismarı)
ve İlgili Konular Hakkında Federal Yasa.
Yasa 2: Menkul Değerlerin Halka Arzında veya Düzenlenmiş Bir Piyasaya Kabulünde
Yayınlanacak Açıklayıcı Kitapçık Hakkında Federal Yasa.
Yasa 3: Yatırım Danışma Şirketlerinin Faaliyetlerinin Düzenlenmesi ve Diğer İlgili Konular
Hakkında Federal Yasa.
Yasa 4: Menkul Değerlerin Elde Edilmesi veya Satın Alınması için Halka Arzı ve Tescilli
Şirketlerin Birleşmesi Hakkında Federal Yasa.
Yasa 5: Girişimler arası Temerküzün Kontrolü Hakkında Federal
Yasa.
Yasa 6: Kıbrıs Değerli Kağıtları ve Kur Komisyonu Hakkında Federal Yasa.
Yasa 7: Ödeme Sistemlerinin Kesinliği ve Değerli Kağıtlara ilişkin Sorunların Halli
Sistemleri Hakkında Federal Yasa
Yasa 8: Yatırım Şirketleri Hakkında Federal Yasa.
Yasa 9: Devredilebilir Değerli Kağıtlarla Ortak Yatırımlar için Sınırlamasız Girişimler
ve İlgili Konular Hakkında Federal Yasa.

Lahika 32: Sigorta Piyasalarının Düzenlenmesi Hakkında Federal Yasa

Lahika 33: Bankacılık Hakkında Federal Yasa

Lahika 34: Girişimler arası Temerküzün Etkin Rekabet İçin Kontrol Edilmesi Hakkında
Federal Yasa

Lahika 35: Rekabetin Korunması Hakkında Federal Yasa

Ek IV: Federal Hükümet ile Kurucu Devletler Arasındaki İşbirliği Anlaşmaları

Lahika 1: Dış İlişkiler Hakkındaki İşbirliği Anlaşması
Lahika 2: Avrupa Birliği İlişkileri Hakkında İşbirliği Anlaşması
Lahika 3: Federal Hükümet ile Kurucu Devletler Arasında Polis Konularında
İşbirliği Anlaşması

Ek V: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetini Bağlayan Uluslararası Andlaşmaların ve Hukuki
Belgelerin Listesi

Ek VI: Toprak Düzenlemeleri

Lahika 1: Kurucu Devletler Arasındaki Sınır Hattının Ayrıntılı Tanımı
Lahika 2: Toprak Ayarlamaları Haritaları
Lahika 3: Toprak Ayarlamalarının Aşamalarına ilişkin Hatların Ayrıntılı Tanımı

Ek VII: 1963’ten Günümüze Meydana Gelen Olaylardan Etkilenmiş Mülklerin
Ele Alınması

Lahika 1: Tanımlar
Lahika 2: Kıbrıs Mülkiyet Kurulu ve Tazminat Düzenlemeleri
Lahika 3: Mevcut Kullanıcılar Lehine Tedbirler
Lahika 4: Toprak Ayarlamalarına Tabi Bölgelerde Bulunan Mülkler
Lahika 5 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Başkanı’na Mektup

Ek VIII: Uzlaştırma Komisyonu

Ek IX: Yeni Durumun Hayata Geçirilmesi

Lahika 1: Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne Mektup
Lahika 2: Avrupa Birliği Konseyi Başkanı’na Mektup
Lahika 3: Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne Mektup

ANA MADDELER


i. Kıbrıs’ın ortak yurdumuz olduğunu teyidle ve 1960 yılında kurulan Cumhuriyet’in ortak kurucuları olduğumuzu hatırda tutarak

ii. Geçmişte yaşanan trajik olayların asla tekrarlanmayacağı iradesiyle, güç kullanmayı veya güç kullanma tehdidinde bulunmayı veya herhangi bir tarafın diğerini tahakküm altına almasını ebediyen reddederek

iii. Yekdiğerimizin özgün kimliğini ve bütünlüğünü ve ilişkimizin bir çoğunluk ve azınlık ilişkisi değil, hiçbir tarafın diğeri üzerinde yetki veya hakimiyet iddiasında bulunamayacağı bir siyasi eşitlik ilişkisi olduğunu kabul ederek

iv. Ortaklığımızı bu zeminde yenilemeye karar vererek ve bu yeni iki kesimli ortaklığın bağımsız ve birleşik bir Kıbrıs’ta dostluk, barış, güvenlik ve refah içinde ortak bir geleceği teminat altına alacağı iradesiyle.

v. Uluslararası hukuk ve Birleşmiş Milletler’in ilke ve amaçlarına bağlılığımızı vurgulayarak

vi. Demokratik ilkeler, bireysel insan hakları ve temel özgürlükler ile birbirimizin kültürel, dini, siyasi, sosyal ve dilsel kimliğine saygı göstermeyi taahhüt ederek

vii. Doğu Akdeniz’de barışçıl bir ortamda Yunanistan ve Türkiye ile özel dostluk bağlarımızı sürdürme ve aralarındaki dengeye saygı gösterme kararlılığını sergileyerek

viii. Avrupa Birliği’ne katılma arzusu ve Türkiye’nin de keza katılacağı günün beklentisiyle


Biz, Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler, asli kurucu yetkimizi kullanarak özgür, demokratik ve ayrı ayrı ifade bulan ortak irademizle işbu Kuruluş Anlaşması’nı kabul ederiz.

Madde 1 Yeni Durum

1. İşbu Anlaşma Kıbrıs’ta yeni bir durum oluşturmaktadır.

2. İşbu Anlaşma’da sıralanan Andlaşmalar Kıbrıs’ı bağlar ve ilişikte yer alan mevzuat işbu Anlaşma’nın yürürlüğe girmesiyle geçerli olur.

3. Kuruluş Andlaşması, Garanti Andlaşması ve İttifak Andlaşması yürürlükte kalmaya devam eder ve gereğine göre uyarlanarak (mutatis mutandis) yeni duruma uygulanır. Kıbrıs, işbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık’la Kuruluş, Garanti ve İttifak Andlaşmalarına ek protokollerle birlikte, Kıbrıs’ta yeni duruma ilişkin hususlara dair bir Andlaşma imzalar.

4. Kıbrıs, 1 Mayıs 2004 tarihi itibariyle Avrupa Birliğinin tam üyesi olur.

5. Kıbrıs, Yunanistan ve Türkiye ile özel dostluk bağlarını, Garanti ve İttifak Andlaşmaları ile işbu Anlaşma’nın Kıbrısta oluşturduğu dengeye saygı göstererek sürdürür ve Avrupa Birliği üyesi bir ülke olarak Türkiye’nin Birliğe katılımını destekler.

6. İşbu Anlaşma’yla oluşturulan yeni durumda tek taraflı herhangi bir değişiklik yapılması, özellikle Kıbrısın tamamının veya bir kısmının herhangi bir başka ülkeyle birleşmesi veya herhangi bir şekilde taksimi veya ayrılması yasaklanmıştır. İşbu Anlaşmadaki hiçbir husus, herhangi bir şekilde bu yasağı ihlal edecek şekilde yorumlanamaz.

Madde 2 Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti, Federal Hükümeti ve Kurucu Devletleri

1. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti, Federal Hükümeti ve Kurucu Devletlerinin statüsü ve ilişkilerinde, İsviçre’nin Federal Hükümeti ve kantonları ile olan ilişkisi ve statüsü model olarak alınmıştır. Buna göre:

a. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti, feshedilemez ortaklık yapısıyla, Kıbrıs Rum Devleti ve Kıbrıs Türk Devleti olmak üzere iki eşit Kurucu Devletten oluşan, federal bir hükümete sahip bağımsız bir devlettir. Kıbrıs Birleşmiş Milletlerin üyesidir ve tek bir uluslararası tüzel kişiliğe ve egemenliğe sahiptir. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti, Anayasası uyarınca hukukun üstünlüğü, demokrasi, temsili cumhuriyet hükümeti, siyasi eşitlik, iki kesimlilik ve Kurucu Devletlerin eşit statüsü temel ilkeleri çerçevesinde düzenlenmiştir.

b. Federal Hükümet, Anayasada belirlenen ve Kıbrıs’ın uluslararası alanda ve Avrupa Birliğinde tek sesle konuşmasını ve hareket etmesini, bir Avrupa Birliği üye ülkesi olarak yükümlülüklerini yerine getirmesini, bütünlüğünü, sınırlarını, kaynaklarını ve tarihi mirasını korumasını sağlayan yetkilerini egemence kullanır.

c. Kurucu Devletler eşit statüye sahiptirler. Anayasanın koyduğu sınırlar çerçevesinde Anayasa tarafından Federal Hükümete verilmemiş tüm yetkileri egemence kullanarak kendi Anayasaları uyarınca kendilerini özgürce yapılandırırlar.

2. Kurucu Devletler, birbirleri ve Federal Hükümet’le işbirliği ve eşgüdümü, İşbirliği Anlaşmaları dahil olmak üzere, federal parlamento ve her iki Kurucu Devlet yasama organlarınca kabul edilen Anayasal Nitelikli Yasalar aracılığıyla sağlarlar. Kurucu Devletler, dış ilişkilerde siyaset oluşturulması ve yürütülmesine ve Avrupa Birliği ilişkilerine, kendi yetki alanlarındaki konularda Belçika örneği model alınan işbirliği anlaşmalarına uygun olarak katılırlar. Kurucu Devletler Anayasa’yla uyumlu olarak dış dünya ile ticari ve kültürel ilişkiler kurabilirler.

3. Federal Hükümet ve Kurucu Devletler, birbirlerine tam saygı gösterir, birbirlerinin yetki ve işlevlerini ihlal etmezler. Federal ve Kurucu Devletlerin yasaları arasında herhangi bir hiyerarşi olmaz. Anayasa’ya aykırı herhangi bir tasarruf hükümsüz ve geçersizdir.

4. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Anayasası, Anayasa’nın özel hükümleri uyarınca, her bir Kurucu Devlet seçmenlerinin ayrı ayrı çoğunluk oylarıyla değiştirilebilir.

Madde 3 Vatandaşlık, İkamet ve Kimlik

1. Tek bir Kıbrıs vatandaşlığı vardır. Kıbrıs vatandaşlığını kazanma ehliyeti nitelikli çoğunlukla kabul edilen federal yasayla düzenlenir.

2. Tüm Kıbrıs vatandaşları aynı zamanda Kurucu Devlet dahili vatandaşlık statüsünden yararlanır. Bu statü, Kıbrıs vatandaşlığını tamamlar ve onun yerini almaz.

3. Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler tarafından ayrı ayrı seçilecek Senatörlerin seçimleri dışında, federal düzeydeki siyasi haklar, Kurucu Devlet dahili vatandaşlık statüsüne dayalı olarak kullanılır. Kurucu Devlet ve yerel düzeydeki siyasi haklar daimi ikamet yerinde kullanılır.

4. Kıbrıs, kimliğini muhafaza etmek amacıyla, Yunan ve Türk vatandaşlarının göçü konusunda Topluluk müktesebatı ile uyumlu, ayırımcı olmayan, belirli koruyucu önlemler alabilir.

5. Buna ilave olarak, Kıbrıs, hangisi önce gelirse, 19 yıllık bir geçiş süresi için veya Türkiye’nin Avrupa Birliğine katılımına kadar, Kıbrıs, Yunan vatandaşlarının Kıbrıs’ta ikamet hakkını, sayıları Kıbrıslı Rum Kurucu Devlet dahili vatandaşlığına sahip Adada mukim Kıbrıs vatandaşlarının sayısının %5’ine ulaşması halinde ve Türk vatandaşlarının Kıbrıs’ta ikamet hakkını, sayıları Kıbrıslı Türk Kurucu Devlet dahili vatandaşlığına sahip Adada mukim Kıbrıs vatandaşlarının sayısının %5’ine ulaşması halinde, sınırlayabilir.

6. Bir Kurucu Devlet, kimliğini muhafaza etmek amacıyla, Kurucu Devlet dahili vatandaşlık statüsüne sahip olmayan kişilerin ikamet tesis etmesi konusunda Topluluk müktesebatı ile uyumlu, ayırımcı olmayan, belirli koruyucu önlemler alabilir.

7. İlave olarak, bir geçiş dönemi süresince, bir Kurucu Devlet diğer Kurucu Devletten kişilerin ikamet tesis etmesini Anayasal Nitelikli Yasa çerçevesinde sınırlandırabilir. Bu amaçla, Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girişinden sonra beş yılın sonuna kadar bir moratoryum ilan edebilir; bu süreden sonra diğer Kurucu Devletten ikamet için gelen kişilerin sayısı 6. ve 9. yıllar arasında bir köyün veya belediyenin nüfusunun %6’sına, 10. ve 14. yıllar arasında nüfusunun %12’sine, ve bundan sonra, ilgili Kurucu Devletin nüfusunun %18’ine ulaşması durumunda sınırlamalara, hangisi önce gelirse, 19. yıl veya Türkiye’nin Avrupa Birliğine katılımına kadar müsaade edilir. İkinci yıldan sonra bu nitelikteki sınırlamalar, bir eş veya kardeşin refakatindeki 65 yaş üzeri önceki sakinler ile belirli köylerin önceki sakinlerine uygulanmaz.


Madde 4 Temel hak ve özgürlükler

1. İnsan haklarına ve temel özgürlüklere saygı Anayasa’ya dercolunur. Hiç kimse aleyhine, cinsiyet, etnik veya dini kimlik, veya Kurucu Devlet vatandaşlık statüsü temelinde ayırımcılık yapılamaz. Dolaşım ve yerleşim özgürlüğü sadece bu Anlaşmada açıkça belirtilen hükümler çerçevesinde sınırlandırabilir.

2. Diğer Kurucu Devlette belirlenmiş köylerde yaşayan Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türkler kültür, din ve eğitim haklarından yararlanır ve Kurucu Devletin yasama organında temsil edilirler.

3. Maruni, Latin ve Ermeniler gibi dini azınlıkların hakları, uluslararası standartlara göre güvence altına alınır ve bu haklar Federal Parlamento ile Kurucu Devlet yasama organlarında temsil dahil, kültür, din ve eğitim haklarını da kapsar.

Madde 5 Federal Hükümet

1. Senato ve Temsilciler Meclisi olmak üzere iki meclisten oluşan Federal Parlamento Yasama yetkisini kullanır:

a. Her bir meclis 48 üyeye sahip olur. Senato, eşit sayıdaki Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türklerden oluşur. Temsilciler Meclisi, her bir Kurucu Devlete koltuk sayısının dörtte birinden az olmamak kaydıyla, her bir Kurucu Devlete dahili vatandaşlık statüsüne sahip kişilerin sayısıyla orantılı olarak oluşur.
b. Parlamento kararları, her bir Kurucu Devletin oy kullanan Senatörlerinin dörtte biri dahil olmak üzere, her iki meclisin basit çoğunluğu tarafından onaylanmayı gerektirir. Belirli konular için her bir Kurucu Devletten oturumda hazır bulunan Senatörlerin beşte ikisinden oluşan nitelikli çoğunluk aranır.

2. Devlet Başkanlığı makamının tevcih edildiği Başkanlık Konseyi yürütme yetkisini kullanır:

a. Başkanlık Konseyi, beş yıllık bir süre için, tek liste üzerinden, Senato’da nitelikli çoğunluk ile seçilir ve Temsilciler Meclisi’nde çoğunluk tarafından onaylanır. Başkanlık Konseyi, oy kullanma hakkına sahip 6 üyeyle Parlamento karar verdiği takdirde, oy hakkı bulunmayan ilave üyelerden oluşur. Başkanlık Konseyinin oluşumu, her bir Kurucu Devletin dahili Kurucu Devlet vatandaşlık statüsüne sahip kişilerin sayısı ile orantılıdır, ancak Konsey’in oy verme hakkına sahip üyelerinin en az üçte biri ile oy hakkı bulunmayan üyelerinin üçte birinin her bir Kurucu Devletten gelmesi gerekir.
b. Başkanlık Konseyi, kararları oydaşmayla almaya gayret sarfeder. Oydaşmanın sağlanamadığı durumlarda ise, aksi belirtilmediği takdirde, her bir Kurucu Devletten en az bir üyenin katılımı şartıyla, oy hakkına sahip ve mevcut üyelerin basit çoğunluğu ile karar alınır.
c. Konsey üyeleri oy hakkına bakılmaksızın eşit sayılır. Konsey Bakanlıkların üyeler arasında paylaşımına karar verir. Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği İlişkileri Bakanları aynı Kurucu Devletten olamazlar.
d. Başkanlık Konseyi, aksine karar almadıkça, aynı Kurucu Devletten gelmeyen iki üyesini, her yirmi ayda bir rotasyona tabi olacak şekilde Konsey Başkanlığı ve Başkan Yardımcılığı makamlarına seçer. Her dönemde ilk Başkan nüfusu daha fazla olan Kurucu Devletten gelen üye olur. Başkan ve onun yokluğunda veya geçici olarak görevini yerine getirememesi halinde Başkan Yardımcısı, Devlet Başkanı ve Hükümet Başkanı olarak Konseyi temsil eder. Başkan Yardımcısı Avrupa Birliği Konsey toplantılarında Başkan’a eşlik eder. Başkan ve Başkan Yardımcısı Konsey içinde belirleyici oy hakkı veya başka şekilde arttırılmış yetkiler kullanamazlar.
e. Kurucu Devletlerin Hükümet Başkanları bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinin ardından gelen ilk on yıl boyunca Konseyin tüm toplantılarına ve bu on yılın ardından gelen süre içinde periyodik olarak, oy kullanmadan katılmaya davet edilirler.

3. Kıbrıs Merkez Bankası, Başsavcılık ve Sayıştay Başkanlığı makamları bağımsızdır.

Madde 6 Yüksek Mahkeme

1. Yüksek Mahkeme, Anayasa’yı gözetir ve Anayasa’ya tam saygı gösterilmesini teminat altına alır.

2. Aksi yasalarca belirtilmediği takdirde, her bir Kurucu Devletten eşit sayıda hakimden ve Kıbrıslı olmayan üç hakimden oluşur.

3. Yüksek Mahkeme, diğer hususlar meyanında, Kurucu Devletler arasındaki veya Federal Hükümet ile bir Kurucu Devlet veya her iki Kurucu Devlet arasındaki anlaşmazlıkları çözer ve Federal Hükümetin işlevlerini tam olarak yerine getirmesi için kaçınılmaz olduğu takdirde, federal kurumlar arasında oluşan tıkanmaları geçici olarak çözer.

Madde 7 Geçici Federal ve Kurucu Devlet Kurumları

1. Federal kurumlar, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle mevcudiyet kazanır ve geçiş dönemi boyunca işlerlikleri gelişir.

2. Kurucu Devletin geçici yasama, yürütme ve yargı kurumları Kuruluş Anlaşması yürürlüğe girdiğinde Kıbrıs Sorununun Kapsamlı Çözümüne uygun şekilde tesis edilmiş olurlar. Federal düzeyde, Devlet Başkanlığı makamı bir Eş-Başkanlığa tevcih edilir. Federal Hükümet altı üyeli (üçü Kıbrıslı Rum, üçü Kıbrıslı Türk) bir Bakanlar Kurulundan oluşur. Her bir Kurucu Devlet parlamentosundan gelen temsilciler, geçici Federal Parlamento (24 Kıbrıslı Rum, 24 Kıbrıslı Türk) ve Avrupa Parlamentosu’nda (dört Kıbrıslı Rum, iki Kıbrıslı Türk) yer alırlar.

3. Kurucu Devlet, Federal Devlet ve Avrupa Birliği düzeyinde genel seçimler 13 Haziran 2004 tarihinde yapılır. Seçimlerin ardından, Kurucu Devlet ve Federal Hükümet düzenli işleyişine kavuşur, bununla birlikte federal düzeydeki Başkanlık ve Başkan Yardımcılığı makamları Başkanlık Konseyi’nin ilk döneminde her 10 ayda bir rotasyona tabi tutulur.

4. Yüksek Mahkeme Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte faaliyete geçer.



Madde 8 Askersizleştirme

1. Aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulmak suretiyle:

a. Garanti Andlaşması, bu Anlaşmayla ve Anayasa’yla kurulan yeni durumun gereğine göre uyarlanarak (mutatis mutandis), Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı, toprak bütünlüğü, güvenliği ve anayasal düzeni yanında, Kurucu Devletlerin de toprak bütünlüğü, güvenliği ve anayasal düzenini kapsar;
b. Yunan ve Türk birliklerinin, İttifak Andlaşması uyarınca, Kıbrıs Rum Devleti’nde ve Kıbrıs Türk Devleti’nde konuşlandırılmasına sırasıyla aşağıdaki şekilde müsaade edilir:

i) 2011 yılına kadar her bir birliğin sayısı, tüm rütbeler dahil olmak üzere 6.000’i aşmayacaktır.
ii) bu tarihten sonra, hangisi önce gerçekleşirse, 2018 yılına veya Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğine kadar, her bir birliğin sayısı, tüm rütbeler dahil olmak üzere 3.000’i geçmeyecektir ve;
iii) bu tarihten sonra, tüm rütbeler dahil sayısı 950’yi geçmeyecek Yunan Birliği ile tüm rütbeler dahil sayısı 650’yi geçmeyecek Türk Birliği, tamamen geri çekilmeleri amacıyla, üçer yıllık gözden geçirmelere tabi tutulur.

c. Yunan ve Türk güçleri ile silah ve teçhizatı mutabık kalınan yerlere yeniden konuşlandırılır, mutabık kalınan seviyelere uygun ayarlamalar yapılır ve mutabık kalınan seviyeleri aşan miktardaki güç, silah ve teçhizat geri çekilir;
d. Bu Anlaşma’nın uygulanmasını izlemek üzere bir Birleşmiş Milletler Barış Gücü mevcut bulunur, bu Güç anlaşmaya uyulmasını teşvik etmek ve güvenli bir ortamın idamesine katkıda bulunmak için elinden gelen çabayı gösterir, Federal Hükümet, her iki Kurucu Devletin rızasıyla, aksine karar almadığı sürece Adada kalır.
e. Kıbrıs’a silah tedarik edilmesi hem ithalatçı hem de ihracatçıları hukuken bağlayıcı şekilde yasaklanır; ve
f. Birleşmiş Milletler’in başkanlığında, garantör güçler, Federal Hükümet ve Kurucu Devletlerin temsilcilerinden oluşan İzleme Komitesi, bu Anlaşmanın uygulanmasını izler.

Kıbrıs askerden arındırır ve bütün Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk askeri güçleri, yedek birlikler de dahil olmak üzere lağvedilir, silahları Yunan ve Türk askeri güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve uyarlanması ile eşzamanlı aşamalarla Adadan çıkartılır.

2. Hiçbir paramiliter veya yedek kuvvet bulunmaz, vatandaşlara askeri veya paramiliter eğitim verilmez. Sportif amaçlı ruhsatlı ateşli silahlar haricindeki tüm silahlar yasaklanır.

3. Kurucu Devletler; Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetine, Federal Hükümete, Kurucu Devletlere veya garantör güçlere karşı şiddeti ve şiddete teşviki yasaklarlardır.

4. Kıbrıs her iki kurucu devletin onayı olmadan topraklarını uluslararası askeri faaliyetler için kullanıma açmaz; Türkiye Avrupa Birliğine girinceye kadar Yunanistan ve Türkiye’nin bu konudaki rızaları ayrıca gerekir.

5. Federal Hükümet ve Kurucu Devletler Birleşmiş Milletler operasyonu ile işbirliği yapar. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ilk üç yıl Birleşmiş Milletler operasyonunun maliyetinin yarısını, ondan sonra ise üçte ikisini karşılar. Bu düzenleme 2010 yılında gözden geçirilir.

6. Bu hükümler, Kuruluş Andlaşması, Garanti Andlaşması, İttifak Andlaşması, Birleşmiş Milletler barış gücü operasyonları görev yönergesi veya Anayasanın federal ve Kurucu Devlet polisi ile Ortak Soruşturma Ajansına ilişkin hükümlerine halel getirmez.

Madde 9 Kurucu Devlet Sınırları ve Toprak Ayarlaması

1. Kurucu Devletlerin toprak sınırları bu Anlaşmanın bir bölümünü oluşturan haritada gösterildiği gibidir.

2. Bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle yasal olarak Kıbrıs Rum Devletinin parçası olan toprak ayarlamasına tabi bölgeler geçici bir süre Kıbrıs Türk Devletince idare edilecektir. Yönetim, Birleşmiş Milletlerin gözetimi altında, Kıbrıs Rum Devletinin bu Anlaşma’nın yürürlüğe girmesinden sonra, ilk aşaması 104 güne kadar tamamlanmış olmak üzere 42 aylık bir süre zarfında altı aşamada, Kıbrıs Rum devletinin geriye kalan topraklarına bitişik büyük ölçüde oturulmayan bölgelerden başlamak suretiyle devredilecektir. Birleşmiş Milletlerin toprak transferine ilişkin faaliyetleri gözetmesi, anlaşmada gösterilen belirli alanların teslim edilmesinden önceki son aylarda arttırılır.

3. Özel düzenlemeler, toprak ayarlamalarına tabi olan alanlarda halen ikamet edenlerin hak ve çıkarlarını teminat alır ve yeterli geçim ve barınma imkanları bulunan uygun bölgelere düzenli şekilde yeniden yerleşimi sağlar.

Madde 10 Mülkiyet

1. Bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden önceki olaylar sonucu mülklerinin tasarrufunu kaybedenlerin talepleri, uluslararası hukuka, mülklerinin tasarrufunu kaybeden mal sahipleri ve bugünkü kullanıcılarının kişisel haklarına saygı ve iki-kesimlilik ilkesi uyarınca kapsamlı biçimde çözümlenecektir.

2. Toprak ayarlamasına tabi bölgelerdeki mülkler, bu mülk üzerindeki tasarrufunu kaybetmiş sahiplerine iade edilecektir.

3. Toprak ayarlamasına tabi olmayan bölgelerde mülkiyet haklarının iade veya tazmin etme yoluyla kullanımı için yapılan düzenlemeler aşağıdaki temel özellikleri taşır:

a. Mülklerinin tasarrufunu kaybetmiş mal sahipleri veya kurumlardan, tazminat almayı tercih edenler mülklerinin tasarrufunu kaybettikleri zamandaki değerinin, kıyaslanabilir yerlerdeki gayrimenkul değerlerinde kaydedilen artışın yansıtılacağı şekilde ayarlanması suretiyle tam ve etkin tazminat alırlar. Tazminatlar tahvil ve mülk değer sertifikası şeklinde ödenir.
b. Mülklerinin tasarrufunu kaybetmiş diğer mal sahipleri, mülk değerinin üçte biri ile mülkiyet hakkına sahip oldukları arazinin üçte birini geri alma; geriye kalan üçte ikilik kısma ilişkin olarak da tam ve etkin tazminat hakkına sahip olurlar. Bununla birlikte, inşa ettikleri veya içinde en az on yıl yaşamış oldukları meskenleri ile bir dönüme kadar bitişik arazilerini,mülkün değeri ile alanının toplamının üçte birinden fazlasına tekabül etse dahi, geri alma hakkına sahip bulunurlar.
c. Tasarrufunu kaybetmiş mülk sahipleri, mevcut kullanıcısıyla takas edilmiş veya plana uygun şekilde esaslı inkişaf yapan biri tarafından satın alınmış olanlar hariç, mülklerinden istediklerini geri almak üzere seçebilirler. Mülkü geri verilemeyecek olan mal sahipleri veya mevcut kullanıcılarına gönüllü olarak bırakmak isteyenler aynı belediye veya köy içinde aynı büyüklük ve değerde başka bir mülk edinme hakkına sahiptirler. Hakkın, aynı yerde, tasarrufunu kaybetmiş olup kendisininkiyle birleştirebilecek bir başkasına satılması da mümkündür.
d. İdari bir karar neticesinde tasarrufu kaybedilmiş bir mülkü ellerinde bulunduran mevcut kullanıcılar, diğer Kurucu Devlette bulunan ve tasarrufunu kaybetmiş oldukları eşdeğerdeki mülkten feragat etmek karşılığında, tapu için başvuruda bulunabilir ve halen kullandıkları mülkün tapusunu alırlar.
e. Mülkte esaslı inkişaf yapan kişiler, sözkonusu mülkün orijinal halindeki değerini ödemek şartıyla, tapusunu almak için başvuruda bulunabilir ve mülkün tapusunu alırlar; ve
f. Kıbrıs vatandaşı olan ve sahibine iade etmek için, kullandığı mülkten ayrılması talep edilen kişilerin, mülkü tahliye etmeleri, kendilerine yeterli alternatif barınma olanağı sağlanıncaya kadar talep edilmez.

4. Taşınmaz mallara ilişkin talepler, her iki Kurucu Devletten eşit sayıda üyeden ve Kıbrıslı olmayan üyelerden oluşan bağımsız, tarafsız Mülkiyet Kurulu tarafından kabul edilip işleme konulur. Mülkiyet Kurulu, sağlam ekonomik uygulamalara uygun şekilde alt birimler halinde örgütlenir. Kişiler arasında doğrudan muamele yapılmasına gerek olmaz.

Madde 11 Uzlaştırma Komisyonu

1. Bağımsız, tarafsız bir Uzlaştırma Komisyonu Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler arasında anlayış, hoşgörü ve karşılıklı saygıyı teşvik eder.

2. Komisyon, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Federal Hükümet ve iki Kurucu Devlet ile istişare ederek ataması öngörülen en az biri Kıbrıslı olmayan, her iki Kurucu Devletten eşit sayıda erkek ve kadın üyelerden oluşur.

Madde 12 Geçmiş İşlemler

1. Bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden önce Kıbrıs’ta herhangi bir Makam tarafından yapılan yasal, icrai veya yargısal nitelikteki herhangi bir işlem, bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinin ardından da geçerli sayılır ve bu Anlaşmanın herhangi bir başka maddesiyle veya uluslararası hukukla çelişmemesi ve hilafına olmaması kaydıyla yürürlükte kalır. Hiç kimse bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden önce olanlardan dolayı bu işlemlerin geçerliliğine itiraz edemeyecektir.

2. Bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden önce yapılan işlemlerden doğan herhangi bir sorumluluk veya tazminat talebi, bu Anlaşmanın diğer hükümlerince düzenlenmediği durumlarda, iddiada bulunanın ait olduğu Kurucu Devlet tarafından ele alınır.

Madde 13 Anlaşmanın Yürürlüğe Girmesi ve Uygulanması

1. İşbu Anlaşma, bu Anlaşma’ya göre ayrı ayrı yapılan eşzamanlı referandumlarla her iki tarafça onaylanmasının ardından ve Kıbrıs’taki yeni duruma ilişkin Andlaşma’nın Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık tarafından imzalanmasıyla yürürlüğe girecektir.

2. Bu Anlaşmanın ve Kıbrıs’taki yeni duruma ilişkin Andlaşma’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte, Adanın tümünde, Anayasada belirtilen bayrağın haricindeki tüm bayraklar indirilerek, Anayasaya ve ilgili mevzuata göre Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ve Kurucu Devletlerin bayraklarının göndere çekileceği ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ile Kurucu Devletlerin marşlarının çalınacağı törenler düzenlenir.

3. Bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte Eşbaşkanlar, bundan böyle Kıbrıs’ın Birleşmiş Milletlerdeki üyelik hakları ve yükümlülüklerinin yeni duruma göre yerine getirileceğini Birleşmiş Milletlere bildirirler. Mutabakata bağlanmış olan Kıbrıs bayrağı Birleşmiş Milletler Merkezinde göndere çekilir.

4. Bu Anlaşma, farklı kısımlarında belirlenen ve uygulama takviminde belirtilen bağlayıcı zaman çizelgelerine göre uygulanır.

Madde 14 Ekler

Yukarıda belirtilen ana maddeler bu Anlaşma’nın ayrılmaz bir parçasını oluşturan Eklerde hukuki dilde ayrıntılı olarak belirtilmiştir.


EK I: BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİ ANAYASASI


BÖLÜM I: TEMEL MADDELER
BÖLÜM II: GENEL HÜKÜMLER
BÖLÜM III: TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER
BÖLÜM IV: FEDERAL HÜKÜMET VE KURUCU DEVLETLER
BÖLÜM V: FEDERAL KURUMLAR
Kısım A: Yasama
Kısım B: Yürütme
Kısım C: Bağımsız Görevliler ve Kurumlar
Kısım D: Yargı
BÖLÜM VI: ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ
BÖLÜM VII: GEÇİCİ HÜKÜMLER
LAHİKA 1: BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİ VE KURUCU DEVLETLERİ’NİN HARİTASI
LAHİKA 2: BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİ’NİN BAYRAĞI
LAHİKA 3: BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİ’NİN MARŞI
LAHİKA 4: FEDERAL MÜLKLER
LAHİKA 5: İNSAN HAKLARI VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLER KATALOĞU

Bölüm I: TEMEL MADDELER


Madde 1 Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti

1. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Kıbrıs Rum Devleti ve Kıbrıs Türk Devleti olarak iki Kurucu Devletten oluşan tek bir uluslararası tüzel kişiliğe ve bir Federal Hükümete sahip bağımsız ve egemen bir devlettir.

2. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin bağımsızlığı, toprak bütünlüğü, güvenliği ve anayasal düzeni herkes tarafından korunur ve saygı gösterilir.

3. Kıbrıs’ın tamamının veya bir kısmının herhangi bir başka ülke ile birleşmesi, herhangi bir şekilde taksimi veya ayrılması veya Kuruluş Anlaşması ve işbu Anayasa ile oluşturulan yeni durumda tek taraflı herhangi bir değişiklik yasaklanmıştır.

4. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti işbu Anayasa uyarınca hukukun üstünlüğü, demokrasi, temsili cumhuriyet hükümeti, Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türklerin siyasi eşitliği, iki kesimlilik ve Kurucu Devletlerin eşit statüsü temel ilkeleri çerçevesinde yapılandırılır.

Madde 2 Kurucu Devletler

1. Kurucu Devletler eşit statüdedir. Her bir Kurucu Devlet, işbu Anayasanın öngördüğü çerçeve ve ona ekli haritalarda gösterilen kendi toprak sınırları içerisinde yetkisini icra eder.

2. Kurucu Devletlerin kimliği, toprak bütünlüğü, güvenliği ve anayasal düzeni herkes tarafından korunur ve saygı gösterilir.

3. Kurucu Devletler, kendilerini işbu Anayasanın öngördüğü çerçevede ve hukukun üstünlüğü, demokrasi ve temsili cumhuriyet hükümeti temel ilkelerine uygun olarak kendi Anayasaları uyarınca serbestçe düzenlerler.


Bölüm II: GENEL HÜKÜMLER

Madde 3 Anayasanın Üstünlüğü

1. Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türklerin ayrı ayrı ifade edilmiş ortak iradeleri ile demokratik olarak kabul edilen işbu Anayasa, ülkenin en üst yasasıdır ve tüm federal makamlar ve Kurucu Devletler bakımından bağlayıcıdır. Federal Hükümet veya Kurucu Devletlerin işbu Anayasaya aykırı olan herhangi bir işlemi hükümsüz ve geçersizdir.

2. Federal Hükümet Kurucu Devletlerin bu Anayasa’daki yetki ve işlevlerine tam saygı gösterir ve bunları ihlal etmez. İşbu Anayasa uyarınca, herhangi bir Kurucu Devlet Federal Hükümet ve diğer Kurucu Devletin yetki ve işlevlerine tam saygı gösterir ve bunları ihlal etmez. Federal yasalar ve Kurucu Devlet yasaları arasında hiyerarşi yoktur.

3. Yüksek Mahkeme işbu Anayasa’yı gözetir ve diğer federal organların ve Kurucu Devletlerin Anayasa’ya saygılı olmasını sağlar.

Madde 4 Hukukun Üstünlüğü

1. Hukuk, her seviyedeki tüm hükümet icraatının temeli ve çerçevesidir.

2. Hükümetin her seviyedeki tüm icraatı, kamu yararı, orantılılık ve iyi niyet ilkeleriyle uyumlu olur.

3. Federal Hükümet ve Kurucu Devletler Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ni bağlayan ve Federal Hükümet veya Kurucu Devlet mevzuatına üstün gelecek olan tüm Andlaşmalar da dahil olmak üzere uluslararası hukuka saygı gösterirler.

Madde 5 Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin laik yapısı

1. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti, Federal Hükümeti ve Kurucu Devletleri laiktir.

2. Din adamları siyasi veya kamusal görevlere seçilemez veya atanamaz.

Madde 6 Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Askersizleştirilmesi

1. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ve Kurucu Devletler askerden arındırılır. Hiçbir paramiliter veya yedek kuvvet bulunmaz ve vatandaşlara askeri veya paramiliter nitelikli eğitim verilmez.

2. Kıbrıs, her iki Kurucu Devlet hükümetlerinin onayının olduğu durumlar haricinde topraklarını uluslararası askeri operasyonlar için kullanıma açmaz.

3. Tüm silahlar, sportif amaçlı ruhsatlı ateşli silahlar dışında yasaklanır ve ruhsat kanununa uygun olanlar dışında silah tedariki en az üç yıl zorunlu hapis cezasını gerektiren bir suç oluşturur.

4. Kurucu Devletler, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ne, Federal Hükümete, Kurucu Devletlere veya garantör güçlere karşı şiddeti veya şiddetin teşvik edilmesini kanunla yasaklar ve hiçbir Kurucu Devlet kendi sınırları içerisinde hiçbir şahsın, grubun veya örgütün bu tür davranışlarına hoşgörü göstermez.

5. İşbu Madde hükümleri, Kuruluş Andlaşması, Garanti Andlaşması, İttifak Andlaşması, Kıbrıs’taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü operasyonlarının görev yönergesi ve işbu Anayasa’daki federal ve Kurucu Devlet polisi ve Ortak Soruşturma Ajansı’na ilişkin hükümlere halel getirmez.

Madde 7 Federal Hükümetin Yeri

Federal Hükümetin yerleşimi geniş Lefkoşa olacaktır.

Madde 8 Bayraklar ve Marşlar

1. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bayrağı işbu Anayasa’ya eklendiği şekildedir. Bayrak uzunluğu yüksekliğinin bir buçuk katıdır. Genişlikleri birbirleriyle eşit olmayan beş yatay çizgiden oluşur.

a. Üst çizgi mavidir (Pantone 2728 C veya muadili) ve bayrağın üksekliğinin 4/20’sidir.
b. İkinci çizgi beyazdır ve bayrağın yüksekliğinin 1/20’sidir.
c. Orta çizgi sarıdır (Pantone 123 C veya muadili) ve bayrağın üksekliğinin 10/20’sidir.
d. Dördüncü çizgi beyazdır ve bayrağın yüksekliğinin 1/20’sidir.
e. Alt çizgi kırmızıdır (Pantone 485 C veya muadili) ve bayrağın üksekliğinin 4/20’sidir.

Bu bayrak Federal Hükümet binaları üzerinde yalnız veya Avrupa Birliği bayrağıyla birlikte göndere çekilir.

2. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin marşı işbu Anayasa’ya eklendiği şekildedir.

3. Kurucu Devletler, kendi marş ve bayraklarına sahiptir. Kurucu Devletin bayrağı, Kurucu Devletin hükümet binaları üzerinde Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti bayrağıyla ile birlikte ve aynı şekilde ve Kurucu Devletin yasasınca öngörüldüğü takdirde, Avrupa Birliği bayrağıyla birlikte dalgalanır. Kurucu Devletin hükümet binaları veya kamu mülkleri üzerinde başka hiçbir bayrak gönderde bulundurulamaz.


Madde 9 Resmi Diller ve Resmi İşlemlerin Yürürlüğe Konulması

1. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin resmi dilleri Rumca ve Türkçe’dir. İngilizce’nin resmi maksatlar için kullanımı yasa ile düzenlenir.

2. Federal Hükümetin yasama, yürütme, idari ve yargısal işlemleri ve belgeleri tüm resmi dillerde düzenlenir ve aksi belirtilmedikçe, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin Resmi Gazetesinde tüm resmi dillerde yayınlanmak suretiyle yürürlüğe konur.

3. Herkes, federal makamlara resmi dillerden herhangi biri ile başvurma ve aynı dilde yanıt alma hakkına sahiptir.

4. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin resmi dilleri tüm orta öğrenim öğrencilerine zorunlu olarak öğretilir.

Madde 10 Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin Resmi Tatilleri

1. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin Ulusal Tatili Kuruluş Anlaşmasının referandumda onaylandığı gündür.

2. Ulusal Tatil ve Pazar günlerine ilaveten aşağıdaki resmi tatiller tüm Kıbrıs’ta uygulanır:

a. 1 Ocak (Yılbaşı);
b. 1 Mayıs (İşçi Bayramı);
c. 9 Mayıs (Avrupa Günü)
d. 25 Aralık (Noel);
e. Paskalya arifesi;
f. Paskalya (Pazartesi);
g. Ramazan/Şeker Bayramı’nın ilk günü;
h. Kurban Bayramı’nın ilk günü; ve
i. Mevlit Kandili.

3. Her Kurucu Devlet kendi tatillerini Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetininkilere ek olarak belirler ve uygular. Bu tatiller Kuruluş Anlaşmasının ruhu ile Kıbrıs Rumları ve Kıbrıs Türkleri arasındaki yeni ilişkiye saygı gösterir.

4. Federal kamu görevlileri, yukarıdakilere ilaveten herhangi bir Kurucu Devletin resmi tatillerini de kutlama hakkına sahiptir.

Bölüm III: TEMEL HAKLAR ve ÖZGÜRLÜKLER

Madde 11 Temel Haklar

1. İşbu Anayasanın 4(3) Maddesi uyarınca, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti bakımından yürürlükte olan İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına ilişkin Avrupa Sözleşmesi ve Ek Protokollerinde yer alan insan hakları ve temel özgürlükler işbu Anayasanın ayrılmaz bir parçasıdır. (Katalog eklidir.) Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi de işbu Anayasanın ayrılmaz bir parçasını oluşturur.

2. Hiç kimseye cinsiyeti, etnik veya dini kimliği veya Kurucu Devlet vatandaşlığı statüsü nedeniyle ayırım yapılamaz.

3. İşbu Anayasada, Kuruluş Anlaşması’nın herhangi bir bölümünde veya Anayasal Nitelikli Yasada aksi açıkça belirtilmedikçe, Kıbrıs’ın tümünde dolaşım ve yerleşim özgürlüğü vardır.

4. Maruniler, Latinler, Ermenilerden oluşan dini azınlıkların hakları korunur. Federal Hükümet ve Kurucu Devletler, kendi yetki alanları çerçevesinde, azınlıklara Ulusal Azınlıkların Korunmasına ilişkin Avrupa Çerçeve Sözleşmesi’nde belirtilen statü ve hakları ve özellikle kendi kültür, din ve eğitim faaliyetlerini idare etme ve yasama organlarında temsil edilme haklarını verir.

5. Karpaz köyleri olan Rizokarpaso/Dipkarpaz, Agialousa/Yeni Erenköy, Agia Trias/Sipahi, Melanarga/Adaçay köylerinde yaşayan Kıbrıslı Rumlar ve Dillirga köyleri olan Amadhies/Günebakan, Limnitis/Yeşilırmak, Selemani/Süleymaniye, Xerovounos/Kurutepe, Karovostasi/Gemikonağı, Agios Georgios/Madenliköy ve Kokkina/Erenköy, Agios Georgoudi, Agios Theodoros/Çayırova, Alevga/Alevkayası, Mansoura/Mansur, Selladi tou Appi/Selçuklu ve ayrıca Mesarya köyleri olan Pyla/Pile ve Skylloura/Yılmazköy ve Agios Vasillios/Türkeli’nde yaşayan Kıbrıslı Türkler bu köylerin bulundukları Kurucu Devlette kendi kültür, din ve eğitim faaliyetlerini idare etme, Kurucu Devlet yasama organında temsil edilme ve köyleriyle ilgili imar ve planlama konularında kendilerine danışılması hakkına sahiptirler. Koruçam Köyü sakinleri, Kıbrıs Türk Devleti’nde ve Koruçam Köyünün 1960’taki sınırları içerisinde bulunan taşınmazların alım ve satımına ilişkin olarak Kıbrıs Türk Devleti’nin uzun süreli sakinleri ile eşit muameleye tabi tutulurlar.

Madde 12 Vatandaşlık

1. Tek bir Kıbrıs vatandaşlığı vardır.

2. Kıbrıs vatandaşlığını haiz herkes aynı zamanda Anayasal Nitelikli Yasa’da öngörüldüğü üzere Kurucu Devlet dahili vatandaşlık statüsüne sahiptir. Bu statü, Kıbrıs vatandaşlığını tamamlayıcıdır ve onun yerine geçmez. Sadece Kıbrıs vatandaşları Kurucu Devlet vatandaşlığı statüsünü haizdir.

3. İşbu Anayasa veya Kuruluş Anlaşması’nın herhangi bir maddesinin bir kişinin kökeninin dayandığı Kurucu Devleti (veya bir kişinin geldiği yeri) kastettiği durumlarda, kriter, kişinin sahip olduğu Kurucu Devlet vatandaşlık statüsüdür. Hiç kimse her iki Kurucu Devletin vatandaşlık statüsüne birden sahip olamaz.

Madde 13 Siyasal Hakların Kullanımı

Bu Anayasada aksi öngörülmediği takdirde, en az 18 yaşında olan Kıbrıs vatandaşları, federal seviyede siyasal haklara sahiptirler ve bu hakları kendi Kurucu Devlet vatandaşlık statülerine bağlı olarak kullanırlar.

Bölüm IV: Federal Hükümet ve Kurucu Devletler


Madde 14 Federal Hükümetin Yetki ve İşlevleri

1. İşbu Anayasa’ya uygun olarak, Federal Hükümet aşağıda belirtilen yasama ve yürütme erklerini egemence kullanır:

a. Uluslararası andlaşmaların akdedilmesi ve savunma politikasının belirlenmesi dahil dış ilişkiler;
b. Avrupa Birliği’yle ilişkiler;
c. Para basımı, para politikası ve bankacılık düzenlemeleri dahil Merkez Bankası görevleri;
d. Bütçe ve tüm dolaylı vergiler dahil (gümrük vergileri ve rüsumu dahil) federal mali işler ve federal ekonomi ve ticaret politikası;
e. Su kaynakları da dahil olmak üzere doğal kaynaklar;
f. Meteoroloji, havacılık , uluslararası denizcilik ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kıta sahanlığı ve karasuları ;
g. İletişim (posta, elektronik ve telekomünikasyon hizmetleri dahil);
h. Kıbrıs vatandaşlığı (pasaport düzenlenmesi dahil) ve göç (iltica, sınır dışı etme ve yabancıların iadesi dahil olmak üzere);
i. Terörizm, uyuşturucu kaçakçılığı, kara para aklama ve örgütlü suçlarla mücadele;
j. Genel ve özel aflar; (sadece bir Kurucu Devleti ilgilendiren suçlar hariç )
k. Fikri haklar, ağırlıklar ve ölçüler; ve
l. Eski eserler.

2. Yukarıda belirtilen yetkiler ve Anayasanın diğer hükümleriyle ilintili olarak, Federal Hükümet, federal yönetim (kamu hizmetleri ve federal polis ve bağımsız kurum ve görevlileri de dahil) federal seçimler ve halk oylamaları; federal kanunlara karşı işlenen suçlar; yargının federal yönetimi; federal mülkler, federal binalar için bayındırlık işleri ve istimlak dahil; ve Federal Hükümetin belirtilen yetkilerini kullanmak için açıkça gerekli olan benzer konularda yasama ve yürütme yetkilerini kullanır.

3. Federal Hükümet, gerektiğinde, bazı vergi çeşitlerinin toplanması dahil, yasalarının uygulanmasını, Kurucu Devlet makamlarına tevdi eder.

4. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin uluslararası andlaşmalardan kaynaklanan yükümlülükleri, andlaşmanın konusuna göre yasama yetkisini haiz olan Federal Hükümet veya Kurucu Devlet makamı tarafından uygulanır.

5. Federal Hükümet kendi dolaylı vergi gelirinin bir kısmını, nitelikli çoğunluk yasasında belirtilen şekilde, Kurucu Devletlere verir.


Madde 15 Kurucu Devletlerin yetki ve işlevleri

1. Kurucu Devletler, işbu Anayasa’nın sınırları çerçevesinde, Anayasanın Federal Hükümete vermediği tüm yetki ve görevleri kendi toprak sınırları içerisinde egemence kullanırlar.

2. Kurucu Devletler, federal yasalara karşı işlenen suçlar için, bu yetki federal yasalar ile Kıbrıs Yüksek Mahkemesine verilmediği sürece, asli ceza yargı yetkisine sahiptir.

3. Bir Kurucu Devlet polisi, münhasıran sözkonusu Kurucu Devlet içerisinde konuşlandırılıp görev yapar ve o Kurucu Devlet dahilinde kamu düzeninin korunması ve güçlendirilmesi, asayişin sağlanması ve federal polis ve Ortak Soruşturma Ajansı’nın işlevlerine halel getirmeksizin, federal yasalara karşı işlenen suçların kovuşturulmasından sorumludur. Bir Anayasa Nitelikli Yasa, Kurucu Devlet polisinin güç ve donanımını tespit eder, Federal Hükümetle Kurucu Devletler arasında bir işbirliği anlaşması da polisle ilgili konularda yapılacak işbirliğini düzenler.

Madde 16 İşbirliği ve Eşgüdüm

1. İşbu Anayasada açıkça belirtilen durumlarda, yasama ile ilgili mevzular Federal Hükümet ve Kurucu Devletleri bağlayacak şekilde Anayasal Nitelikli Yasalar ile düzenlenebilir. İşbu yasalar, hem federal parlamento, hem de her iki Kurucu Devletin yasama organlarınca bir Anayasal Nitelikli Yasa’da belirlenen usullere uygun olarak kabul edilir ve diğer federal veya Kurucu Devlet yasalarından daha üstün olur.

2. Kurucu Devletler kendi aralarında veya Federal Hükümet ile anlaşmalar yapabilirler. Bu tür anlaşmalarla taraflar kendi yetkileri dahilinde olan konularda ortak örgütler ve kurumlar oluşturabilirler. Bu tür anlaşmalar, federal parlamento ve her iki Kurucu Devletin yasama organları tarafından onaylanması halinde, Anayasal Nitelikli Yasalarla aynı yasal düzeydedir.

3. Kurucu Devletler, anlaşmalar, ortak standartlar ve uygun olduğu ölçüde danışmalar yoluyla aşağıda belirlenen konularda, politika ve mevzuatlarının eşgüdümü ve uyumlaştırılması için gayret ederler.

a. Turizm;
b. Çevrenin korunması, enerji kullanımı ve tasarrufu,
c. Balıkçılık ve tarım;
d. Sigortacılık, tüketicinin korunması, meslek dalları ve meslek kuruluşlarını da içeren sanayi ve ticaret;
e. Kara taşımacılığı da dahil olmak üzere imar ve planlama;
f. Spor ve eğitim;
g. Tütün, alkol, ilaç ve veterinerlik konularının düzenlenmesini de içeren sağlık;
h. Sosyal güvenlik ve istihdam;
i. Aile hukuku, şirketler hukuku ve ceza hukuku; ve
j. Belgelerin geçerliliğinin kabulü.

4. Kurucu Devletlerden herhangi biri veya Federal Hükümetin herhangi bir organı, eşgüdüm veya uyumlaştırma sürecini başlatabilir.

5. İşbu eşgüdüm veya uyumlaştırmayı düzenleyen anlaşmalar, Kurucu Devlet Hükümetlerinin yetkili organları tarafından ve Federal Hükümetin katılımının gerektiği durumlarda, Federal Hükümetin yetkili organı tarafından onaylanır.

6. Federal Hükümet, Kurucu Devletler arasındaki veya farklı Kurucu Devletlerde bulunan belediyeler ve köyler arasındaki işbirliği girişimlerini, gerek mali gerek lojistik açıdan destekler.

7. Federal Hükümet ve Kurucu Devletler, hükümet makamlarının, eğitim, sağlık ve diğer kamu hizmeti kurumlarının düzenlediği geçerli belgeleri kabul ederler.

Madde 17 Ortak Soruşturma Ajansı

Federal ve Kurucu Devlet polis personelinden oluşan ve Federal Başsavcıya karşı sorumlu bir Ortak Soruşturma Ajansı bulunur. İşbu örgütün oluşumu ve görevlerinin yanı sıra Federal ve Kurucu Devletlerin polis gücü ve donanımı, Anayasal Nitelikli Yasa uyarınca düzenlenecektir.

Madde 18 Dış ilişkiler

1. Kıbrıs, Garanti Andlaşması, İttifak Andlaşması ve Kuruluş Anlaşması ile oluşturulan dengeye saygı göstererek, Yunanistan ve Türkiye ile özel dostluk bağlarını sürdürür ve anlaşmaya varılacak uygun şartlarda, sözkonusu ülkelere Avrupa Birliği üyeliği yükümlülükleriyle ve Kuruluş Andlaşması’yla uyumlu olduğu derecede en fazla müsaadeye mazhar ülke muamelesi yapar.

2. Dış ilişkilere ilişkin federal kararlar Kurucu Devletlerin yetkilerini etkilediği zaman Kurucu Devletlere danışılır.

3. Kurucu Devletler ticari ve kültürel konularda, Kıbrıs’ın diplomatik misyonları nezdine yetkili temsilciler atayabilirler.

4. Kurucu Devletler, ayrıca, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ne, Federal Hükümet veya diğer Kurucu Devletin yetkisine halel gelmeksizin ve Kıbrıs’ın Avrupa Birliği üyeliğiyle uyumlu olmak kaydıyla, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ile ilişkisi olan devletlerin makamlarıyla ticari ve kültürel konularda anlaşmalar yapabilirler.

5. İşbu maddenin 3. ve 4. fıkralarında verilen yetkiler aşağıdaki usuller gözetilerek uygulanacaktır:

a. Kurucu Devletler, yabancı hükümetlerle siyasi düzeyde temaslarını, Federal Hükümetin Dış İlişkiler Bakanlığı kanalıyla yaparlar; ve
b. Kurucu Devletler, diğer Devletlerin kurucu- veya alt makamlarıyla doğrudan temas kurabilirler. Bu makamlarla herhangi bir anlaşma ile ilgili müzakerelerin başlatılmasıyla birlikte federal dış ilişkiler bakanlığını bilgilendirir ve görüşmelerde kaydedilecek gelişme ve sonuçlar hakkında bu bakanlıkla istişarelere devam ederler.

6. Bu maddenin uygulanması Federal Hükümet ve Kurucu Devletler arasında dış ilişkiler konusunda imzalanacak bir işbirliği anlaşması ile düzenlenir.

Madde 19 Avrupa Birliği üyesi olarak Kıbrıs

1. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti, Avrupa Birliği’nin bir üyesi olur.

2. Kurucu Devletlerin hükümetleri Kıbrıs'ın Avrupa Birliği politikasının şekillendirilmesine katılır.

3. Kıbrıs, Avrupa Birliğinde, kendi yetki alanlarında veya bir konunun ağırlıklı olarak yetkisi dahilindeki bir alanı ilgilendirmesi durumunda, Federal Hükümet tarafından temsil edilir. Bir konunun, ağırlıklı olarak veya münhasıran Kurucu Devletlerin yetki alanına girmesi durumunda Kıbrıs, bir Federal Hükümet temsilcisi veya Kıbrıs adına tasarrufta bulunma yetkisine sahip bir Kurucu Devlet temsilcisi tarafından da temsil edilebilir.

4. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliğine üyeliğinden doğan yükümlülükleri, yükümlülüğe ilişkin konularda yasama yetkisini haiz Federal Devlet veya Kurucu Devlet makamları tarafından yerine getirilir. Topluluk müktesebatının tek ulusal idari yapılar oluşturulmasını öngördüğü durumlarda, bu gibi yapılar ve gerekli düzenlemeler Federal Hükümet düzeyinde kurulur. Topluluk müktesebatının eşgüdüm veya işbirliği organları oluşturulmasını öngörmesi halinde, bu tür organlar işbirliği anlaşmaları ile oluşturulur. Topluluk müktesebatının uygulanmasında gerekli olan diğer idari yapıların kuruluşu etkinliğin sağlanması gerekliliği temelinde kararlaştırılır.

5. Bir Kurucu Devlet, kendi yetki alanı dahilinde, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği’ne mükellefiyetlerini yerine getiremezse ve eğer, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Avrupa Birliği’nce bundan sorumlu tutulursa, Federal Hükümet, ihbarda bulunulmasının ardından en az 90 gün sonra (veya Avrupa Birliği bakımından gerekli ise daha kısa bir dönem) yükümlülüklerini yerine getiremeyen ilgili Kurucu Devlet yerine gerekli önlemler alır; bu önlemler Kurucu Devletin yükümlülüğünü yerine getirdiği zamana kadar yürürlükte kalır.

6. Bu maddenin 2 ila 5’inci fıkraları Federal Hükümet ile Kurucu Devletler arasında yapılacak bir işbirliği anlaşmasının konusunu oluşturur.

7. Avrupa Birliği ile ilgili herhangi bir yeni andlaşma veya anlaşma ve Avrupa Birliği’nin kurucu andlaşmalarında yapılacak değişiklikler veya herhangi bir aday devletin Avrupa Birliği’ne katılım belgeleri veya Avrupa Birliği’nin üye ülkeleriyle birlikte yürürlüğe koyduğu hertürlü anlaşma, Federal Parlamento ve her iki Kurucu Devletin yasama organları birlikte karşı çıkmadığı takdirde, Kıbrıs tarafından onaylanır. Başkanlık Konseyi Başkanı veya Başkan Yardımcısı ilgili onay belgesini imzalama ve bu şekilde Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ni bağlama yetkisine sahiptir.

8. İşbu Anayasanın hiçbir hükmü Federal Hükümet veya Kurucu Devletlerin Avrupa Birliği üyeliği yükümlülüklerinden kaynaklanan yasa, yönetmelik veya önlemlerini geçersiz kılmaz veya Avrupa Birliği ya da kurumlarınca kabul edilen yasa, yönetmelik veya önlemlerin tüm Kıbrıs'ta yasa gücünü taşımasını engellemez.


Bölüm V: FEDERAL KURUMLAR

Madde 20 Yeterlilik ve bağdaşmazlık ve görevlerin yerine getirilmesi

1. İşbu Anayasa veya yasa ile aksi belirtilmediği sürece, herhangi bir kişi Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı ve 18 yaşını doldurmuş olması koşulu ile, federal kurumlara seçilme veya atanma imkanına sahiptir.

2. İşbu Anayasa veya yasa ile aksi belirtilmediği sürece, herhangi bir kişi Federal Hükümet bünyesinde birden fazla makamda veya hem Federal Hükümet hem de Kurucu Devlet Hükümeti makamında görev yapamaz.

3. Federal kurumlarda görev yapmak üzere seçilen veya atanan kişiler Federal Hükümetin çıkarlarına hizmet ederler.

Madde 21 Federal Hükümette dokunulmazlık ve muafiyetler

1. Parlamento, Başkanlık Konseyi, Yüksek Mahkeme ve Kıbrıs Merkez Bankası Yönetim Kurulu mensupları, ve bağımsız görevliler, federal yasalarca aksi belirtilmedikçe, tutuklanmaya veya adli kovuşturmaya karşı dokunulmazlığa sahiptir.

2. Resmi maksatlar için kullanılan federal mülkler, vergilendirme dahil, Kurucu Devlet yasalarının uygulama alanı dışındadır. Bu tür mülkler doğrudan ve sadece Federal Hükümetin yetkisine tabidir. Kurucu Devletler, kendi hudutları içerisinde bulunan sözkonusu federal mülklerin güvenliğinin sağlanmasında federal polise yardımcı olur.

Kısım A: Yasama

Madde 22 Parlamento’nun oluşumu ve seçimi

1. Federal parlamento iki meclisten oluşur: Senato ve Temsilciler Meclisi.

2. Her meclis, beş yıl için nispi temsil temelinde seçilen 48 üyeden oluşur. Her Kurucu Devlet, Nitelikli Çoğunluk Yasası’nda seçim bölgelerinin en az on sandalyeye sahip olabileceği şeklinde, aksi belirtilmedikçe bir seçim bölgesi sayılır.

3. Senato eşit sayıda Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk senatörden oluşur. Senatörler, Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türkler olarak ayrı ayrı oy kullanan Kıbrıs vatandaşları tarafından, nisbi temsil temelinde ve yasaya uygun olarak seçilirler.

4. Temsilciler Meclisi, her iki Kurucu Devletin, Meclis’teki toplam sandalye sayısının dörtte birinden az olmamak kaydıyla her bir Kurucu Devlette dahili vatandaşlık statüsüne sahip kişilerin sayısı ile orantılı olarak oluşur.

5. Maruni, Latin ve Ermeni azınlıkların her biri en az bir temsilci tarafından temsil edilir. Sözkonusu azınlıklar Kıbrıs’taki Kurucu Devlet vatandaşlık statülerine bakılmaksızın seçimlerde temsilcilerine oy verme hakkına sahiptir. Sözkonusu azınlıkların temsilcileri, bahsekonu azınlık mensuplarının yoğun olarak ikamet ettiği Kurucu Devlete verilen temsilci kotasının içerisinde yer alır.

Madde 23 Organizasyon

1. Federal Parlamentonun olağan oturumlarının zamanı ve süresi yasayla düzenlenir. Başkanlık Konseyi veya iki meclisten herhangi birinde üyelerden oturuma katılanların en az dörtte biri herhangi bir zamanda Parlamentoyu olağanüstü oturum için toplayabilir.

2. Her Meclis, bir Başkan ve her biri değişik Kurucu Devletten olmak üzere iki Başkan Yardımcısını, beş yıllığına seçer. Her iki meclisin başkanları da aynı Kurucu Devletten olamaz ve herhangi bir meclisin üst üste iki kere başkanlığını üstlenmemiş olması gerekir. Meclis Başkanı ile aynı Kurucu Devletten gelmeyecek olan Meclis Başkan Yardımcısı, Meclis Başkanı Birinci Yardımcısı olur.

3. Her Meclis kendi komitelerini yasaya uygun olarak düzenler.

4. Her Meclis’in karar alabilmesi için üyelerinin çoğunluğunun oturumda hazır bulunması gerekir.

5. Parlamento üyelerinin toplantılara katılım yükümlülükleri ve bu yükümlülüklerini izinsiz olarak yerine getirmemelerinin sonuçları yasayla düzenlenir.

Madde 24 Yetkiler

1. Parlamento yasama görevini yerine getirir ve kararlar alır.

2. Parlamento, yetkisini, Başkanlık Konseyi’ne devretmediği hallerde uluslararası andlaşmaları onaylar.

3. Parlamento, Başkanlık Konseyi’ni seçer ve işleyişini gözetir.

4. Parlamento, Başkanlık Konseyi üyelerinin, bağımsız kurumların organlarının üyelerinin ve bağımsız yetkililerin, görevlerini ciddi şekilde ihlal ettikleri veya ağır suç işledikleri yönündeki ithamları nitelikli çoğunlukla Yüksek Mahkeme’ye havale edebilir.

5. Parlamento, federal bütçeyi kabul eder.

Madde 25 Usul

1. İşbu Anayasada aksi belirtilmediği takdirde, Parlamento Kararları, her Kurucu Devletten gelen senatörlerin ayrı ayrı dörtte birinin oylamaya katılması ve oy kullanması da dahil her iki Meclisten oturuma katılanların basit çoğunluğunun onayına bağlıdır.

2. Her Kurucu Devletten gelen senatörlerin en az beşte ikisinden oluşacak bir nitelikli çoğunluğa ek olarak, Temsilciler Meclisinde oylamaya katılan Temsilcilerin basit çoğunluğu:

a. Kurucu Devletlerin yasama yetkisine giren konulara ilişkin uluslararası anlaşmaların onaylanmasında;
b. Münhasır ekonomik bölge ve bitişik bölge dahil olmak üzere Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin hava sahası, kıta sahanlığı ve kara sularına ilişkin uluslararası andlaşmaların onayı ile yasa ve yönetmeliklerin kabulünde;
c. Vatandaşlık, göç, su kaynakları ve vergilendirmeye ilişkin yasa ve yönetmeliklerin
kabulünde;
d. Federal bütçenin onaylanmasında;
e. Başkanlık Konseyi’nin seçilmesinde; ve
f. İşbu Anayasanın hükümleri doğrultusunda nitelikli çoğunluk oyu gerektiren diğer hususlarda
gereklidir.

3. Parlamentoyu oluşturan iki Meclis arasında bir uzlaşma mekanizması, yasayla oluşturulur.


Kısım B: Yürütme

Madde 26 Başkanlık Konseyi

1. Devlet Başkanlığı Makamı, yürütme yetkisini kullanan Başkanlık Konseyine verilir. Konseyin, oy hakkına sahip altı üyesi bulunur. Parlamento oy hakkına sahip olmayan ilave üyeler seçebilir. Aksini nitelikli çoğunlukla kararlaştırmadıkça, oy hakkına sahip olmayan üç üye seçer.

2. Tüm Başkanlık Konseyi üyeleri, Parlamento tarafından nitelikli çoğunluk sistemiyle ve tek liste içinden beş yıllığına seçilirler. Oy hakkına sahip üyeler listede belirtilecektir.

3. Başkanlık Konseyi üyeleri, kamuda olsun, özel olsun, başka hiçbir mevkide görev alamazlar.

4. Başkanlık Konseyi üyeleri, görev süreleri dolduktan sonra yerlerine yeni Konsey seçilene kadar görevlerine devam ederler.

5. Konsey’de herhangi bir sandalyenin boşalması durumunda Parlamento, nitelikli çoğunlukla görevin geriye kalan kısmı için yeni üye seçer.

6. Başkanlık Konseyinin oluşumu, oy hakkına sahip üyeler ve oy hakkına sahip olmayan üyelerin en az 1/3’ü her bir Kurucu Devletten olmak kaydıyla her bir Kurucu Devletten dahili vatandaşlık statüsüne sahip kişilerin sayısıyla orantılı olur.

7. Başkanlık Konseyi tüm kararları oydaşmayla almaya gayret gösterir. Oydaşma olmadığı durumlarda, işbu Anayasa aksini belirtmediği sürece, kararlar mevcut ve oy veren üyelerin basit çoğunluğuyla alınır. Sözkonusu çoğunluk kararına her bir Kurucu Devletten en az bir üye katılmalıdır. Oy hakkına sahip bir üye, oy hakkını, gıyabında kullanmak üzere, oy hakkına sahip olmayan bir üyeye devredebilir.

8. Oy kullanma hakkından bağımsız olarak Başkanlık Konseyi üyeleri eşittir. Her üye Konsey’in gündemine istediği bir konuyu getirebilir.

9. Başkanlık Konseyi, gerek görülen hallerde, Kurucu Devletlerin Hükümet Başkanlarını Konsey toplantılarına oy hakkına sahip olmaksızın katılmaya davet edebilir.

10. Başkanlık Konseyi, Avrupa Birliği ve uluslararası organlara adaylar önerir veya üyeler atar.

Madde 27 Konsey Başkanı ve Başkan Yardımcısı

1. Konsey, Başkan ve Başkan Yardımcılığı makamlarının üyeleri arasında rotasyonunu kararlaştırır. Konsey’in oy hakkına sahip üyeleri aksini oybirliğiyle kararlaştırmadıkça, aşağıdaki düzenlemeler uygulanır:

a) Konseyin iki üyesi aynı Kurucu Devletin mensubu olmamak kaydıyla, Konsey tarafından tek bir listeden seçilir.

b) Bu üyeler Konsey Başkanlığı ve Başkan Yardımcılığı görevini her yirmi takvim ayında dönüşümlü olarak üstlenirler. Her dönemde Konsey’in ilk Başkanı, nüfusu daha kalabalık Kurucu Devletten gelen üye olacaktır.


2. Konsey Başkan Yardımcısı, Başkanın yokluğunda veya görevini geçici bir süreyle yerine getirememesi durumunda onun görevlerini üstlenir.

3. Konsey Başkanı, Başkanlık Konseyi’ni toplar ve toplantılara başkanlık eder.

4. Konsey Başkanı ve Başkan Yardımcısı’nın belirleyici oy hakkı yoktur.

Madde 28 Bakanlıklar

1. Başkanlık Konseyi Bakanlıkları kendi üyeleri arasında dağıtır. Başkanlık Konseyi, bazı üyelerin portföysüz olmasına karar verebilir.

2. Bakanlıkların dağılımı konusunda Konsey’in karara ulaşamadığı durumlarda, seçim, Senatoda parti temsil gücü sıralamasına göre yapılır.

3. Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği İlişkileri Bakanlıklarının başında aynı Kurucu Devletten kişiler olmamalıdır.

4. Bakanlar kendi bakanlıklarıyla ile ilgili Başkanlık Konseyi kararlarını hazırlar ve bunları uygular.


Madde 29 Başkanlık Konseyi’nin Temsili

1. Konsey Başkanı, Devlet Başkanı olarak Başkanlık Konseyi’ni temsil eder.

2. Konsey Başkanı, Devlet Başkanı olarak Başkanlık Konseyi’ni temsil ederken resmi etkinliklere katılır, diplomatik temsilcilerin güven mektuplarını imzalar ve kabul eder ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin nişanlarını verir.

3. Konsey Başkanı, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ni devlet başkanları toplantılarında temsil eder.

4. Konsey Başkan Yardımcısı, Başkanın Kıbrıs’ı temsil ettiği Avrupa Birliği Konsey toplantılarında Başkana eşlik eder.

5. Herhangi bir yasada veya Federal Hükümet ve Kurucu Devletler arasında yapılan anlaşmada aksi belirtilmediği taktirde, ilgili Bakanlar Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ni bakanlar toplantılarında temsil eder.

6. Uluslararası bir toplantıda, Kurucu Devletlerden birini yaşamsal olarak ilgilendiren bir konunun ele alınacak olması durumunda ve eğer o toplantıya katılacak olan Konsey temsilcisi öteki Kurucu Devletten gelen bir üye ise, Konsey, ilgili Kurucu Devletten gelen üyelerin çoğunluğunun özel talebi üzerine, ve ilgili toplantıya birden fazla delegenin katılabilmesinin mümkün olması durumunda, o Kurucu Devletten bir üyeyi Konsey temsilcisine eşlik etmek üzere atar.

7. Uluslararası toplantılarda Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin temsilcileri, Başkanlık Konseyi kararlarıyla bağlıdır. Konsey’in kendi üyesi, bu maddenin 6’ncı fıkrası altında ona eşlik etmek üzere atadığı üye ile uyum içinde takdir yetkisini kullanır.

Madde 30 Federal İdare

1. Her Kurucu Devletten eşit sayıda erkek ve kadından oluşacak Kamu Hizmeti Komisyonu, federal kamu görevlilerini atama ve terfi ettirme yetkisini haizdir. Sözkonusu Komisyon kararlarını yasa çerçevesinde alır.

2. İşbu Anayasada veya Nitelikli Çoğunluk Yasasında aksi belirtilmediği takdirde, kamu görevlilerinin sayısı, yönetimin her seviyesindeki kamu görevlilerinin en az üçte biri her bir Kurucu Devletten olmak üzere, Kurucu Devletlerin nüfuslarıyla orantılı olur.

3. Federal kamu görevlileri aynı anda Kurucu Devlet bünyesinde kamu görevi yapamaz.

Madde 31 Federal polis

Federal polis her Kurucu Devletten eşit sayıda personelden oluşur. Federal polis Kıbrıs’ın sınırlarını kontrol eder, Federal yetkilileri, binaları ve mülkleri ile yabancı temsilcileri ve diplomatik misyonları korur.


Kısım C: Bağımsız Görevliler ve Kurumlar

Madde 32 Kıbrıs Merkez Bankası

1. Kıbrıs Merkez Bankası Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin parasal konularda yetkili makamıdır. Para basar, para politikasını belirler ve uygular, kredi kuruluşlarını düzenler ve denetler.

2. Kıbrıs Merkez Bankası Federal Hükümetin diğer organlarından bağımsızdır ve Avrupa Birliği gereklerine uygun olarak görev yapar.

3. Kıbrıs Merkez Bankası’nın öncelikli hedefi fiyat istikrarını idame ettirmektir.

4. Merkez Bankasının organları, Başkan ve Başkan Yardımcısı, Yönetim Kurulu ve Para Politikası Komitesinden oluşur. Bu organların oluşumu aşağıdaki gibidir:

a) Başkan ve Başkan Yardımcısı aynı Kurucu Devletten olamazlar. Başkanlık Konseyi tarafından atanırlar.

b) Yönetim Kurulu, Başkan ve Başkan Yardımcısı da dahil olmak üzere ve en az iki üyesi her bir Kurucu Devletten olmak koşuluyla, beş üyeden oluşur. Bir üye, Kıbrıslı olmayan bir kişi olabilir.

c) Para Politikası Komitesi, Başkan ve Başkan Yardımcısının yanısıra Yönetim Kurulunun herhangi bir Kıbrıslı olmayan üyesi de dahil olmak üzere ve her bir Kurucu Devletten en az üç üyenin yer alması koşuluyla, yedi üyeden oluşur.

Yönetim Kurulu ve Para Politikası Komitesi’nin tüm kararları basit oy çoğunluğuyla alınır. Yasa Merkez Bankasının organlarının üyelerinin atanması ve bunların karar alma süreçlerini düzenler.

5. Merkez Bankası Başkanı ve Başkan Yardımcısı yedi yıllık bir süre için atanır. Yönetim Kurulunun diğer üyeleri beş yıllık süre için, Para Politikası Komitesi’nin diğer üyeleri de yedi yıllık bir süre için atanırlar.

6. Avrupa Birliği çerçevesinde Kıbrıs Merkez Bankası’nın sorumluluk ve yetkileri Avrupa Birliği Merkez Bankası’na devredilebilir.

7. Yasa, her bir Kurucu Devlette Merkez Bankası şubelerinin açılmasına ve bu şubelerin müdürlerinin Merkez Bankası Yönetim Kuruluna katılabilmelerine olanak sağlayabilir.

Madde 33 Diğer bağımsız görevliler

1. Başsavcı ve Başsavcı Yardımcısı ile Sayıştay Başkanı ve Sayıştay Başkan Yardımcısı bağımsız görevlidirler ve herhangi bir Bakanlığa bağlanamazlar. 75’inci yaş gününden sonra görev yapmamak kaydıyla ve 9 yılla sınırlı görev süresi için Başkanlık Konseyi tarafından atanırlar.

2. Başsavcı ve Sayıştay Başkanı aynı Kurucu Devletten olamayacağı gibi, Başsavcı ve Başsavcı Yardımcısı ile Sayıştay Başkanı ve Sayıştay Başkanı Yardımcısı da aynı Kurucu Devletten olamazlar.

Madde 34 Başsavcılık ve Başsavcı Yardımcılığı makamları

1. Başsavcı ve Başsavcı Yardımcısı, sırasıyla, Federal Hukuk Dairesi’nin Başkanı ve Başkan Yardımcısıdırlar. Kıbrıs Yüksek Mahkemesi yargıçlarıyla aynı yöntem, aynı kurallar ve koşullarla atanır ve görev yaparlar ve yargıçlar için geçerli olan aynı esaslar ve yöntemler dışında görevden uzaklaştırılamazlar.

2. Başsavcı, Federal Hükümetin hukuk danışmanıdır; bu görevinde ona Başsavcı Yardımcısı yardım eder ve işbu Anayasa’nın veya yasanın kendisine verdiği veya kendisini yükümlü kıldığı diğer işlev ve görevleri yerine getirir ve diğer yetkileri kullanır.

3. Başsavcı, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nde federal yasalara karşı işlenen suçlar hakkında herhangi bir kişi aleyhine dava açma, yürütme, devralma, devam ettirme veya etttirmeme konularında, uygulaması kamu yararını dikkate almak koşuluyla kendi takdirinde olan yetkiyi haizdir.

4. Başsavcı ve Başsavcı Yardımcısı makamlarına ilişkin diğer hususlar yasayla düzenlenir.

Madde 35 Sayıştay Başkanlığı ve Sayıştay Başkan Yardımcılığı makamı

1. Sayıştay Başkanı ve Sayıştay Başkan Yardımcısı, Federal Sayıştay Başkanlığı’nın, sırasıyla Başkan ve Başkan Yardımcısıdır. Bunlar federal kamu görevlileridir ve Kıbrıs Yüksek Mahkemesi yargıçları için geçerli olan aynı esas ve yöntemler dışında emekli edilemezler veya görevden alınamazlar.

2. Sayıştay Başkanı, Sayıştay Başkan Yardımcısının yardımıyla Federal Hükümet veya onun verdiği yetkiyle yapılan tüm ödemeler ve gelirlerin kontrolü ile yönetilen diğer varlıklar ve hesapların ve ödenmesi gereken borçların denetleme ve teftişini Federal Hükümet adına yapar, bu maksatla tüm defterlere, kayıtlara ve bu hesaplarla ilgili gelirlere ve bu varlıkların muhafaza edildiği yerlere erişim yetkisine sahiptir.

3. Sayıştay Başkanı, Sayıştay Başkan Yardımcısının yardımıyla yasa tarafından kendisine verilen ve yüklenen diğer tüm yetkileri kullanır ve diğer tüm işlev ve görevleri yerine getirir. Sayıştay Başkanı Başkanlık Konseyine her yıl işbu Anayasa çerçevesindeki görev ve faaliyetinin icrası hakkında Konsey tarafından Parlamentoya sunulmak üzere bir rapor verir.


Kısım D: Yargı

Madde 36 Kıbrıs Yüksek Mahkemesi

1. Kıbrıs Yüksek Mahkemesi, her iki Kurucu Devletten eşit sayıda yargıçtan oluşur. Başkanlık Konseyi, yargıçları, yargıç sayısını da belirleyen Nitelikli Çoğunluk Yasasında derpiş olunan usul ve kriterlere göre, yinelenemeyecek dokuz yıllık süre için atar.

2. Yüksek Mahkeme, Kurucu Devletler arasında, bir veya her iki Kurucu Devlet ile Federal Hükümet arasında ve Federal Hükümet organları arasındaki ihtilaflar üzerinde münhasır yargı yetkisine sahiptir.

3. Yüksek Mahkeme, işbu Anayasa uyarınca Federal veya herhangi bir Kurucu Devlet yasasının geçerliliği veya Anayasal Nitelikli Yasaların üstünlüğü bağlamında ortaya çıkabilecek sorunlar hakkında karar vermede münhasır yargı yetkisine sahiptir. Bu çerçevede, kurucu Devlet mahkemelerinin veya diğer Federal veya Kurucu Devlet makamlarının talepleri üzerine bağlayıcı mütalaa verebilir.

4. Yüksek Mahkeme, Kuruluş Anlaşması, işbu Anayasa, federal yasalar (federal idari kararlar dahil) veya Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ni bağlayıcı andlaşmaların yorumlanması veya ihlali iddiasından kaynaklanan bütün diğer ihtilaflar bakımından temyiz mahkemesidir.

5. Yüksek Mahkeme, federal mevzuatta öngörüldüğü hallerde federal yasaların ihlali konularında öncelikli yargılama yetkisine sahiptir.

6. Federal kurumlardan birinde, yokluğu halinde Federal Hükümet ve kurumlarının düzgün çalışamayacağı bir kararın alınmasını önleyecek bir kilitlenme ortaya çıktığı takdirde veya bu kararın yokluğu Avrupa Birliği üyesi olarak Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin yükümlülüklerini yerine getirmesinde esaslı bir aksama ortaya çıkarırsa, Yüksek Mahkeme, Başkanlık Konseyi’nin bir üyesinin, parlamentonun her iki kanadının Başkan ve Başkan Yardımcısı’nın veya Başsavcı veya Başsavcı Yardımcısı’nın başvurusu üzerine, konu hakkında ilgili kurum tarafından bir karar alınana kadar geçerli olacak geçici bir karar alabilir. Bu geçici kararı alırken, Yüksek Mahkeme gerekli itidali gösterir. Merkez Bankası Yasası, Merkez Bankasını bu hükümden muaf tutabilir.

7. Kıbrıs Yüksek Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi veya Asli Federal Yargı Mahkemesi olarak görev yapar. Hakimler ya Anayasa Mahkemesinde ya da Asli Federal Yargı Mahkemesinde görev yapmak üzere atanırlar. Her bir mahkemede görevli hakimlerin sayısı, her mahkemenin yetkisi, iki mahkemenin dairelere ayrılması ve her bir mahkeme içindeki veya Asli Federal Yargı Mahkemesinden Anayasa Mahkemesine yönelik temyiz hakkı yasayla düzenlenir.

8. Yüksek Mahkeme, kararların oydaşmayla alınması ve ortak hüküm verilmesi için çaba gösterir. Ancak, Yüksek Mahkeme’nin tüm kararları yasada belirtildiği gibi basit çoğunlukla alınabilir.


Bölüm VI: İŞBU ANAYASA’NIN DEĞİŞTİRİLMESİ

Madde 37 İşbu Anayasa’nın değiştirilmesi

1. Anayasa’nın ayrılmaz parçaları olan ekleri de dahil, Anayasa değişiklikleri, Kurucu Devletler Hükümetleri ve toplumun ilgili kesimleriyle istişare edildikten sonra Federal Parlamento tarafından görüşülür ve kabul edilir.

2. Bu Anayasa’nın Temel Maddeleri olan Madde 1 ve 2 değiştirilemez.

3. Parlamento’nun her iki kanadında kabul edilen değişiklik önerileri, münferiden her iki Kurucu Devlet halkının çoğunluğu tarafından onaylanmak üzere referanduma sunulur.

4. Değişiklikler, değişiklik önerisinde aksi öngörülmedikçe onaylandıktan 90 gün sonra yürürlüğe girer.


Bölüm VII: GEÇİŞ HÜKÜMLERİ


Madde 38 Kurucu Devlet organları

4. Kurucu Devletin yasama, yürütme ve yargı alanlarındaki geçiş dönemi kurumları Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümündeki taahhhütler ve Kurucu Devletlerin Anayasalarıyla uyumlu olarak, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle birlikte oluşturulur.

5. Kurucu Devletlerin halk tarafından seçilen memurları, 13 Haziran 2004 tarihinde Federal Parlamento ve Avrupa Parlamentosu seçimleriyle eş zamanlı olarak seçilirler.

Madde 39 Geçiş Dönemi Parlamentosu ve Avrupa Parlamentosu Temsilcileri

1. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girdiği gün her Kurucu Devletin yasama organı kendi üyeleri arasından 24 üyeyi Federal Parlamentoya temsilci olarak belirler. Bu amaçla, Kurucu Devlet yasama organındaki her siyasal grup o yasama organı içindeki gücü oranında delege belirler. Buna ilave olarak, Avrupa Parlamentosu’na Kıbrıs Rum Devleti yasama organı dört Kıbrıs temsilcisi, Kıbrıs Türk Devleti yasama organı ise iki temsilci belirler.

2. Geçiş döneminde parlamento, Federal Parlamentonun anayasal işlevlerini ve ayrıcalıklı yetkilerini işbu Anayasanın Senato ile ilgili usul hükümlerine uygun olarak yürütür.

3. Senatörler ve milletvekilleri ve Avrupa Parlamentosunun Kıbrıs temsilcileri, işbu Anayasaya ve Avrupa Topluluğu hukukuna uygun olarak 13 Haziran 2004 tarihinde seçilir. Yeni seçilen Parlamento, 1 Temmuz 2004 tarihinde görevine başlar.


Madde 40 Geçiş Dönemi Devlet Başkanı


1. Yeni seçilen Federal Parlamento, Başkanlık Konseyini seçinceye kadar, Devlet Başkanlığı makamı, Eşbaşkanlığın uhdesine bırakılır.

2. Eşbaşkanlar, başarıyla gerçekleştirilen halk oylamalarını izleyen en geç iki gün içinde Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine isimleri bildirilen şahıslar, bunun gerçekleşmemesi halinde, ilgili Kurucu Devletin Hükümet Başkanı olan kişidir.

3. Herhangi bir Eşbaşkanın istifası veya görevini kalıcı olarak yerine getiremeyecek durumda olması halinde, ilgili Kurucu Devletin yasama organı onun yerine başkasını seçer.

4. Eşbaşkanlar, nüfusu daha büyük olan Kurucu Devletin Eşbaşkanından başlamak üzere her takvim ayında dönüşümlü olarak Devlet Başkanı olarak Eşbaşkanlığı temsil eder.



Madde 41 Geçiş Dönemi Federal Hükümeti

1. Yeni seçilen Federal Parlamento, Başkanlık Konseyini seçinceye kadar, Bakanlar Kurulu Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Hükümeti olarak görev yapar.

2. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden sonra, Bakanlar Kurulu Üyeleri, başarıyla gerçekleştirilen halk oylamalarını takiben en geç iki gün içerisinde isimleri Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne bildirilen kişilerdir.

3. Bakanlar Kurulunun Kıbrıslı Rum üyeleri, Avrupa Birliği İlişkileri, Maliye, Adalet ve İçişleri Bakanlıklarının başına getirilirler. Bakanlar Kurulunun Kıbrıslı Türk üyeleri, İletişim ve Doğal Kaynaklar, Dış İlişkiler ve Savunma, ve Ticaret ve Ekonomi Bakanlıklarının başına getirilirler. Bu bakanlıklar, Kıbrıs Sorununun Kapsamlı Çözümünün Ek F’sine uygun olarak yapılan bürolar ve personel listesine uygun olarak oluşturulurlar.

4. 13 Haziran 2004 tarihli seçimlerden sonra yeni seçilmiş parlamento işbu Anayasa’nın hükümlerine uygun olarak bir Başkanlık Konseyi seçer.

5. İlk seçilen Başkanlık Konseyi tüm işlevlerini işbu Anayasa’nın hükümlerine uygun olarak yerine getirir. Ancak, Başkanlık ve Başkan Yardımcılığı görevleri seçilmiş iki üye arasında her on ayda bir dönüşümlü olarak üstlenilir.

Madde 42 Kurucu Devlet Hükümet Başkanlarının Başkanlık Konseyi Toplantılarına
Katılımı

Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini müteakip ilk 10 yıl boyunca, Kurucu Devletlerin Hükümet Başkanları, Bakanlar Kurulu toplantılarına ve daha sonra Başkanlık Konseyi toplantılarına oy hakları olmadan katılmak üzere davet edilir.

Madde 43 Geçiş Dönemi Bağımsız Görevlileri

1. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin geçiş dönemi bağımsız görevlileri, Başkanlık Konseyi işbu Anayasaya uygun olarak ve 31 Temmuz 2004 tarihinden geç olmamak kaydıyla, bağımsız görevlileri atayıncaya kadar görevde kalırlar.

2. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin geçici Başsavcısı, Kıbrıs Türk Devleti’nin Başsavcısı ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin geçici Başsavcı Yardımcısı da Kıbrıs Rum Devleti’nin geçici Başsavcı Yardımcısı olur ve işbu Anayasa’daki yetkilerini kullanırken oydaşmayla hareket ederler.

3. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin geçici Sayıştay Başkanı, Kıbrıs Rum Devleti’nin Sayıştay Başkanı ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin geçici Sayıştay Başkan Yardımcısı, Kıbrıs Türk Devleti’nin Sayıştay Başkan Yardımcısı olur ve işbu Anayasa’daki yetkilerini kullanırken oydaşmayla hareket ederler.

Madde 44 Merkez Bankası

1. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğü girmesiyle birlikte Yönetim Kurulu üyeleri, Genel Sekreter tarafından kapsamlı çözümü takiben gerçekleşecek muhtemel atamaları Kuruluş Anlaşması yürürlüğe girmeden önce kendilerine bildirilen Kıbrıslı ve Kıbrıslı olmayan kişilerdir.

2. Merkez Bankasının Başkan ve Başkan Yardımcısı ile Yönetim Kurulunun diğer üyeleri Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle birlikte derhal görevlerini üstlenirler. Bunlar, Anayasada Yönetim Kurulu ve Para Politikası Komitesi için öngörülen yetkileri, Para Politikası Komitesi görevini üstleninceye kadar kullanırlar.

Madde 45 Yüksek Mahkeme Hakimleri

1. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğü girmesiyle birlikte, Yüksek Mahkemenin hakimleri ve sicil memurları, Genel Sekreter tarafından kapsamlı çözümü takiben gerçekleşecek muhtemel atamaları Kuruluş Anlaşması yürürlüğe girmeden önce kendilerine bildirilen Kıbrıslı ve Kıbrıslı olmayan kişilerdir.

2. Anayasa Mahkemesinin üyesi olarak görev yapacak Yüksek Mahkeme hakimleri, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle derhal göreve başlarlar ve Federal Parlamento nitelikli çoğunlukla görev sürelerinin uzatılmasına karar vermediği takdirde, 36 takvim ayı boyunca görevde kalırlar.

3. Yüksek Mahkemenin Kıbrıslı olmayan sicil memuru ve iki sicil memuru yardımcısı, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle birlikte derhal göreve başlarlar. Bunlar 36 takvim ayı süresince görevde kalırlar ve takiben yasa çerçevesinde görevlerini devrederler.

4. Asli Federal Yargı Mahkemesinde görev yapacak hakimler Başkanlık Konseyi tarafından 2004 yılının Temmuz ayı içerisinde atanırlar. O zamana kadar, Yüksek Mahkemenin diğer üyeleri Asli Federal Yargı Mahkemesine verilen görevleri yerine getirirler.

Madde 46 Kamu Hizmeti

1. Kıbrıs’ta yeni duruma geçilmeden hemen önce, Kıbrıs’ta herhangi bir kurumda kamu görevinde bulunan bir kişi, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin kamu idarelerinden birinin üyesidir.

2. Kıbrıs Sorununun Kapsamlı Çözümünün Ek F’sine uygun olarak yapılan Federal Hükümetin büro ve personel listesinde ismi bulunmayan bir kişi ilgili Kurucu Devletin kamu hizmetinde görev yapar.

3. Kıbrıs Sorununun Kapsamlı Çözümünün Ek F’sine uygun olarak yapılan Federal Hükümetin büro ve personel listesinde ismi bulunan bir kişi Federal Hükümetin kamu hizmetinde görev alır.

4. Federal kamu hizmetinin farklı bölümlerinin oluşumu hakkındaki Anayasa hükümlerinin tam uygulanmasına ilişkin yöntemler ve takvim, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden itibaren üç yılı geçmeyecek şekilde, yasayla belirlenir.



Madde 47 Kuruluş Anlaşmasının Yürürlüğe Ğirmesinden Önce Doğan Borçlarda
Sorumluluk

1. 1964 yılı ile Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe giriş tarihi arasında oluşan borçlar, ilke olarak ilgili borçtan nüfusu yararlanmış olan Kurucu Devlet tarafından yönetilir ve ödenir. Bayındırlık ve altyapı için kullanılan ve Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden sonra tüm Kıbrıs’ın yararlandığı borçların yönetim ve ödenmesi Federal Hükümet tarafından yapılır. Bu husus, 1964’ten önce oluşan borçlar ve bunların ödenmesi için de geçerlidir.

2. Ancak, Yunanistan veya Türkiye’ye olan borçlar veya silah alımı için edinilen ve ilgili Kurucu Devletin ödemekle yükümlü olduğu borçlar hariç tüm dış borçların sorumluluğunu Federal Hükümet üstlenir. Bununla birlikte, bu borçların geri ödenmesinin iç mali sorumluluğu herhalükarda yukarıdaki fıkra uyarınca üstlenilir.


Madde 48 Kuruluş Anlaşması’nın Ekinde Yer Alan Andlaşmalar

1. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini müteakip ilk iki yıl içerisinde, bir Kurucu Devlet, Kuruluş Anlaşmasının Andlaşmalarla ilgili ekinde yeralan bir andlaşmaya, bu andlaşmaya dair herhangi bir çekinceye veya bildirime Kuruluş Anlaşmasıyla uyumlu olmadığı gerekçesiyle itiraz edebilir. Bu tür bir itiraz Bakanlar Kuruluna veya Başkanlık Konseyine iletilir.

2. Bu tür bir itirazın alınması durumunda, Bakanlar Kurulu veya Başkanlık Konseyi iki hafta içerisinde andlaşmanın Kuruluş Anlaşmasıyla uyumluluğu konusunda karar verir. Bu süre içerisinde bir karara varamazlarsa, konuyu gecikmeksizin karara bağlayacak olan Yüksek Mahkemeye havale ederler.

3. İkinci fıkradaki usüle uygun olarak, bir andlaşmanın Kuruluş Anlaşmasıyla uyumsuz olduğu kararlaştırılırsa, Kıbrıs andlaşmayı fesheder veya uluslararası hukuk uyarınca yapabileceği en kısa sürede sona erdirir.

4. İkinci fıkradaki usüle uygun olarak, bir andlaşmanın belirli hükümlerinin Kuruluş Anlaşmasıyla uyumsuzluğuna ve bu hükmün andlaşmanın diğer hükümlerinden ayrı tutulabileceğine karar verildiği takdirde, Kıbrıs bu andlaşmanın tadiline gayret sarfeder. Diğer Yüksek Akit Taraf bu tadilatla mutabık değilse, Kıbrıs bu andlaşmayı fesheder veya uluslararası hukuk uyarınca mümkün olan en kısa sürede sona erdirir.

5. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini müteakip altı ay içerisinde, herhangi bir Kurucu Devletin talebi üzerine, Bakanlar Kurulu veya Başkanlık Konseyi bir andlaşmanın gerekli görülen herhangi bir Kurucu Devlette uygulamaya konulması için bir geçiş dönemi tanıyabilir ve diğer Yüksek Akit Tarafı haberdar eder.

6. a. Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesini müteakip ilk iki yıl içerisinde, herhangi bir Kurucu Devlet Kuruluş Anlaşmasının V. Ekinde yer alan bir andlaşmanın o Kurucu Devlete uygulanmamasını teminen değiştirilmesi talebinin diğer Yüksek Akit Tarafa iletilmesini Bakanlar Kurulu veya Başkanlık Konseyinden isteyebilir. Eğer,

i) Andlaşmanın kapsamı münhasıran Kurucu Devletlerin yetkisine giriyor ise,

ii) Andlaşmanın niteliği, sadece bir Kurucu Devlette uygulanabilir mahiyetteyse

b. Başkanlık Konseyi veya Bakanlar Kurulu bu talebi olumlu bir şekilde değerlendirir. Eğer olumlu karar alırlarsa, diğer Yüksek Akit Taraftan gereğini buna uygun olarak talep ederler.

c. Eğer 6 (a) fıkrasının (i) ve (ii) bentlerindeki koşullar yerine getirilirse ve ilaveten sözleşme ticari ve kültürel konulara ilişkin ise, Bakanlar Kurulu veya Başkanlık Konseyi diğer Yüksek Akit Taraftan gereğini buna uygun olarak talep eder.

d. Eğer diğer Yüksek Akit Taraf Yunanistan veya Türkiye ise, andlaşmanın yürürlüğü, talep eden Kurucu Devletin topraklarında askıya alınır.

e. Eğer diğer Yüksek Akit Taraf yukarıda 6(b) veya (c) fıkraları çerçevesinde yapılan talebi reddederse, andlaşma Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin topraklarının tamamında yürürlükte kalmaya devam eder.

Madde 49 Kuruluş Anlaşmasına Ekli Federal Yasalar

1. Kuruluş Anlaşmasına ekli yasalar ve işbirliği anlaşmaları, Kuruluş Anlaşmasının temel maddeleri ile işbu Anayasa’nın yürürlüğe girmesinden sonra ve işbu Anayasada öngörülen usullere uygun olarak kabul edilmişcesine aynı statüye sahip olurlar. Bu nedenle, olağan usule uygun olarak tadil edilebilirler ve Kuruluş Anlaşmasının Temel Maddelerine ve bu Anayasaya uygunluk bakımından Yüksek Mahkemenin denetimine tabidirler.

2. Federal Parlamento, herhangi bir kanadının onaltı üyesinin talebi üzerine, Kuruluş Anlaşmasına ekli yasalardan herhangi birinin Kuruluş Anlaşmasının Temel Maddelerine ve işbu Anayasaya uygunluğunu gözden geçirir.


Madde 50 Resmi dillerin öğretilmesi

Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin resmi dillerinin, 9(4) maddesinde vaz edilen tüm ortaokul öğrencilerine öğretilmesine yönelik zorunlu eğitim, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini izleyen en geç üç yıl içinde başlar.

Madde 51 Devlet’in sahip olduğu mülk

1. İşbu Anayasanın ekindeki listede yeralan federal mülk haricindeki kamuya veya belediyeye ait mülk bulunduğu Kurucu Devletindir.

2. Eşbaşkanlar ve Kurucu Devlet Hükümet Başkanları Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini müteakip en geç üç ay zarfında federal mülklerin listesi üzerinde mutabakata varırlar. Mutabakata varamazlarsa, geçici Yüksek Mahkeme ilgili tüm tarafların temsili temelinde bu liste konusunda karara varır. Sözkonusu mülk, aksine karar alınmadıkça, Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren federal mülk olarak telakki edilir.


Madde 52 Ekonomik Geçiş ve Uyum

1. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini izleyen ilk yıllar içerisinde ve mümkün olan en kısa sürede federal ekonomik politika, Kurucu Devlet ekonomilerinin uyumlaştırılmasına ve birbirlerine yakınlaştırılmasına özel önem verir.

2. Avrupa Birliği hukuku saklı kalmak kaydıyla, Kuruluş Anlaşması ve yeni durum, işadamlarının Kuruluş Anlaşması yürürlüğe girmeden önce ithalat ve/veya dağıtım ruhsatlarıyla yararlandıkları hakları değiştirdiği şeklinde yorumlanmaz ve mümkün olan hallerde sözkonusu ruhsatların Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden sonra da bahsekonu işadamlarına işlerini kendi Kurucu Devletlerinde sürdürmelerine cevaz verdiği şeklinde yorumlanır.

3. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girdiği tarihte Kıbrıs’taki bankalarda döviz hesapları bulunan kişilerin bu tarihten sonra da Merkez Bankası tüzük ve yönetmeliklerine uygun olarak, Avrupa Birliği şartlarına halel getirmeksizin, sözkonusu hesaplarını muhafaza etmelerine izin verilir.

4. Federal makamlar gerçek ve tüzel kişilerin Euro para biriminde defter tutmalarını kabul eder. Merkez Bankası, özellikle uygulanabilir döviz kurlarıyla ilgili düzenlemeleri yayımlar.

Madde 53 Uluslararası Askeri Harekatlar

Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılımına kadar, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti , Yunanistan ve Türkiye’nin ve buna ek olarak her iki Kurucu Devlet hükümetlerinin rızası olmaksızın topraklarının uluslararası askeri operasyonlarda kullanılmasına izin vermez.

Madde 54 Kayıp Kişiler

Kurucu Devletlerin Hükümet Başkanları kayıp kişiler konusunu nihai olarak çözümlemek için gecikmeden adım atarlar. Her iki Kurucu Devlet, Kıbrıs Kayıp Şahıslar Komitesiyle, anılan Komitenin görev yönergesiyle uyumlu olarak ve iki lider arasında 31 Temmuz 1997 tarihinde varılan mutabakatı dikkate alarak, tam işbirliği yapar. Her Kurucu Devlet, mezarların açılması dahil, her türlü ve gerekli tüm soruşturmaları gerçekleştirir ve sonuçlandırır.

Madde 55 Kıbrıs’ta Yeni Duruma İlişkin Konular Hakkındaki Andlaşmanın İmzalanması

Eşbaşkanlar, ilk icraatları olarak, Kıbrıs’ta Yeni Duruma İlişkin Hususlar Hakkındaki Andlaşmayı bağlayıcı olarak imzalamaya yetkili ve yükümlü kılınmıştır.



LAHİKA1: BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİ’NİN VE KURUCU DEVLETLERİN HARİTASI

(Harita)


LAHİKA 2: BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİ'NİN BAYRAĞI

[uzlaşılan bayrağın resmini yerleştiriniz]



LAHİKA 3: BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİ’NİN MARŞI

[uzlaşılan marşı yerleştiriniz]


LAHİKA 4:FEDERAL MÜLK

[uzlaşılan federal mülkün ilk listesini/tanımını en geç 8 Nisan’a kadar ekleyiniz]


LAHİKA 5. İNSAN HAKLARI VE TEMEL ÖZGÜRLÜKLER KATALOĞU

Anayasanın 11. maddesi uyarınca:

Madde 1 Yaşam Hakkı

1. Herkesin yaşam hakkı yasayla korunur. Hiç kimse yaşamından kasten mahrum edilemez.

2. Aşağıdaki hallerde ve gerektiğinden kesinlikle fazla olmayan kuvvet kullanımından kaynaklanan yaşam hakkından mahrum kılınma, bu maddenin ihlali olarak telakki edilmez:


a. Bir kimsenin yasa dışı şiddete karşı korunması için;
b. Yasaya uygun olarak tevkif etmek veya yasaya uygun olarak gözaltında tutulan bir kişinin kaçmasını önlemek için;
c. Şiddet eylemi veya isyanın yasaya uygun olarak bastırılması için.

Madde 2 İşkencenin Yasaklanması

Hiç kimse işkenceye veya insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye tabi tutulamaz.

Madde 3 Kölelik ve zorla çalıştırma yasağı

1. Hiç kimse köle veya kul olarak tutulamaz.

2. Hiç kimse zorla çalıştırılamaz veya zorunlu çalışmaya tabi tutulamaz.

3. Aşağıdaki haller bu maddede sözü geçen "zorla çalıştırma veya zorunlu çalışma"dan sayılmazlar :


a. Bu kataloğun, 4. Maddesi çerçevesinde tatbik edilen koşullarda tutuklu bulunan kimseden tutukluluğu veya şartlı salıverilmesi sırasında olağan olarak yapması istenen çalışma;
b. Askeri nitelikte bir hizmet veya vicdani redcilerin bu hakkının tanındığı ülkelerde, bunlara zorunlu askerlik yerine gördürülecek başka bir hizmet;
c. Toplumun hayat veya refahını tehdit eden acil durum veya afet hallerinde zorunlu kılınan herhangi bir hizmet;
d. Normal yurttaşlık yükümlülükleri kapsamına giren her türlü çalışma veya hizmet.

Madde 4 Özgürlük ve Güvenlik Hakkı

1. Herkesin kişi özgürlüğüne ve güvenliğine hakkı vardır. Aşağıda belirtilen haller ve yasada belirlenen usuller dışında hiç kimse özgürlüğünden yoksun bırakılamaz :

a. Yetkili mahkeme tarafından mahkum edilmesini takiben bir kimsenin yasaya uygun olarak hapsedilmesi;
b. Bir mahkeme tarafından yasaya uygun olarak verilen bir karara riayetsizlikten dolayı veya yasanın koyduğu bir yükümlülüğün yerine getirilmesini sağlamak için bir kimsenin yasalara uygun olarak tutuklanması veya gözaltında tutulması;
c. Suç işlediği hakkında haklı şüphe bulunan veya suç işlemesine veya suçu işledikten sonra kaçmasına engel olmak zorunluluğunu doğuran makul sebeplerin bulunması nedeniyle, bir kimsenin yetkili merci önüne çıkarılmak üzere tutuklanması veya gözaltında tutulması;
d. Bir küçüğün eğitimi için yasaya uygun olarak verilmiş bir karar gereği veya yetkili merci önüne çıkarılmak üzere yasaya uygun olarak gözaltında tutulması;
e. Bulaşıcı hastalık yayabilecek bir kimsenin, bir akıl hastasının, bir alkoliğin, uyuşturucu madde bağımlısı bir kişinin veya bir serserinin yasaya uygun olarak gözaltında tutulması;
f. Bir kişinin yasaya aykırı surette ülkeye girmekten alıkonması veya kendisi hakkında sınır dışı etme ya da geri verme işleminin yürütülmekte olması nedeniyle usulüne uygun olarak tutuklanması veya gözaltında tutulması;

2. Tutuklama nedenleri ve kendisine yöneltilen her türlü suçlama tutuklanan her kişiye en kısa zamanda ve anladığı bir dille bildirilir.

3. Bu maddenin 1(c) fıkrası uyarınca tutuklanan veya gözaltında tutulan herkes süratle bir yargıç veya adli yetki kullanmaya yasayla yetkili kılınmış diğer bir görevli önüne çıkarılmaya ve makul bir süre içinde yargılanmaya veya adli kovuşturma sırasında serbest bırakılmaya hakkı vardır. Salıverilme, ilgilinin duruşmada hazır bulunmasını sağlayacak bir teminat içeren şartlara bağlanabilir.

4. Tutuklama veya gözaltında tutulma nedeniyle özgürlüğünden yoksun kılınan herkes, özgürlük kısıtlamasının yasaya uygunluğu hakkında kısa bir süre içinde karar verilmesi ve gözaltında tutulmasının yasaya aykırı görülmesi halinde, serbest bırakılması için bir mahkemeye başvurma hakkına sahiptir.

5. Bu madde hükümlerine aykırı olarak yapılmış bir tutuklama veya gözaltında tutma işleminin mağduru olan herkesin infazı zorunlu tazminat hakkı vardır.

Madde 5 Adil Yargılanma Hakkı

1. Herkes, medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili olarak veya cezai alanda kendisine yöneltilen herhangi bir suçlama konusunda, yasayla kurulmuş, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini isteme hakkına sahiptir. Hüküm alenen verilir; ancak, demokratik bir toplumda genel ahlak, kamu düzeni veya ulusal güvenlik yararına, küçüklerin korunması veya davaya taraf olanların özel hayatlarının gizliliği gerektirdiğinde veya davanın açık görülmesinin adaletin selametine zarar verebileceği bazı özel durumlarda, mahkemenin zorunlu göreceği ölçüde, yargılama tamamen veya kısmen basına ve dinleyicilere kapalı olarak sürdürülebilir.

2. Bir suçla itham edilen herkes, suçluluğu yasal olarak sabit oluncaya kadar suçsuz sayılır.

3. Her sanık en azından aşağıdaki asgari haklara sahiptir :

a. Kendisine yöneltilen suçlamanın niteliği ve nedeninden en kısa zamanda, anladığı bir dille ve ayrıntılı olarak haberdar edilmek;
b. Savunmasını hazırlamak için gerekli zamana ve imkanlara sahip olmak;
c. Kendi kendini savunmak veya kendi seçeceği bir hukuki yardım imkanından yararlanmak veya bunun için mali olanaklardan yoksun olması halinde adaletin selameti gerektiriyorsa, bu imkandan bedelsiz olarak faydalandırılmak;
d. Aleyhindeki tanıkları sorguya çekmek veya çektirmek ve lehindeki tanıkların da aleyhindeki tanıklarla aynı koşullar altında çağrılmasının ve dinlenmesinin sağlanmasını istemek;
e. Duruşmada kullanılan dili anlamadığı veya konuşmadığı takdirde bir tercümanın yardımından bedelsiz olarak yararlanmak.

Madde 6 Cezaların Kanuniliği

1. Hiç kimse, işlendiği zaman ulusal veya uluslararası hukuka göre suç oluşturmayan bir fiil veya ihmalden dolayı suçlu addedilemez. Yine hiç kimseye, suçun işlendiği sırada uygulanabilecek olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez.

2. Bu madde, bir kimsenin işlendiği zaman uygar uluslar tarafından tanınan genel hukuk ilkelerine göre suç olan bir fiil veya ihmalden yargılanmasına ve cezalandırılmasına engel değildir.

Madde 7 Özel Hayatın ve Aile Hayatının Korunması

1. Herkes özel hayatına, aile hayatına, konutuna ve haberleşmesine saygı gösterilmesi hakkına sahiptir.

2. Bu hakkın kullanılmasına yasaya uygun olarak ve demokratik bir toplumda ulusal güvenlik, kamu güvenliği veya ülkenin ekonomik refahı, kargaşa veya suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya genel ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için gerekli olduğu haller dışında, kamu makamı tarafından hiç bir şekilde müdahale edilemez.

Madde 8 Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü

1. Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir; bu hak, din veya inanç değiştirme özgürlüğü ve tek başına veya topluca, açıkça veya özel tarzda ibadet, öğretim, uygulama ve dini geleneklerini yerine getirmek suretiyle dinini veya inancını açıklama özgürlüğünü de içerir.

2. Din veya inancını açıklama özgürlüğü ancak kamu güvenliği amacıyla ve kamu düzeninin, sağlığın veya genel ahlakın ya da başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için zorunlu olan sınırlamalara tabi tutulur.

Madde 9 İfade Özgürlüğü

1. Herkes görüşlerini ifade özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu makamlarının müdahalesi olmaksızın ve ülke sınırı dikkate alınmaksızın, haber veya fikir alma ve paylaşma özgürlüğünü de içerir. Bu madde, Devletlerin yayın, televizyon ve sinema işletmelerini bir lisans rejimine bağlı tutmalarına engel değildir.

2. Görev ve sorumluluk da içeren bu özgürlüklerin kullanılması, ulusal güvenlik, ülke bütünlüğü veya kamu güvenliği amacıyla ve kargaşa veya suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya genel ahlakın, başkalarının şöhret ve haklarının korunması, gizlilik kuralı çerçevesinde edinilen bilgilerin açıklanmasının önlenmesi veya yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının idamesi için yasada tanımlanan ve demokratik toplumda gerekli olan bazı usullere, şartlara, sınırlamalara veya cezalara tabi tutulabilir.

Madde 10 Toplanma ve dernek kurma özgürlüğü

1. Herkes barışcıl şekilde toplanma özgürlüğüne ve çıkarlarını korumak için sendika kurma ve sendikaya katılma hakları da dahil olmak üzere dernek kurma özgürlüğüne sahiptir.

2. Kanunun öngördüğü haller ve demokratik bir toplumda, ulusal güvenlik veya kamu güvenliği amacıyla ve kargaşanın veya suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya genel ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için zorunlu olanlar haricinde, bu hakların kullanılmasına hiçbir sınırlama getirilemez. Bu madde, silahlı kuvvetler, kolluk kuvvetleri veya devlet görevlilerinin bu hakları kullanmalarına sınırlar konulmasına engel oluşturmaz.

Madde 11 Evlenme Hakkı

Evlenme çağındaki erkek ve kadın, evlenme ve aile kurma hakkına sahiptir.

Madde 12 Etkin telafi hakkı

İşbu katalogda tanınmış olan hak ve özgürlükleri ihlal edilen herkes, ihlal resmi görev icra eden kimseler tarafından bu sıfatla yapılmış olsa dahi, ulusal bir makama bu ihlalin etkin suretle telafisi için başvuru hakkına sahiptir.

Madde 13 Ayrımcılığın yasaklanması

1. Yasada tanınan herhangi bir haktan yararlanma, cinsiyet, ırk, renk, dil, din, siyasal veya diğer kanaatler, ulusal veya sosyal köken, ulusal bir azınlığa mensubiyet, servet, doğum veya başka bir ahvale dayalı hiçbir ayrımcılık yapılmadan güvence altına alınır.

2. Hiç kimse, bir kamu makamı tarafından birinci fıkrada belirtilenler gibi herhangi bir temelde ayrımcılığa maruz bırakılamaz.

Madde 14 Mülkiyetin korunması

1. Her gerçek veya tüzel kişi malvarlığından huzur içinde yararlanma hakkına sahiptir. Kanunun ve uluslararası hukukun genel hükümlerinin koyduğu şartlara tabi olmak kaydıyla ve kamu yararının gerektirdiği haller dışında, hiç kimse malvarlığından mahrum bırakılamaz.

2. Ancak, önceki hükümler Devletin, genel yarar amacıyla veya vergilerin veya diğer katkıların veya cezaların ödenmesini sağlamak üzere, mülkiyetin kullanımını kontrol etmek için zorunlu gördüğü yasaları uygulama hakkını hiçbir şekilde haleldar etmez.

Madde 15 Eğitim hakkı

Hiç kimse eğitim hakkından mahrum edilemez. Devlet, eğitim ve öğretimle ilgili görevlerini yerine getirirken, ailelerin bu eğitim ve öğretimin kendi dini ve felsefi inançlarına uygun biçimde gerçekleşmesini sağlama haklarını gözetir.

Madde 16 Serbest seçim hakkı

Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti makul aralıklarla kişilerin yasama organının oluşumuyla ilgili görüşlerini serbestçe ifade edebileceği şartlarda gizli oya dayalı serbest seçimler düzenler.

Madde 17 Borçtan dolayı hapis cezasının yasaklanması

Hiç kimse, yalnızca bir sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirme yeterliğine sahip olmadığı gerekçesiyle özgürlüğünden mahrum edilemez.

Madde 18 Dolaşım özgürlüğü

1. İlgili Anayasal Nitelikli Yasa saklı kalmak kaydıyla Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ülkesinde yasal olarak bulunan herkes bu ülkede dolaşma ve ikametgahını seçme özgürlüğüne sahiptir.

2. Herkes Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetini terk etmekte serbesttir. Kanuna uygun olan ve demokratik bir toplumda ulusal güvenlik veya kamu güvenliği amacıyla, kamu düzeninin idamesi, suçun önlenmesi, sağlık veya genel ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için zorunlu bulunan haller dışında bu hakların kullanılmasına hiçbir kısıtlama getirilemez.

3. Birinci fıkrada ortaya konulan haklar, özel alanlarda, yasaya uygun olarak ve demokratik bir toplumda kamu yararının haklı gösterdiği hallerde de sınırlamaya tabi tutulabilir.

Madde 19 Vatandaşın sınırdışı edilmesi yasağı

1. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olan hiç kimse bireysel veya toplu bir tedbir olarak Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin topraklarından çıkartılamaz.

2. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin vatandaşı olan hiç kimse bu ülke topraklarına girme hakkından mahrum edilemez.

Madde 20 Yabancıların toplu sınırdışı yasağı

Yabancıların toplu olarak sınırdışı edilmesi yasaktır.

Madde 21 Ölüm cezasının kaldırılması

Ölüm cezası kaldırılmıştır. Hiç kimse bu cezaya çarptırılamaz veya bu ceza infaz edilemez.

Madde 22 Yabancıların sınırdışı edilmesine ilişkin usuli koruma

1. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti topraklarında yasaya uygun olarak ikamet eden bir yabancı, yasaya uygun olarak verilmiş bir karar olmadıkça sınırdışı edilemez;
a. sınırdışı edilmesine karşı sebepler sunmasına;
b. dosyasının yeniden gözden geçirilmesini talep etmesine;
c. bu amaçlarla, yetkili makam veya o makam tarafından tayin edilen kişi veya kişiler önünde temsil edilmesine
müsaade olunur.
2. Kamu düzeni açısından veya ulusal güvenliğe dayalı sebeplerle gerekli olduğu takdirde, bir yabancı bu Maddenin 1.( a) (b) ve (c) fıkraları uyarınca haklarını kullanmadan önce, sınırdışı edilebilir.

Madde 23 Cezai konularda temyiz hakkı

1. Bir mahkemede bir suçtan hüküm giyen herkes, mahkumiyetinin veya cezasının daha yüksek bir mahkeme tarafından gözden geçirilmesini isteme hakkına sahiptir. Bu hakkın uygulanması, uygulamayı sağlayan sebepler de dahil olmak üzere yasayla düzenlenir.

2. Bu hak, yasayla tarif edildiği şekilde, hafif suçlar veya ilgili kişinin ilk yargılanmasının en yüksek mahkemede yapıldığı durumlar veya beraate karşı temyizi takiben hüküm giyen kişiler bakımından bazı istisnalara tabi tutulabilir.

Madde 24 Yanlış mahkumiyet için tazminat

Bir kişi nihai kararla bir suçtan hüküm giydiğinde ve sonradan yeni veya yeni farkedilen bir gerçeğin adli hata yapılmış olduğunu gösterdiği gerekçesiyle bu mahkumiyeti bozulduğunda veya kişi affedildiğinde, bu mahkumiyet nedeniyle ceza çekmiş olan kişinin zararı, bilinmeyen gerçeğin ortaya çıkmamasının sorumluluğunun tamamen ve kısmen o kişiye atfedilebileceği ispat olunamadığı takdirde, kanuna veya Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin uygulamasına göre tazmin edilir.


Madde 25 İkinci defa yargılanmama veya cezalandırılmama hakkı

1. Hiç kimse beraat ettiği veya cezalandırıldığı bir suçtan dolayı ceza davasında yeniden yargılanamaz veya cezalandırılamaz.

2. Yukarıdaki hüküm, yeni veya farkedilen gerçeklere ilişkin delillerin mevcut olması veya daha önceki yargılamada davanın sonucunu etkileyecek temel bir hatanın yapılmış olması halinde yasaya ve ceza usulüne uygun olarak davanın yeniden açılmasını engellemez.

Madde 26 Eşler arasında eşitlik

Eşler, evlenmede evliliğin devamında ve evliliğini sona ermesi halinde , kendi aralarında ve çocuklarıyla olan ilişkilerinde özel hukuk niteliğindeki hak ve yükümlülüklerden eşit olarak yararlanırlar. Bu Madde, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin, çocukların çıkarlarının gerekli kıldığı tedbirleri almasını engellemez.



EK II: ANAYASAL NİTELİKLİ YASALAR


Bu Ek’in lahikaları, Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte Anayasal Nitelikli Yasa hükmünde olur ve işbu Anayasaya uygun olarak değiştirilebilir.


LAHİKA 1: ANAYASAL NİTELİKTEKİ YASALARIN ELE ALINMASI VE KABUL EDİLMESİ HAKKINDA ANAYASAL NİTELİKLİ YASA


LAHİKA 2: POLİSLE İLGİLİ HUSUSLAR VE ORTAK SORUŞTURMA AJANSI’NIN OLUŞUMU VE GÖREVLERİ HAKKINDA ANAYASAL NİTELİKLİ YASALAR


Yasa 1: Kurucu Devlet polis kuvvetlerinin gücü ve donanımı hakkında Anayasal Nitelikli
Yasa


Yasa 2: Ortak Soruşturma Ajansı’nın oluşumu ve görevleri hakkında Anayasal Nitelikli Yasa


LAHİKA 3: KURUCU DEVLETİN DAHİLİ VATANDAŞLIK STATÜSÜ VE KURUCU DEVLET İKAMET HAKLARINA İLİŞKİN ANAYASAL NİTELİKLİ YASA


EK III: FEDERAL YASALAR

İşbu Ek’in lahikaları, Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesiyle federal mevzuat haline gelir ve Anayasa uyarınca değiştirilebilir.


LAHİKA 1: BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİ’NİN MARŞI, BAYRAĞI, ALAMET VE NİŞANLARI HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 2: DIŞ İLİŞKİLERİN YÜRÜTÜLMESİ HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 3: AVRUPA BİRLİĞİ İLİŞKİLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ HAKKINDA FEDERAL YASA

Yasa 1: Avrupa Birliği İlişkilerinin Yürütülmesi Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Avrupa Birliği Müktesebatını Aktaran Belli Federal Yasaların Uygulanması Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 4: BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİ VATANDAŞLIĞI VE BUNUNLA BAĞLANTILI VEYA BUNDAN KAYNAKLANAN KONULAR HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 5: YABANCILAR, GÖÇ VE İLTİCA HAKKINDA FEDERAL YASALAR

Yasa 1: Yabancılar ve Göç Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Yabancıların Uluslararası Korunması ve Mültecilerin Statüsüne ilişkin 1951 Cenevre Sözleşmesi ile Mültecilerin Statüsüne ilişkin 1967 Protokolünün Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 3: Avrupa Birliği Vatandaşları ve Aile Mensuplarının Dolaşım ve İkamet Özgürlüğü
Hakkında Federal Yasa

Yasa 4: Kaçakların İade Edilmesi Hakkında Federal Yasa

Yasa 5: Avrupa Tutuklama Müzekkeresi ve Avrupa Birliği Üyeleri Arasında ilgililerin Teslim Olma Usulleri Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 6: KIBRIS MERKEZ BANKASI HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 7: KATMA DEĞER VERGİSİ HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 8: BÜTÇE HAKKINDA FEDERAL YASALAR

LAHİKA 9: ULUSLARARASI TİCARET, GÜMRÜK VERGİLERİ VE RÜSUMU HAKKINDA FEDERAL YASA

Yasa 1: Ticaret Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Gümrük Kanunu Hakkında Federal Yasa

Yasa 3: İstihsal Harçları Hakkında Federal Yasa

Yasa 4: Belirli Harç, Resim, Vergi ve Diğer Önlemlere (ve Düzenlemelere) ilişkin Taleplerin Karşılanmasına dair Karşılıklı Yardımlaşma Hakkında Federal Yasa


LAHİKA 10: SİVİL HAVACILIK VE HAVA SAHASI YÖNETİMİ HAKKINDA FEDERAL YASA


LAHİKA 11: ULUSLARARASI SEYRÜSEFER , KARASULARI VE KITA SAHANLIĞI HAKKINDA FEDERAL YASA

Yasa 1: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Gemilerin Tescili, Satışı ve İpotek Edilmesi)

Yasa1 A: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Denizcilik İşleri Direktörlüğü)

Yasa 2: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Kaptanlar ve Gemiadamları)

Yasa 3: Kıbrıs Gemileri Hakkında Federal Yasa (Belirli Nakliyenin Yasaklanması)

Yasa 4: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Harçlar ve Vergilendirme Hükümleri)

Yasa 5: Süratli Küçük Tekneler Hakkında Federal Yasa

Yasa 6: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Mürettebat Emniyeti, Vardiya Saatleri ve Nöbet)

Yasa 7: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Gemiadamlarının Cezai ve Disiplin Yükümlülükleri, Sertifikaların Askıya Alınması veya İptali)

Yasa 8: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Gemiadamlarının Sağlık Muayeneleri ve Sağlık Sertifikalarının Verilmesi)

Yasa 9: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Gemiadamlarının Tescil Edilmesi ve Gemiadamı Sicili)

Yasa 10: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Sertifikaların Verilmesi ve Tanınması Ve Denizcilik Eğitimi)

Yasa 11: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Kuruluşların Tanınması ve Yetkilendirilmesi)

Yasa 12: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Liman Devleti Kontrolü)

Yasa 13: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Denizcilik Teçhizatı)

Yasa 14: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (24 Metre ve üstü Balıkçı Teknelerinin Uyumlaştırlmış Emniyet Rejimi)

Yasa 15: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Yolcu Gemilerinde Seyahat Eden Kişilerin Tescili)

Yasa 16: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Yolcu Gemileri için Emniyet Kuralları ve Standartları)

Yasa 17: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Düzenli Ro-Ro Gemileri ve Süratli Yolcu Gemileri Hizmetlerinin Emniyetli İcrası için Zorunlu Sörveyler)

Yasa 18: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Kıbrıs Balıkçı Gemilerinde Çalışmak İçin Asgari Emniyet ve Sağlık Şartları)


Yasa 19: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Gemilerdeki Tıbbi Müdahale için Asgari Gereksinimler)

Yasa 20: Deniz Mahkemelerinin Yargı Yetkisi (Deniz Mahkemeleri Kuralları dahil) Hakkında Federal Yasa

Yasa 21: Küçük Teknelerin Kayıt ve Kontrolü Hakkında Federal Yasa

Yasa 22: Ticari Gemicilik Hakkında Federal Yasa (Sözleşmelerin kapsamadığı Gemilerin Emniyeti)

Yasa 23: Malların Deniz Yoluyla Taşınması Hakkında Federal Yasa

Yasa 24: Gemi Enkazları Hakkında Federal Yasa

Yasa 25: Gemi Kazazedeleri Hakkında Federal Yasa

Yasa 26: 1966 Yükleme Hatları Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 27: Uluslararası Denizcilik Örgütü Sözleşmesinin uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 28: Denizde Çatışmayı Önleme Uluslararası Kuralları Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 29: Gemiadamlarının Eğitim, Sertifikasyon ve Vardiya Standartları Hakkında Uluslararası Sözleşmenin uygulanması hakkında Federal Yasa

Yasa 30: Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 31: 1969 Gemilerin Ölçümü Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 32: 1926 Devlet Mülkiyetindeki Gemilerin Dokunulmazlığı İlişkin Belli Kuralların Birleşmesiyle İlgili Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 33: 1969 Petrol Kirliliğinden Doğan Zararların Hukuki Sorumluluğu ile İlgili Uluslararası Sözleşmenin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 34: Gemilerden Kaynaklanan Deniz Kirliliğinin Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 35: Petrol Kirliliği Zararlarının Tazmini Uluslararası Fonunun Kurulması ile İlgili Uluslararası Sözleşmenin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 36: Özel Ticari Yolcu Gemileri Antlaşmasının Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 37: Atık ve Diğer Maddelerin Boşaltılması Yoluyla Denizlerin Kirlenmesinin Önlenmesi ile ilgili Uluslararası Sözleşme’nin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 38: Gemilerin Çatışması Konularında Medeni Yargıyı İlgilendiren Belli Kuralların Birleştirilmesi ile İlgili Uluslararası Sözleşme’nin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 39: Gemilerin Çatışmasıyla İlgili Konularda Cezai Yargıyı İlgilendiren Belli Kuralların Birleştirilmesi ile ilgili Uluslararası Sözleşmenin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 40: Denizde Arama ve Kurtarma Uluslararası Sözleşmesi’nin Uygulanması Hakkında
Federal Yasa


Yasa 41: Denizcilikte Çocukların İstihdamı için Asgari Yaşın Belirlenmesi ile İlgili Uluslararası Sözleşme’nin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 42: Denizcilerin Ülkelerine Geri Gönderilmeleriyle İlgili Sözleşmenin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 43: Ticari Gemicilikle Asgari Standartlarla İlgili Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 44: Gemilerde Mürettebatın Barınması ile İlgili Sözleşmenin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 45: Emniyetli Konteynerlere İlişkin Uluslararası Sözleşmenin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 46: Deniz Seyrüseferinin Güvenliğine Yönelik Kanunsuz Hareketlerin Önlenmesi
Uluslararası Sözleşmesinin Uygulanması Hakkında Federal Yasa

Yasa 47: Kıbrıs’ın Deniz Yetki Alanları Hakkında Federal Yasa

Yasa 48: Kıbrıs’ın Kıta Sahanlığı Hakkında Federal Yasa

Yasa 49: Ticari Gemicilik hakkında Federal Yasa (Gemiadamlarının Çalışma Saatlerinin Düzenlenmesi)

LAHİKA 12: BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİNİN DOĞAL SU KAYNAKLARI, BU KAYNAKLARIN KURUCU DEVLETLER ARASINDA HAKÇA PAYLAŞIMI VE BUNUNLA BAĞLANTILI AMAÇLAR HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 13: DOĞAL KAYNAKLAR HAKKINDA FEDERAL YASA

Yasa1: Hidrokarbonların Aranması, Çıkartılması ve Kullanılması Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Madenler ve Ocaklar Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 14: FEDERAL YASALARIN UYGULANMASI HAKKINDA FEDERAL YASA

Yasa 1: Yönetmeliklerin Çıkarılması Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Federal Yasaların Kurucu Devlet Makamları Tarafından Uygulanması Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 15: İLETİŞİM HAKKINDA FEDERAL YASA

Yasa 1: Telsiz İletişimi Sektörünü Düzenleyen Yasal Çerçeve Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Elektronik İletişim ve Posta Hizmetlerinin Düzenlenmesi Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 16: KIBRIS METEOROLOJİ HİZMETİ, BUNUN İŞLEVLERİNİN YERİNE GETİRİLMESİNİN SAĞLANMASI VE BUNUNLA BAĞLANTILI AMAÇLAR HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 17: METRİK SİSTEME DAYALI AĞIRLIK VE ÖLÇÜ BİREMLERİNİN STANDARTLARININ BELİRLENMESİ, BUNUNLA BAĞLANTILI VEYA BUNDAN ARIZİ OLARAK KAYNAKLANAN KONULAR HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 18: FİKRİ MÜLKİYET HAKKINDA FEDERAL YASALAR

Yasa 1: Telif Haklarının ve Bununla Bağlantılı Hakların Korunması Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Yarı İletken Ürünlerin Topoğrafyasının Yasal Korunması Hakkında Federal Yasa

Yasa 3: Ticari Markalar Hakkında Federal Yasa

Yasa 4: Patentler Hakkında Federal Yasa

Yasa 5: Endüstriyel Tasarımların ve Modellerin Yasal Korunması Hakkında Federal Yasa

Yasa 6: Tarımsal Ürünler ve Gıda Maddelerinin Menşelerine ait Coğrafi İşaret ve İsimlerin Tescil ve Korunması Hakkında Federal Yasa

Yasa 7: Fikri Mülkiyet Haklarını İhlal Eden Malların Dolaşımının Kontrol Edilmesi Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 19: ESKİ ESERLER HAKKINDA FEDERAL YASALAR

Yasa 1: Eski Eserler Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Kültürel Nesnelerin İadesi Hakkında Federal Yasa

Yasa 3: Kültürel Nesnelerin İhracı Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 20: SEÇİMLER HAKKINDA FEDERAL YASALAR

Yasa 1: Parlamento Üyelerinin (Senato ve Temsilciler Meclisi) Seçimi Hakkında Federal Yasa (Geçici Hükümler)

Yasa 2: Parlamento Üyelerinin (Senato ve Temsilciler Meclisi) Seçimi Hakkında Federal Yasa

Yasa 3: Avrupa Parlamentosu Seçimleri Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 21: FEDERAL HÜKÜMETİN DOKUNULMAZLIK VE BAĞIŞIKLIKLARI HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 22: YÖNETİM HAKKINDA FEDERAL YASALAR
Yasa 1: Kamu Görevlilerinin Atamaları, Terfileri ve Emeklilikleri ve Hizmet Koşulları, Disiplin İşlemleri ve Kamu Hizmetiyle İlgili Diğer Konular İçin Kamu Hizmeti Komisyonunun İşleyişi Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Emekli Maaşları Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 23: BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİ’NİN RESMİ DİLLERİ HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 24: FEDERAL POLİS VE ORTAK SORUŞTURMA AJANSI HAKKINDA FEDERAL YASA

Yasa 1: Federal Polisin Örgütlenmesi, Disiplini, Yetki ve Görevleri ile Bununla Arızi Olarak İlgili Konular Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Ortak Soruşturma Ajansı Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 25: YASAMA USULLERİ VE ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN USULLER HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 26: YARGININ İDARESİ HAKKINDA FEDERAL YASALAR

Yasa 1: Yargının İdaresi Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Medeni Yargılama Hakkında Federal Yasa

Yasa 3: Cezai Yargılama Hakkında Federal Yasa

Yasa 4: Deliller Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 27: FEDERAL SUÇLAR HAKKINDA FEDERAL YASA

Yasa 1: Terörizm Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Uyuşturucu Madde Kaçakçılığı Hakkında Federal Yasa

Yasa 3: Kara Para Aklamanın Önlenmesi ve Ortadan Kaldırılması Hakkında Federal Yasa

Yasa 4: Ceza Hukukunun Genel İlkeleri Hakkında Federal Yasa

Yasa 5: Örgütlü Suç Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 28: MEMURLARIN YARGILANMASI HAKKINDA FEDERAL YASALAR

LAHİKA 29: İHALELER HAKKINDA FEDERAL YASALAR

Yasa 1: Kamu İhaleleri (Malzeme, İş ve Hizmetler) hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Su, Enerji, Ulaştırma ve Telekomünikasyon Sektörlerinde Faaliyet Gösteren Birimlerin Açacakları Kamu İhaleleri (Malzeme, İş ve Hizmetler) ve Diğer İlgili Konular Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 30: ŞAHSİ BİLGİLERİN KORUNMASI HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 31: SERMAYE PİYASALARININ DÜZENLENMESİ HAKKINDA FEDERAL YASALAR

Yasa 1: İçeriden Bilgi ile İşlem Yapmak, Piyasa Yönlendirmesi (Piyasa İstismarı) ve İlgili Konular Hakkında Federal Yasa

Yasa 2: Menkul Değerlerin Halka Arzında veya Düzenlenmiş bir Piyasaya Kabulünde Yayınlanacak Açıklayıcı Kitapçık Hakkında Federal Yasa

Yasa 3: Yatırım Danışma Şirketlerinin Faaliyetlerinin Düzenlenmesi ve Diğer İlgili Konular Hakkında Federal Yasa

Yasa 4: Menkul Değrelerin Elde Edilmesi veya Satın Alınması için Halka Arzı ve Tescilli Şirketlerin Birleşmesi Hakkında Federal Yasa

Yasa 5: Kıbrıs Değerli Kağıtları ve Kur Komisyonu Hakkında Federal Yasa

Yasa 6: Ödeme Sistemlerinin Kesinliği ve Değerli Kağıtlara ilişkin Sorunların Halli Sistemleri Hakkında Federal Yasa

Yasa 7: Yatırım Şirketleri Hakkında Federal Yasa

Yasa 8: Devredilebilir Değerli Kağıtlarda Ortak Yatırımlar için Sınırlamasız Girişimler ve İlgili Konular Hakkında Federal Yasa

LAHİKA 32: SİGORTA PİYASALARININ DÜZENLENMESİ HAKKINDA FEDERAL YASA
Yasa 1: Sigorta Hizmetleri Hakkında Federal Yasa
Yasa 2: Motorlu Taşıtlar İçin Üçüncü Şahıs Sigortası Hakkında Federal Yasa
Yasa 3: İşverenin Sağlayacağı Mecburi Mesuliyet Sigortası Hakkında Federal Yasa


LAHİKA 33: BANKACILIK HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 34: GİRİŞİMLER ARASI TEMERKÜZÜN ETKİN REKABET İÇİN KONTROL EDİLMESİ HAKKINDA FEDERAL YASA

LAHİKA 35: REKABETİN KORUNMASI HAKKINDA FEDERAL YASA


EK IV: FEDERAL HÜKÜMET İLE KURUCU DEVLETLER ARASINDAKİ İŞBİRLİĞİ ANLAŞMALARI

Bu ekin lahikaları, Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden sonra Federal Hükümet ve Kurucu Devletler arasındaki İşbirliği Anlaşmaları olacaktır. Bu Anlaşmalar Federal Hükümet ve her iki Kurucu Devletin mutabakat kalmaları durumunda değiştirilebilir.


LAHİKA 1: DIŞ İLİŞKİLER HAKKINDA İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI

LAHİKA 2: AVRUPA BİRLİĞİ İLİŞKİLERİ HAKKINDA İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI

LAHİKA 3: FEDERAL HÜKÜMET İLE KURUCU DEVLETLER ARASINDA POLİS KONULARINDA İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI


EK V: BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİNİ BAĞLAYAN ULUSLARARASI ANDLAŞMALARIN VE HUKUKİ BELGELERİN LİSTESİ

(ayrıca sunulacaktır)

EK VI: TOPRAK DÜZENLEMELERİ

Madde 1 Kurucu Devlet Sınırlarının Çizilmesi

1. Kurucu Devletlerin sınırları Anayasa’ya ekli haritalarda gösterildiği gibi, detaylı bir şekilde ilişikteki tabloda tanımlanmaktadır. Bu Anlaşma uyarınca geçici bir süre için idarelerinin devredilmiş olup olmadığına bakılmaksızın, bu sınırlar içinde kalan tüm alanlar Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girdiği andan itibaren bir bölümünü oluşturdukları Kurucu Devletin hukuken parçası olurlar.

2. Her Kurucu Devletten üç temsilciden ve Kıbrıslı olmayan en az bir kişiden oluşan bir sınır komitesi kurulur. Komite, Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesi üzerine atanır ve arazide sınırları işaretler.

3. Komite’nin yaptığı işaretleme, sınır bölgesindeki mülk sahipliği ile mezarlık ve mevcut yollar gibi önemli topoğrafik ve diğer özellikler dikkate alınarak, tespit edilmiş sınırdan anlaşma yoluyla sapabilir. Şehirlerde (örneğin Lefkoşa ve Gazi Mağusa) ve genelde imarlı bölgelerde, kesin sınır, sınır bölgesinde mülkiyet sahipliği temel mülahaza olarak dikkate alınacak şekilde çizilir. Sokakların kullanımının işlevselliği ve idaresi de gözönünde bulundurulur. Üzerinde mutabık kalınan sınır hattının yukarıdaki tanımlaması ile harita arasında herhangi bir tutarsızlık Komite tarafından oydaşma yoluyla veya bu sağlanamadığı takdirde, Kıbrıs Yüksek Mahkemesi tarafından karara bağlanır.

Madde 2 Erişim ve Bağlantı Yolları

1. Bir Kurucu Devletin ana bölümü ile bitişik olmayan bölümü arasında bulunan doğrudan bağlantı yolları ile bir Kurucu Devletin bitişik olmayan bölgesinden geçen doğrudan bağlantı yolları üzerindeki sivil trafik, ancak Yüksek Mahkeme’nin tedbir kararı uyarınca sınırlandırılabilir.

2. Kuzey Lefkoşa ve Gazi Mağusa’yı birbirine bağlayan otoyolun tamamı Kıbrıs Türk Devletinin ülkesel idaresi altındadır. Kıbrıs Rum Devleti Pirhan’a ulaşabilmek için üst geçit veya alt geçit inşa etme hakkına sahip olacaktır.

3. Pyrogi ve Athienou’yu birbirine bağlayan yolun tamamı Kıbrıs Rum Devleti’nin ülkesel idaresi altındadır. Kıbrıs Türk Devleti Akıncılar’a (Louroujina) erişimi sağlamak için bir alt veya üst geçit inşa etme hakkına sahiptir.

4. Kuruluş Anlaşması’na Ek Protokol’ün yürürlüğe girmesinden sonra, Kıbrıs Türk Devleti, Kıbrıs Rum Devleti ile işbirliği yaparak, Kıbrıs Rum Devleti’nin idaresindeki bölge üzerinden geçecek şekilde, Beyarmudu ve Dikelya Egemen Üs Bölgesi arasında, kendi ülkesel idaresi altında yol inşa etme ve gerekli görülen araziyi, tam ve etkin tazminat ödemek suretiyle istimlak etme hakkına sahiptir. Kurucu Devletler, masrafı Kıbrıs Türk Devleti tarafından karşılanacak olan gerekli alt veya üst geçitlerin yeri konusunda anlaşırlar.

Madde 3 Toprak Ayarlamalarının Aşamalandırılması

1. Toprak ayarlamalarına tabi alanların idaresi (Birleşmiş Milletler Ara Bölgesi hariç), Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girdiği günden itibaren, belirlenen dönemler için, hukuken parçası oldukları Kurucu Devlet tarafından (“yetkili Kurucu Devlet”) diğer Kurucu Devletin makamlarına (“emanetçi makamlar”) emanet edilir. İdarenin emaneti, ekli haritada gösterilen ve işbu Ek’e konulan ayrı bir lahikada belirtilen şekilde altı aşamada sona erer ve bu bölge yetkili Kurucu Devlete devredilir.

2. Kurucu Devletler, görev yönergesi uyarınca toprak düzenlemelerine tabi bölgelerin devir faaliyetlerini kontrol edecek ve güvenli bir ortamın korunmasına katkıda bulunacak olan Birleşmiş Milletler ile tam bir işbirliği içinde olurlar.

3. Toprak ayarlamasına tabi alanların devrine ilişkin faaliyetler üzerindeki Birleşmiş Milletler gözetiminin ilgili alanlarda arttırılacağı üçten altıya kadar olan aşamaların son aylarında, Birleşmiş Milletler, emanetçi makamlar tarafından mahalli halkın günlük yaşamlarının idaresine halel getirilmeksizin, bu alanların sorumluluğunu üstlenir. Birleşmiş Milletler yerel makamlara yönerge verebilir ve gerekli olduğu takdirde bir mahalli yetkiliyi bölgede görev yapmaktan alıkoyabilir; Birleşmiş Milletler polisi bölgede tam yetkiye ve yerel polise operasyonel talimatlar verme hakkına sahiptir. Ancak, Birleşmiş Milletler yerel mali veya personel konularında sorumluluk üstlenmez.

4. Toprak ayarlamalarına tabi alanlar:

a. Yetkili Kurucu Devlete devri için belirlenen tarihten (birinci ve ikinci aşamalar), veya

b. Birleşmiş Milletlerin toprak konusunda sorumluluk üstlenmesi için belirlenen tarihten (üçüncüden altıncıya uzanan aşamalar)

en geç iki hafta önce her türlü güç ve silahtan arındırılır;

ve bilahare, Birleşmiş Milletler’e ait olanlar hariç, hiçbir güç veya silah sözkonusu alanda veya o alana 1000 metre uzaklık içinde, yerleştirilemez.

Madde 4 Toprak Ayarlanması Süresince Güvenlik İşbirliği

1. Aşamalandırma dönemi boyunca Kurucu Devletlerin idaresi altındaki alanlar, ikinci fıkrada atıfta bulunulan Geçiş Komitesi’nin talimatı uyarınca işaret bayraklı geçici direklerle işaretlenir. Bu dönem süresince, aşağıdaki fıkraya halel gelmeksizin, aşağıda belirtilen yollar ve güzergah boyunca onikiden daha az olmayacak sayıda üzerinde mutabık kalınan geçiş noktaları olacaktır: Derinya-Gazi Mağusa yolu, Strovilia/Akyar geçiş noktası, Pile-Beyarmudu (Pergamos) yolu, Athienou- Melousha yolu, Limpia-Akıncılar (Louroujina) yolu, Lefkoşa-Kaymaklı’dan Lefkoşa-Omorfita, Ledra geçiş noktası, Agios Dhometios/Metehan geçiş noktası, Astromeritis-Güzelyurt yolu, Skouriotissa-Lefke yolu, Galini- Potamos Tou Kambou yolu ve Kato Pyrgos- Karavostasi yolu.

2. Toprak ayarlaması dönemi boyunca, her iki Kurucu Devletten ve Birleşmiş Milletler’den birer temsilcinin yeraldığı bir Geçiş Komitesi oluşturulur ve başkanlığını Birleşmiş Milletler temsilcisi üstlenir. Komite, üyelerinden birinin gündeme getirebileceği, toprak ayarlamaları veya bir Kurucu Devletin dahili vatandaşlık statüsüne sahip kişilerin diğer Kurucu Devletteki mevcudiyetine dair her konuyu değerlendirir. Komite, kamu düzenini ve güvenliğini ilgilendiren konuları ele alır ve bu mühalazalarla, üzerinde mutabık kalınmış geçiş noktalarının ne zaman ve ne kadar süreyle kapatılması veya değiştirilmesi gerektiğini kararlaştırır veya bunları kullanacak kişi sayısına geçici olarak konulacak sınırlamaları belirler.

Madde 5 Mevcut Sakinler

1. Aşağıdaki özel düzenlemeler, toprak ayarlamalarına tabi olan alanlarda halen ikamet edenlerin hak ve çıkarlarını teminat altına alır ve yeterli geçim ve alternatif barınma imkanları bulunan uygun bölgelere (Ek VII uyarınca), düzenli şekilde yeniden yerleşimi sağlar:

a. Yer değiştirecek kişiler hane itibariyle ve mevcut meslekleri veya hayatlarını kazanma yöntemleriyle ilgili ayrıntıları da içerecek şekilde kaydedilir.
b. Topluluklar, topluluk halinde yer değiştirme isteyebilirler;
c. Yeterli mali güce sahip kişiler, Yerleştirme Kurulunun istisnai olarak farklı bir karar almaması halinde, ilgili bölgenin idaresinin devri konusunda uzlaşılan tarihin üzerinden bir aydan daha fazla bir süre geçmemesi koşuluyla mülklerini boşaltırlar;
d. Yeterli mali güce sahip olmayan kişilere alternatif barınma yeri belirlenmesi üzerine yer değiştirmeleri için üç aydan az olmayacak ihbar süresi verilir; bu süre zarfında bu kişiler alternatif barınma yerine giderek bu yeri varışları için hazır hale getirebilirler.
e. Yeterli mali gücü olmayan kişilere, gerektiği takdirde, aile mensuplarının ve eşyalarının taşınması için imkan sağlanır.
f. Küçük çocukları olan aileler, yaşlılar ve engelliler için özel düzenlemeler yapılır.

2. Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girdiği tarihte toprak ayarlamasına tabi bölgelerde oturan ve Kıbrıs’ta beş yıldan daha az yaşamamış olan Kıbrıs vatandaşları haricindeki şahıslar, geldikleri ülkelere geri dönüp yerleşmek amacıyla mali yardım için başvuruda bulunabilirler. Yardım, Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesini izleyen beş yıl içinde kendi ülkelerine dönen kişiler ülkelerine varışlarında nakit hibe olarak ödenir. Hibe miktarı bir cetvele göre dört kişilik bir hane için en az 10,000 Euro olacak şekilde düzenlenir.

Madde 6 Anıtlar ve Tarihi Yerler

Toprak ayarlamasına tabi bir bölgede bulunan, 1963-1974 arası dönemdeki hadiselerle alakalı herhangi bir Kıbrıs Türk anıtı veya tarihi yeri, bu bölgenin el değiştirmesi ile anıt veya tarihi yerin nihai statüsünü ve yönetim düzenlemelerini (uygun olduğu takdirde bakım ve idamesi dahil olmak üzere) belirleyecek Uzlaştırma Komisyonunun yönetimine girer. Anıt ve tarihi yerlere bunlarla veya çevrelerindeki mülklerle alakalı tüm kişi veya kurumlar tarafından saygı gösterilir. Bu amaçla, Uzlaştırma Komisyonu, bu düzenlemeler çerçevesinde anıt ya da tarihi yerlere erişim yetkisi olan belirli bir vakıf ya da mütevelli heyeti oluşturabilir veya önerebilir.


Madde 7 Yeniden Yerleştirme Kurulu

1. Yeniden yerleştirme, 5. Madde uyarınca her Kurucu Devletten birer temsilci ve Yunanistan, Türkiye veya Birleşik Krallık vatandaşları hariç, Kıbrıslı olmayan biri Birleşmiş Milletler temsilcisi üç temsilciden olmak üzere beş kişiden oluşan Yeniden Yerleştirme Kurulunca yapılır. Birleşmiş Milletler temsilcisi Kurula başkanlık etmeye çağrılır. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kıbrıslı olmayan Kurul üyelerini atar.

2. Her bir Kurucu Devlet, konut ve mülkiyet konuları ile ekonomi ve istihdam konularında yetkili kurumlarından birer temsilcisini, kendi Kurucu Devlet polisini ve toprak düzenlemelerine tabi bölgelerin yerel yetkililerini Yeniden Yerleştirme Kurulu’yla işbirliği yapmak ve irtibatı sağlamak ve Kurul’un talebi üzerine planlama toplantılarına katılmak üzere görevlendirir.

3. Yeniden Yerleştirme Kurulu, diğer sorumluluklarının yanısıra, uluslararası ajanslarla işbirliği halinde ve Kurucu Devletlerle birlikte çalışarak, yeniden yerleştirmeden etkilenen ailelerin sosyal değerlendirme incelemesine dayanan kapsamlı bir yeniden iskan planı ve yeniden yerleştirilecek haneleri kabul edecek olan bölgeler için bir arazi kullanım planı geliştirir ve uygulanmasını destekler. Yeniden iskan planı 31 Ağustos 2004’e kadar nihai hale getirilir. Plan, yeniden iskan maliyetine ilişkin uygun hükümlerinin 2003 Bütçesine, taahhüt edilen uluslararası mali yardımı içerecek şekilde dahil edilmesini güvence altına alacak olan Başkanlık Konseyine sunulur.


4. Yeniden Yerleştirme Kurulu araştırmanın sonuçlarına dayalı olarak, yeniden yerleştirmeden etkilenen kişilere, hedeflenen mali yardım ile kamusal ve düşük maliyetli sosyal konut dahil, alternatif barınma yeri sağlamak üzere seçenekler belirler. Alternatif barınma yerinin inşasının planlanması sırasında, topluluk halinde yeniden yerleşmek isteyen toplulukların isteklerine özel önem verilir.

5. Yeniden Yerleştirme Kurulu, ayrıca, yeniden yerleştirilen ailelerin eski mesleklerini icra edebilmeleri veya yeni geçim yolları bulmaları hususunda sorunsuz geçiş sağlayabilmek amacıyla Kurucu Devletlerle birlikte çalışır. Yeniden Yerleştirme Kurulu, uluslararası örgütlerin ve kamu-özel ortaklıklarının uzmanlığı ve desteğiyle, yeniden yerleştirilen ailelerin süratle eski mesleklerini icra edebilmeleri veya yeni geçim araçları bulmaları amacıyla programlar geliştirilmesi ve uygulanması konusunda Kurucu Devlet hükümetlerine yardımcı olur. Bunlar, aktif işgücü piyasası programları, kilit büyüme sektörleri üzerinde odaklanacak şekilde iş becerisi eğitimi/ yeniden eğitimi, yeni küçük ve orta ölçekli işletmelerin gelişmesi için kredi ve hibeler, küçük işletmelerin finansman imkanlarının arttırılması, topluluk altyapısının geliştirilmesi ve sosyal yardımları içerir, ancak sadece bunlarla sınırlı değildir.

6. Yeniden Yerleştirme Kurulu, toprak ayarlamalarına tabi bölgelerde verilecek mülkiyetin iadesi kararları ve alternatif barınma yeri bulma konularında Mülkiyet Kuruluyla yakından çalışır. Kurul, yeterli alternatif barınma yerlerinin, yeniden yerleşim tarihleri belirlenmeden önce iskana hazır olacağını tespit eder. Kurul ayrıca, kabul eden belediyelerin yetkili makamlarıyla birlikte, yeniden yerleştirilecek kişilerin hayatlarını kazanabilmelerine yardımcı olunmasını sağlayacak gerekli düzenlemeleri başlatır.

7. Yeniden Yerleştirme Kurulu işbu hükümler uyarınca mevzuat hazırlar. Kurucu Devletler, Yeniden Yerleştirme Kurulunun kararlarına tümüyle uyarlar, zamanlıca uygularlar ve bunların uygulanmasını sağlamak için gerekli olan her türlü yasa veya yönetmeliği çıkarırlar.

Madde 8 Mülkler

Toprak düzenlemelerine tabi alanlarda bulunan mülkler, Ek VII- İlave 4’te belirtilen hükümler uyarınca ele alınır.



LAHİKA 1: KURUCU DEVLETLER ARASINDAKİ SINIR HATTININ AYRINTILI TARİFİ

Not: Aşağıdaki tablolarda kayıtlı coğrafi koordinatlar Birleşik Krallık Savunma Bakanlığının K717 serili ve 1:50.000 ölçekli haritalarının dijital kopyasından alınmıştır.

Batı Sahil-Lefkoşa (Surlar içi)
Boylam
(E) Enlem
(N) Açıklama
32° 54’ 32.3”
35° 11’ 33.3”
Gaziveren’in Kuzey’inden (K) Batı (B) sahil hattından başlar ve güney doğu (GD) yönünü izler
32° 54’ 40.4”
35° 11’ 28.4”
Kuzey Gaziveren dönem Noktası (DN) güneye (G) doğru izler.
32° 53’ 52.5”
35° 9’ 12.0”
DN Doğu (D) Pendayia dönüş noktası güney batıyı (GB) izler.
32° 50’ 45.3”
35° 7’ 59.2” DN tepe “48” Karovostasi’nin GD’den B’yi izler.
32° 49’ 23.5” 35° 7’ 46.1” DN tepe “76” Karovostasi’nin GB’sınından B’yı izler
32° 48’ 23.7”
35° 7’ 51.8”
DN GB’yi izler.
32° 48’ 5.2” 35° 7’ 39.0” DN Ambelikou K’indeki yol kavşağı ve yolu izler.
32° 47’ 54.7”
35° 7’ 20.7”
DN tepe “393” GB’yi izler.
32° 47’ 45.4”
35° 7’ 10.1” DN mevcut Türk Askeri güçleri Ateşkes hattı (TAGAKH) Ambelikou’nun B’sı
32° 48’ 1.0” 35° 6’ 56.4” Mevcut TAGAKH’nı aşağıdaki noktalardan izler.
32° 48’ 12.5” 35° 6’ 33.9”
32° 48’ 26.9” 35° 6’ 21.7”
32° 48’ 35.6” 35° 6’ 7.6”
32° 48’ 45.6” 35° 6’ 3.8”
32° 48’ 55.8” 35° 5’ 57.6”
32° 49’ 6.9” 35° 5’ 56.0”
32° 49’ 21.5” 35° 5’ 50.0”
32° 49’ 27.7” 35° 5’ 43.7”
32° 49’ 37.9” 35° 5’ 20.9”
32° 50’ 3.6” 35° 5’ 1.2”
32° 50’ 28.7” 35° 4’ 53.4” Kuru dere yatağı
32° 50’ 39.8” 35° 4’ 53.9”
32° 50’ 49.6” 35° 4’ 57.9”
32° 50’ 59.8” 35° 4’ 56.2”
32° 51’ 6.8” 35° 4’ 53.1”
32° 51’ 16.8” 35° 4’ 53.6”
32° 51’ 23.9” 35° 4’ 57.5”
32° 51’ 38.9” 35° 4’ 58.6” K’e döner
32° 51’ 41.1” 35° 5’ 3.9”
32° 51’ 47.3” 35° 5’ 18.1”
32° 51’ 43.3” 35° 5’ 25.1” Skouriotissa’nın B’sı
32° 51’ 46.1” 35° 5’ 42.5”
32° 51’ 40.5” 35° 5’ 50.0”
32° 51’ 41.3” 35° 6’ 2.0” Lefkenin GB’sı
32° 51’ 55.3” 35° 6’ 11.0”
32° 52’ 5.5” 35° 6’ 14.4”
32° 52’ 34.1” 35° 6’ 16.5” Güç hattını geçer


32° 52’ 59.1” 35° 6’ 25.9” Dere yatağını geçer.
32° 53’ 16” 35° 6’ 33.7” Yol (K) ve Kilise (G) arasından D’yu izler.
32° 53’ 26.8” 35° 6’ 34.2” DN K’i izler.
32° 53’ 29.6” 35° 6’ 47.5” Kalokhorio’nun KD’sunda Tepe “216”ı D’yu izler.
32° 54’ 43.3” 35° 6’ 52.4” Petra’nın K’inde Tepe 19’dan GD’yu izler.
32° 55’ 53.2” 35° 6’ 4.4” DN mevcut TAGAKH’nı D’ya izler aşağıdaki noktalardan
32° 56’ 29.7” 35° 6’ 7.5”
32° 56’ 39.1” 35° 6’ 7.5”
32° 56’ 53.7” 35° 6’ 10.8”
32° 57’ 9.3” 35° 6’ 10.7”
32° 57’ 20.4” 35° 6’ 13.4”
32° 57’ 38.9” 35° 6’ 35.5”
32° 57’ 49.5” 35° 6’ 44.3”
32° 58’ 0.9” 35° 6’ 59.1”
32° 58’ 19.9” 35° 7’ 9.6” DN Kato Kourtraphas’ın K’inden KD izler.
TAGAKH’dan uzaklaşarak ve dere yatağı boyunca
32° 58’ 15.2” 35° 7’ 18.4”
32° 57’ 51.8” 35° 7’ 42.6”
32° 57’ 43.8” 35° 7’ 46.3”
32° 57’ 32.9” 35° 8’ 1.4” Yolu geçer
32° 57’ 14.6” 35° 8’ 21.9” Tali yolu geçer
32° 57’ 6.2” 35° 8’ 38.5” Vatha Laxia
32° 56’ 34.5” 35° 9’ 13.0” İki yol ve bir dere geçer
32° 55’ 47.8” 35° 10’ 7.5” DN Prastion’un GB’sından K’i izler.
32° 55’ 45.5” 35° 10’ 22.2” DN Gaziveren ve Prastion arasından yolun G’inden KB’yı izler.
32° 56’ 1.4” 35° 10’ 31.5”
32° 56’ 15.3” 35° 10’ 34.8”
32° 56’ 19.2” 35° 10’ 37.7”
32° 56’ 30.3” 35° 10’ 39.7”
32° 56’ 42.0” 35° 10’ 48.9”
32° 57’ 43.4” 35° 11’ 12.3”
32° 57’ 52.1” 35° 11’ 10.8”
32° 58’ 17.4” 35° 11’ 21.8” Güzelyurt’u çevrelemek üzere K’e döner ve aşağıdakilerden geçer.
32° 58’ 11.6” 35° 11’ 31.4”
32° 58’ 18.”8 35° 12’ 2.5”
32° 58’ 34.0” 35° 12’ 18.9”
32° 58’ 54.9” 35° 12’ 30.6”
32° 59’ 34.2” 35° 12’ 44.8”
32° 59’ 56.0” 35° 12’ 41.9”
33° 0’ 12.2” 35° 12’ 45.5” DN Güzelyurt’un K’inde ve ana yolun D’sundan KD’yu
İzler aşağıdaki noktalardan geçerek
33° 0’ 46.2” 35° 13’ 36.9” Binaların D’sundan
33° 0’ 57.1” 35° 13’ 37.2”
33° 1’ 1.4” 35° 13’ 41.0”
33° 1’ 6.3” 35° 13’ 57.7” Ana yolun D’suna geri döner
33° 1’ 48.1 “ 35° 14’ 36.0” Yolun D’sundan izler
33° 2’ 39.9” 35° 16’ 14.9”
33° 2’ 41.8” 35° 16’ 29.3” DN Dhiorios Ormanı’nın D’sundan KD’yu izler
33° 3’ 17.6” 35° 17’ 17.3” DN K’i izler
33° 3’ 17.9” 35° 17’ 49.7” DN Dhiorios’un G’inden KD’yu izler
33° 4’ 4.3” 35° 18’ 33.1” Yükseklik noktası “269” Çamlıbel’in K’inden KD’yu izler


33° 4’ 26.3” 35° 18’ 43.2” DN yol Kavşağın G’inden GD’yu izler
33° 4’ 38.6” 35° 18’ 23.6” DN Çamlıbel’in D’sundan D’yu izler
33° 5’ 32.7” 35° 18’ 8.7” Kambilinin B’sından “Trig” noktası “298”den GD izler
33° 6’ 28.8” 35° 17’ 11.6” Asomatos’un K’inden yükseklik Nokta “234”den KD izler
33° 7’ 20.2” 35° 18’ 4.2”
33° 7’ 26.6” 35° 18’ 23.5” Yükseklik Nokta “188” KD’yu izler
33° 7’ 52.4” 35° 18’ 52.7” Larnaka yolunun B’sı
33° 8’ 24.5” 35° 19’ 7.3”
33° 8’ 48.1” 35° 19’ 4.1” Yükseklik Nokta “581”
33° 9’ 14.5” 35° 19’ 1.1”
33° 9’ 37.5” 35° 18’ 43.8”
33° 11’ 20.6” 35° 18’ 29.9” DN Sisklipos’un KD’yu G’e izler
33° 11’ 14.3” 35° 18’ 4.1” Yükseklik nokta “471
33° 11’ 21.2” 35° 16’ 59.1” Ayios Ermolaos’un D’sunda Yükseklik Nokta “311”
33° 11’ 14.6” 35° 16’ 20.8”
33° 11’ 3.3” 35° 15’ 51.4”
33° 10’ 43.5" 35° 15’ 22.4”
33° 11’ 2.5” 35° 14’ 6.6” DN Skyllouria’nın Batı’sı GD’yu izler
33° 15’ 50.4” 35° 11’ 37.6” Yükseklik nokta “164” Alayköy’in K”
33° 18’ 1.5” 35° 11’ 7.2”
33° 18’ 43.3” 35° 11’ 10.9”
33° 19’ 27.0” 35° 11’ 3.5”
33° 20’ 10.6” 35° 11’ 7.9”
33° 20’ 27.1” 35° 11’ 7.9”
33° 20’ 50.1” 35° 11’ 6.3” Atış Alanının G’i
33° 20’ 55.5” 35° 11’ 4.6”
33° 21’ 1.0” 35° 10’ 59.2” DN yolda olup G’i izler
33° 20’ 59.6” 35° 10’ 56.3” Dereyi izler G’ye aşağıdaki yerlerden geçerek
33° 20’ 59.3” 35° 10’ 54.5”
33° 20’ 57.7” 35° 10’ 51.6”
33° 20’ 55.8” 35° 10’ 45.7”
33° 20’ 58.1” 35° 10’ 44.8”
33° 20’ 58.6” 35° 10’ 40.8”
33° 20’ 59.1” 35° 10’ 36.0”
33° 21’ 2.4” 35° 10’ 33.1” DN D’yu izler
33° 21’ 5.6” 35° 10’ 33.2”
33° 21’ 5.9” 35° 10’ 35.0”
33° 21’ 6.7” 35° 10’ 35.1”
33° 21’ 7.0” 35° 10’ 37.6”
33° 21’ 10.8” 35° 10’ 38.7”
33° 21’ 12.7” 35° 10’ 36.89”
33° 21’ 14.8” 35° 10’ 38.0” Ledra Palace Hotel alanı
33° 21’ 12.9” 35° 10’ 40.7”
33° 21’ 14.6” 35° 10’ 41.2”
33° 21’ 13.7” 35° 10’ 43.2”
33° 21’ 16.5” 35° 10’ 44.0”
33° 21’ 17.3” 35° 10’ 42.4”
33° 21’ 19.6” 35° 10’ 43.1”
33° 21’ 21.9” 35° 10’ 42.9” Mula Burcunun ucu. Şehir surlarını/burcun üstüne izler G’e ve Roccas burucun çevresinden izler
33° 21’ 23.8” 35° 10’ 26.3” Baf Kapısı alanı


Lefkoşa (Surlar İçi)
Boylam
(E) Enlem
(N) Açıklama
33° 21’ 23.8” 35° 10’ 26.3” Baf Kapısı alanı D’yu izler aşağıdaki noktalardan geçerek
33° 21’ 26.8” 35° 10’ 26.9”
33° 21’ 27.1” 35° 10’ 28.2”
33° 21’ 28.3” 35° 10’ 28.4”
33° 21’ 33.5” 35° 10’ 27.1”
33° 21’ 36.5” 35° 10’ 28.9”
33° 21’ 38.3” 35° 10’ 28.7”
33° 21’ 38.1” 35° 10’ 29.4”
33° 21’ 43.1” 35° 10’ 29.1”
33° 21’ 44.7” 35° 10’ 28.5”
33° 21’ 46.4” 35° 10’ 28.6”
33° 21’ 49.4” 35° 10’ 28.3”
33° 21’ 51.1” 35° 10’ 27.9”
33° 21’ 53.08” 35° 10’ 28.7”
33° 21’ 59.6” 35° 10’ 30.7”
33° 21’ 59.9” 35° 10’ 31.1”
33° 22’ 3.7” 35° 10’ 32.7”
33° 22’ 3.5” 35° 10’ 34.2”
33° 22’ 4.5” 35° 10’ 36.5”
33° 22’ 5.9” 35° 10’ 37.8”
33° 22’ 6.3” 35° 10’ 39.4”
33° 22’ 7.2” 35° 10’ 39.2”
33° 22’ 8.2” 35° 10’ 42.6”
33° 22’ 12.0” 35° 10’ 41.8”
33° 22’ 15.2” 35° 10’ 41.8”
33° 22’ 15.1” 35° 10’ 43.0” Flatro Burcunun hemen K’indeki şehir surları

Lefkoşa (Surlar İçi) - İEÜB
Boylam
(E) Enlem
(N) Açıklama
33° 22’ 15.1” 35° 10’ 43.0” Flatro Burcunun hemen K’indeki şehir surları
33° 22’ 14.9” 35° 10’ 44.2”
33° 22’ 17.1” 35° 10’ 44.5”
33° 22’ 19.8” 35° 10’ 44.9” DN yolun B kenarından aşağıdaki noktalardan geçerek K’yi izler
33° 22’ 20.3” 35° 10’ 57.3”
33° 22’ 20.8” 35° 11’ 7.5”
33° 22’ 19.6” 35° 11’ 9.9”
33° 22’ 21.4” 35° 11’ 11.4”
33° 22’ 23.6” 35° 11’ 16.9”
33° 22’ 28.6” 35° 11’ 16.7”
33° 22’ 28.9” 35° 11’ 17.6”
33° 22’ 25.6” 35° 11’ 19.9”
33° 22’ 28.2” 35° 11’ 26.9” TAGAKH’ın aşağıdaki noktaları geçerek izler
33° 22’ 35.7” 35° 11’ 34.3”
33° 22’ 37.6” 35° 11’ 42.1”



33° 22’ 42.8” 35° 11’ 45.7”
33° 22’ 54.9” 35° 11’ 51.7”
33° 23’ 9.8” 35° 12’ 4.9” Güç hattını geçer
33° 23’ 17.7” 35° 12’ 1.8”
33° 23’ 56.4” 35° 12’ 1.9” DN KD’yu izler
33° 25’ 11.7” 35° 12’ 49.3” Haspolatin K’indeki yolu geçer ve GD’yu izler
33° 25’ 30.2” 35° 12’ 29.9”
33° 25’ 34.2” 35° 11’ 20.6” Arıtma havuzların B’sındaki yol kavşağından GD’yu izler
33° 27’ 2.0” 35° 9’ 58.7” Yükseklik nokta ‘126”
33° 28’ 47.2” 35° 8’ 26.0” Yükseklik nokta “137” D’yu izler
33° 31’ 2.7” 35° 8’ 19.8” DN Ercan’ın KD’sunda Yialias Deresi ve G’i izler
33° 31’ 16.7” 35° 7’ 33.9” Ayios Eliag
33° 30’ 38.8” 35° 5’ 7.4”
33° 29’ 51.1” 35° 4’ 14.5” Pyrio’nin GD’sundaki yolun K’inden GD’yu izler
33° 30’ 21.7” 35° 4’ 1.3” DN yolun K’inden KD’yu izler.
33° 30’ 40.9” 35° 4’ 13.4” Yoldaki DN TAGAKH’nı izler aşağıdaki noktalardan geçerek
33° 30’ 48.9” 35° 4’ 16.9” Güç hattı
33° 31’ 15.2” 35° 4’ 25.6”
33° 31’ 18.5” 35° 4’ 31.0”
33° 31’ 27.1” 35° 4’ 38.6”
33° 31’ 31.4” 35° 4’ 44.9”
33° 31’ 46.8” 35° 4’ 50.9”
33° 32’ 1.6” 35° 4’ 52.4”
33° 32’ 13.1” 35° 4’ 53.5”
33° 32’ 24.8” 35° 4’ 47.8” Athienou’nun K’indeki yoldan D’yu izler
33° 33’ 10.5” 35° 4’ 46.5” GD’yu izler
33° 35’ 53.0” 35° 3’ 20.2” Yükseklik noktası “300” D’yu izler
33° 35’ 53.8” 35° 3’ 20.0” Yükseklik Noktası “200” K’yi izler
33° 38’ 1.5” 35° 4’ 16.9” Yükseklik Noktası “136”
33° 38’ 52.5” 35° 5’ 11.6” Yükseklik Noktası “139” Arsos’un D’su
33° 39’ 8.1” 35° 5’ 47.9” Yükseklik Noktası “124”
33° 39’ 38.1” 35° 7’ 44.1” Vadili’nin G’indeki yol
33° 39’ 18.3” 35° 8’ 6.4” Vadili’de DN B’yı izler
33° 36’ 20.8” 35° 8’ 7.4” DN KB’yı izler
33° 35’ 37.4” 35° 9’ 5.4” DN Asha’nın G’i
33° 36’ 2.1” 35° 10’ 9.7” DN Asha’nın KD’su
33° 37’ 35.2” 35° 10’ 7.9” DN Asha’nın KB’sı
33° 38’ 34.7” 35° 9’ 2.3” DN Asha’nın D’su
33° 40’ 11.6” 35° 9’ 2.7”
33° 40’ 50.6” 35° 8’ 31.4”
33° 43’ 31.1” 35° 7’ 7.3” DN Türkemenköy’ün K’indeki yoldan G’yi izler
33° 43’ 37.2” 35° 6’ 45.3” Yolun B’sına takip eder
33° 43’ 39.9” 35° 6’ 23.4”
33° 43’ 26.6” 35° 5’ 59.6”
33° 43’ 27.3” 35° 5’ 28.4”
33° 42’ 59.1” 35° 4’ 13.6” İEÜB ile birleşir

İEÜB-Ayios Nikolaos
Boylam
(E) Enlem
(N)
33° 44’ 15.9” 35° 3’ 22.2” K’i izler
33° 46’ 5.8” 35° 6’ 15.7” Kouklia’nın D’sundaki yol



33° 44’ 46.9” 35° 8’ 43.0” Sigouris Kalesinde yolu keser
33° 43’ 12.2” 35° 10’ 47.9” DN Pygra’nın G’indeki yol ve yolu aşağıdaki noktalardan geçerek D’yu izler.
33° 43’ 53.9” 35° 10’ 43.4”
33° 44’ 19.3” 35° 10’ 37.9”
33° 45’ 10.8” 35° 10’ 40.1”
33° 45’ 25.4” 35° 10’ 36.7” Prastio’daki X yolların G’inden
33° 46’ 14.8” 35° 10’ 19.4”
33° 47’ 17.4” 35° 10’ 14.4” GAidhouras’ın K’indeki yol
33° 47’ 35.5” 35° 10’ 15.4” DN Gaidhouras’ın KD’su
33° 52’ 20.0” 35° 7’ 25.2” İEÜB işaret No. 204 Ayios Nikolaos

İEÜB (AyNik) – Gazi Mağusa
Boylam
(E) Enlem
(N)
33° 54’ 28.8” 35° 5’ 45.9” İEÜB işaret No. 243 KB’yı izler
33° 54’ 25.6” 35° 5’ 52.5” DN yolun G’inden KD izler aşağıdakilerden geçerek
33° 54’ 40.9” 35° 6’ 2.0”
33° 54’ 43.7” 35° 6’ 2.8”
33° 54’ 43.7” 35° 6’ 4.1”
33° 55’ 18.5” 35° 6’ 34.7”
33° 55’ 25.9” 35° 6’ 39.2”
33° 55’ 25.0” 35° 6’ 40.5”
33° 55’ 29.2” 35° 6’ 42.7”
33° 55’ 29.6” 35° 6’ 42.1”
33° 55’ 35.7” 35° 6’ 46.3”
33° 55’ 44.6” 35° 6’ 52.4”
33° 55’ 45.3” 35° 6’ 52.1”
33° 55’ 51.0” 35° 6’ 56.5”
33° 55’ 50.6” 35° 6’ 57.4”
33° 56’ 7.9” 35° 7’ 5.8” DN G’i izler ve Müslüman mezarlığın ve belediye binasının GD’sundan aşağıdaki noktalardan devam eder.
33° 56’ 10.9” 35° 7’ 2.9”
33° 56’ 10.5” 35° 6’ 57.4”
33° 56’ 19.2” 35° 6’ 55.3”
33° 56’ 30.4” 35° 6’ 58.5”
33° 56’ 43.3” 35° 6’ 55.1”
33° 56’ 43.9” 35° 6’ 55.5”
33° 56’ 41.2” 35° 7’ 0.6”
33° 56’ 37.8” 35° 7’ 4.0”
33° 56’ 38.2” 35° 7’ 4.6”
33° 56’ 38.0” 35° 7’ 5.4”
33° 56’ 38.3” 35° 7’ 8.1”
33° 56’ 37.2” 35° 7’ 9.3”
33° 56’ 37.1” 35° 7’ 11.7”
33° 56’ 38.8” 35° 7’ 11.5”
33° 56’ 41.8” 35° 7’ 11.2”



33° 56’ 42.3” 35° 7’ 11.8”
33° 56’ 44.0” 35° 7’ 12.1”
33° 56’ 44.4” 35° 7’ 13.3”
33° 57’ 5.4” 35° 7’ 15.4”
33° 57’ 10.8” 35° 7’ 15.2”
33° 57’ 13.6” 35° 7’ 16.8”
33° 57’ 15.3” 35° 7’ 17.6” Nisi Tou Jieri’yi giden yol
33° 57’ 17.3” 35° 7’ 19.9”
33° 57’ 17.3” 35° 7’ 20.7” Nisi Tou Jieri’nin doğu sahil şeridi

Pyrga Pocket
Boylam
(E) Enlem
(N)
Açıklama
33° 43’ 11.5” 35° 10’ 51.7” GB köşesi
33° 43’ 11.6” 35° 11’ 30.34” KB köşesi
33° 44’ 18.5” 35° 11’ 28.1” KD köşesi
33° 44’ 19.9” 35° 10’ 46.1” GD köşesi

Kormacit-Kuzey Batı köşesinden Saat yönünde
Boylam
(E) Enlem
(N) Açıklama
33° 0’ 0.2” 35° 21’ 10.6”
33° 0’ 21.2” 35° 21’ 10.6” Yükseklik Noktası “250”
33° 0’ 58.5” 35° 20’ 52.8” Yükseklik Noktası “281”
33° 1’ 19.3” 35° 20’ 34.6”
33° 1’ 19.1” 35° 19’ 59.8”
33° 0’ 0.2” 35° 19’ 59.8” Noktada biter
33° 0’ 0.2” 35° 21’ 10.6”

Louroujina Pocket – Kuzey Doğu köşesinden saat yönünde
Boylam
(E) Enlem
(N) Açıklama
33° 30’ 14.5” 35° 3’ 56.1”
33° 29’ 48.2” 35° 3’ 32.9”
33° 29’ 42.2” 35° 3’ 18.1”
33° 29’ 25.7” 35° 2’ 50.2”
33° 28’ 43.2” 35° 0’ 26.1” GD köşesi
33° 27’ 46.9” 35° 0’ 20.6” Louroujina’nın G’i
33° 27’ 10.4” 35° 0’ 36.9” GB köşesi
33° 27’ 11.9” 35° 1’ 23.7”
33° 27’ 54.4” 35° 2’ 44.7”
33° 29’ 17.9” 35° 3’ 49.7”
33° 29’ 27.3” 35° 3’ 59.9”
33° 29’ 41.1” 35° 4’ 9.8” KB köşesi
33° 30’ 14.5” 35° 3’ 56.1” KB köşesinde noktalanır.

EÜB değişikliğinin ardından Sınırlara eklenir
Boylam
(E) Enlem
(N) Açıklama
33° 42’ 58.7” 35° 4’ 11.7” İEÜB İŞARET No. 71 yolun B’sından G’i izler
33° 42’ 41.6” 35° 3’ 33.6” DN eski Larnaka/Gazi Mağusa Bölge sınırı boyunca D’yu
İzler ve aşağıdaki noktalardan geçer:
33° 42’ 29.5” 35° 3’ 34.6”



33° 41’ 32.7” 35° 3’ 40.1”
33° 41’ 13.8” 35° 3’ 40.2”
33° 40’ 29.1” 35° 3’ 33.2” İEÜB İşaret No. 57’nin hemen K’inde birleşir ve İEÜB
sınırını G’ye devam eder.
33° 42’ 15.2” 35° 1’ 36.61” İEÜB sınır işaret No. 35 D’yu izler
33° 42’ 19.3” 35° 1’ 35.9” Yolun K’i
33° 42’ 23.7” 35° 1’ 34.8”
33° 42’ 31.5” 35° 1’ 30.2” DN KD’yu izler
33° 42’ 41.0” 35° 1’ 36.5”
33° 43’ 13.9” 35° 2’ 13.6”
33° 43’ 32.9” 35° 2’ 22.9”
33° 43’ 43.1” 35° 2’ 42.9”
33° 44’ 15.8” 35° 3’ 22.0” İEÜB sınır işaret No: 111


LAHİKA 2: TOPRAK AYARLAMALARI HARİTALARI

LAHİKA 3: TOPRAK AYARLAMALARININ AŞAMALARINA DAİR AYRINTILI TARİF


Not: Aşağıdaki tablolarda kayıtlı coğrafi koordinatlar Birleşik Krallık Savunma Bakanlığının K717 serili ve 1:50.000 ölçekli haritalarının dijital kopyasından alınmıştır.


Aşama 1–Kıbrıs Rum Devletine Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden sonraki günden itibaren 104 günden geç olmamak üzere devir: Aşama 1, UNFICYP’in Tampon Bölgedeki (TB) yetkisinden feragat etmesini ve Maraş ve Erenköy’ün devrini içerir. Bu Aşama itibarıyle sınır, devredilecek Erenköy cebi ve aşağıda detaylandırılan Maraş hariç, genel olarak TB’nin kuzey kenarını takip eder:

Varosha
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
33°59’57.90” 35°4’13.46” Kıyı boyunca
33°57’28.40 35°7’4.05” Daha sonra tel boyunca
33°57’9.25” 35°7’8.36”
33°56’52.06” 35°7’8.08”
33°56’47.34” 35°6’52.75”
33°57’3.20” 35°6’26.06”
33°57’1.40” 35°6’1.99”
33°57’3.31” 35°5’52.43”
33°57’24.42” 35°5’0.36”
33°57’56.92 35°5’15.05”
33°58’0.24” 35°4’56.34”
33°58’22.99” 35°4’15.47” Tampon bölge (TB)’nin K kenarına birleşir


Aşama 2 – Kıbrıs Rum Devletine Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden sonraki günden itibaren 6 aydan geç olmamak üzere devir: Aşama 2 itibariyle sınır çizgisi Aşama 1’le aynıdır. Buna, devredilecek olan Achna ve Petra bölgeleri ilave edilecektir. Detaylar aşağıdadır.


Achna
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
33°48’54.81” 35°4’12.51” EÜB Sınırında
33°45’48.74” 35°3’48.46”
33°45’43.46” 35°3’44.49”
33°46’5.29” 35°2’35.35” EÜB Sınırında

Petra
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
32°55’53.22” 35°6’4.79” TB’nin K kenarına birleşir
32°55’21.12” 35°6’29.86”
32°54’42.81” 35°6’52.79”
32°53’29.86” 35°6’47.63”
32°53’25.74” 35°6’37.85”
32°53’27.29” 35°6’35.72”
32°53’25.74” 35°6’34.01”
32°53’13.84” 35°6’34.01”
32°53’4.02” 35°6’28.05” TB’nin K kenarına birleşir



Aşama 3 – Kıbrıs Rum Devletine Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden sonraki günden itibaren 1 yıl üç aydan geç olmamak üzere devir. Son üç ayda Birleşmiş Milletler’in gözetimi arttırılacaktır: Aşama 3 itibariyle sınır, Aşama 2’yle aynı olup, buna devredilecek olan Loutros/Gallini ve Tymvou bölgeleri ilave olacaktır. Detaylar aşağıdadır.


Loutros/Gallini
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
32°47’26.31” 35°7’24.11” TB’nin K kenarına birleşir.
32°47’22.82” 35°7’40.69”
32°47’3.01” 35°8’21.93”
32°46’17.63” 35°8’42.89”
32°46’2.32” 35°8’53.79”
32°45’54.44” 35°8’54.99”
32°45’46.07” 35°8’53.75”
32°45’23.43” 35°8’45.62”
32°45’11.10” 35°8’50.04”
32°44’44.97” 35°8’54.85”
32°44’35.12” 35°8’54.82”
32°44’25.75” 35°8’56.83”
32°43’44.91” 35°8’40.55”
32°43’43.93” 35°8’38.53” TB’nin K kenarına birleşir.

Tymvou
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
33°25’3.64” 35°10’18.11” TB’nin K kenarına birleşir.
33°25’43.96” 35°10’8.13”
33°26’45.03” 35°10’13.89”
33°28’46.70” 35°8’26.25” Yükseklik Nokta ‘137’
33°31’2.53” 35°8’20.49” VIALIAS Dere yatağı
33°31’16.78” 35°7’34.36”
33°30’38.10” 35°5’7.64”
33°29’50.41” 35°4’16.18”
33°30’21.74” 35°4’1059”
33°30’14.68” 35°5’56.80”
33°29’40.77” 35°4’10.44”
33°28’47.06” 35°3’27.67” TB’nin K kenarına birleşir.


Aşama 4 – Kıbrıs Rum Devletine Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden sonraki günden itibaren 2 yıl 6 aydan geç olmamak üzere devir. Son 6 ayda Birleşmiş Milletler’in gözetimi arttırılacaktır: Aşama 4 itibarıyla sınır, Aşama 3’le aynı olup, buna devredilecek olan Güney Gazi Mağusa, Kalopsida/Acheritou, Lysi/Kontea, Avlona ve Lymnitis/Soli bölgeleri eklenecektir. Detaylar aşağıdadır.

Güney Gazi Mağusa
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
33°57’57’2.98” 35°5’51.42” Maraş hattı ile birleşir ve tali yolu izler
33°55’55.77” 35°5’28.55”
33°55’26.85” 35°5’37.49”
33°54’58.10” 35°5’11.11” EÜB sınırı köşesinde

Kalopsida/Acheritou
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
33°52’19.71” 35°7’24.71” EÜB sınırında
33°45’27.93” 35°7’27.48” Daha sonra son sınırı izler
33°44’15.26” 35°3’22.52” EÜB sınırında

Kontea/Lysi
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
33°43’0.34” 35°4’11.89” EÜB sınırında Nihai sınırı izler
33°43’31.64” 35°7’6.99”
33°39’28.55” 35°7’9.19” Nihai sınırda Nihai sınırı izler
33°32’26.68” 35°4’47.4”

Avlona
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
33°7’6.00” 35°10’1.03” TB’nin K kenarına birleşir.
33°6’51.78” 35°10’17.46”
33°6’39.61” 35°10’25.59”
33°6’5.14” 35°10’31.09”
33°5’40.32” 35°10’29.20”
33°5’36.18” 35°10’19.98” TB’nin K kenarına birleşir.


Limnitis/Soli
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
32°47’30.75” 35°7’22.33” TB’nin K kenarına birleşir
32°47’42.35” 35°7’37.65”
32°47’59.71” 35°8’24.08”
32°48’5.45” 35°8’55.67” Kıyıya katılır.



Aşama 5 - Kıbrıs Rum Devletine Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden sonraki günden itibaren 3 yıldan geç olmamak üzere devir. Son 6 ayda Birleşmiş Milletlerin gözetimi arttırılacaktır: Aşama 5 itibariyle sınır, Aşama 4’le aynı olup, buna devredilecek olan Gazi Mağusa, Mia Mila, Gerolakkos ve Zodhia bölgeleri ilave edilecektir. Detaylar aşağıdadır.

Gazi Mağusa
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
33°57’11.28” 35°7’15.01” Sahilde Nihai Sınırı izler.
33°54’21.16” 35°5’51.76” EÜB sınırında

Mia Milia
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
33°26’44.57” 35°10’13.87” Safha 3 sınırında
Nihai sınırı izler.
33°23’58.58” 35°12’3.58”

Gerolakkos
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
33°19’12.48” 35°10’51.85” Nihai sınır hattında
Nihai sınırı izler.
33°15”49.58” 35°11’37.29” Nihai sınır hattında
Safha hattını izler.
33°14’54.21” 35°11’27.11”
33°13’20.59” 35°11’2.00” TB’nin K kenarına birleşir.


Zodhia
Boylam (E) Enlem (N) Açıklama
33°1’38.42” 35°9’38.43” TB’nin K kenarına birleşir.

33°1’30.36” 35°9’58.77”
33°1’20.59” 35°10’6.80”
33°0’58.62” 35°10”16.24”
33°0’24.38” 35°10’24.07”
32°59’53.09” 35°10”26.08”
32°59’32.07” 35°10’18.05”
32°58’8.99” 35°9’31.27”
32°56’45.69” 35°9’0.34” Nihai sınır hattında
Nihai sınırı izler.
32°58’20.28” 35°7’9.79” TB’nin K kenarına birleşir.



Aşama 6- Kıbrıs Rum Devletine Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden sonraki günden itibaren 3 yıl 6 aydan geç olmamak üzere devir. Son 10 ayda Birleşmiş Milletler’in gözetimi arttırılacaktır : Aşama 6 nihai sınır çizgisidir.


EK VII:1963’TEN GÜNÜMÜZE KADAR MEYDANA GELEN OLAYLARDAN ETKİLENMİŞ MÜLKLERİN ELE ALINMASI

BÖLÜM I: GENEL MADDELER

BÖLÜM II: MÜLKİYET HAKLARININ KULLANIMIYLA İLGİLİ DÜZENLEME

Kısım A: Tazminat

Kısım B: Zilyetliğe iade

Kısım C: Satış, takas veya uzun vadeli kiralama

BÖLÜM III: KULLANIM KAYBI

BÖLÜM IV: YARGISAL GÖZDEN GEÇİRME

BÖLÜM V: TADİLAT

LAHİKA 1: TANIMLAR

LAHİKA 2: KIBRIS MÜLKİYET KURULU VE TAZMİNAT DÜZENLEMELERİ

Kısım A: Kıbrıs Mülkiyet Kurulu’nun oluşumu, işleyişi, yetkileri, personeli ve giderleri

Kısım B: Mülkiyet Kurulu’na veya Kurul aracılığıyla devredilen mülklerin ele alınışı

Kısım C: Etkilenmiş mülklerle ilgili karar alma ve talepler

Kısım D: Kiralama konusunda yardım

Kısım E: Tazminat Fonu, tahviller ve mülkiyet değer sertifikaları

LAHİKA 3: MEVCUT KULLANICILARIN LEHİNE TEDBİRLER

Kısım A: Etkilenmiş mülkiyetin boşaltılmasıyla ilgili zaman sınırlarının uzatılması

Kısım B: Tercihli krediler

Kısım C: İlk red hakkı

LAHİKA 4: TOPRAK AYARLAMASINA TABİ ALANLARDAKİ MÜLKİYET



Bölüm I: GENEL MADDELER


Madde 1 Genel Hükümler

1. Bu Ek ve lahikalarında yer alan hükümler, Aralık 1963 ile Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girdiği tarih arasında yaşanan toplumlararası çatışmalardan, askeri eylemlerden veya Adanın bölünmüşlüğünün sürmesinden etkilenen mülkler hakkında olup, bu mülklerle ilgili olağanüstü bir rejim getirmektedir. Bu Ek ve lahikalarındaki hükümler, sözkonusu hükümlerin kapsadığı tüm konuların Mülkiyet Kurulu veya Yüksek Mahkeme tarafından sonuçlandırılmasına kadar bu tür mülkler bakımından geçerliliğini korur.

2. Bu Ek ve lahikalarında kullanılan terimler Lahika 1’de tanımlanmıştır.

3. Bu Ek ve lahikalarında kullanılan hükümler bundan böyle ‘bu hükümler’ olarak anılacaktır.

Madde 2 Kıbrıs Mülkiyet Kurulu

Bu hükümler, aksi belirtilmediği takdirde, Kıbrıs Mülkiyet Kurulu ve bu Kurul’un bölümleri olarak, Talepler Bürosu, Kıbrıs İskan Bürosu ve Tazminat Bürosu tarafından yürütülür. Kurul’un oluşumu, yetkileri ve usullerinin yanısıra Federal Devlet ile Kurucu Devletlerin bunlarla ilgili yükümlülükleri Lahika 2’de ayrıca düzenlenmiştir.

Madde 3 Toprak Ayarlamasına Tabi Alanlardaki Mülkler

Toprak ayarlamasına tabi alanlardaki mülkler, Lahika 4 ile düzenlenmiştir. Lahika 4’te özel hükümler bulunmadığı takdirde bu Ek’in diğer hükümleri uygulanır.

Madde 4 Dini Yerler

1. Kiliseler ve Evkaf, istisnasız olarak ve bu Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini izleyen üç yıl içerisinde, sahibi oldukları ve 1963 veya 1974 yıllarında bir dini yer olarak kullanılmakta olan her etkilenmiş mülkün iadesine hak kazanır.
2. Bu Madde Kiliselerin ve Evkafın, etkilenmiş mülklerin iadesi yerine bu hükümler uyarınca tazminat talep etme hakkını kısıtlamaz.

Bölüm II: MÜLKİYET HAKLARININ KULLANIMIYLA İLGİLİ DÜZENLEME
Madde 5 Etkilenmiş Mülklerle İlgili İşlemlerin, Davaların ve Değişikliklerin Askıya Alınması

1. Kıbrıs’taki herhangi bir mahkemede veya hukuki veya idari herhangi bir kurumda, etkilenmiş mülkle ilgili herhangi bir işlem, dava veya fiziksel tadilat (küçük ölçekte ve acil bakımlar hariç), Mülkiyet Kurulu
a. Bu işlemin, davanın veya fiziksel tadilatın devamına veya yapılmasına yetki verinceye,
b. Bahsekonu işlemi veya davayı yetkili başka bir mahkeme veya makama havale edinceye; veya
c. Mülkle ilgili nihai bir saptama yapıncaya kadar,
askıya alınır veya yasaklanır.
2. Kuruluş Anlaşmasının etkilenmiş mülklerle ilgili tüm konularda iç hukuk yolu sağladığı hatırda tutularak, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti, 1950 Avrupa İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerin Korunması Sözleşmesi’nin 37. Maddesi uyarınca ve Kuruluş Anlaşmasının etkilenmiş mülklerle ilgili tüm sorunlara iç hukuk yolu sağladığı gerçeğinden hareketle, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin etkilenmiş mülklerle ilgili tek sorumlu Taraf Devlet olacağını, Lahika 5’te yer alan mektup aracılığıyla, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne bildirir ve etkilenmiş mülklerle ilgili davaların çözümüne ilişkin kabul edilen iç mekanizmanın işlemesini teminen, Mahkemenin etkilenmiş mülklerle ilgili olarak halihazırda görmekte olduğu bütün davaları düşürmesini talep eder.
Madde 6 Talepler ve Başvurular

1. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş bir malikin, mülkiyet hakkına karşılık tazminat veya mülkünün iadesini talep etmeye hakkı vardır.
2. Etkilenmiş mülklerin, kendileri de mülkünün tasarrufunu kaybetmiş maliklerden oluşan mevcut kullanıcıları, veya etkilenmiş mülkler üzerinde esaslı inkişaf yapmış olan kişiler, bu mülklerin sahibi olmak için müracaat edebilir.
3. İade edilecek olan mülklerin mevcut kullanıcıları ayrıntıları Lahika 3’te belirtilen özel önlemlerden faydalanmak için başvuruda bulunabilirler.
4. Tüm bu talep ve başvurular Mülkiyet Kurulu’na belirtilen zaman sınırı içerisinde yapılır ve bu hükümler uyarınca işleme konulup karara bağlanır.
5. Mülkiyet haklarının devri veya mülkün iadesi için şart koşulan tüm ödemeler, kararda daha erken bir tarih belirtilmedikçe, Mülkiyet Kurulu’nun ilgili kararından sonraki üç yıl içerisinde Mülkiyet Kurulu’na yapılır. Tüm ödemeler tam olarak yapılıncaya kadar mülkiyet haklarının devri veya mülkün iadesi geçerlilik kazanmaz. Belirtilen süre içinde ödemelerin yapılmaması durumu bu mülkle ilgili hakların kaybına veya tadiline sebebiyet verebilir.

Madde 7 Zarar Ziyandan Doğan Sorumluluk

11 Kasım 2002 tarihinden sonra mülklere ağır zarar ziyan vermekten veya mülklerin yıkımına sebep olmaktan sorumlu kişiler, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malike ve/veya Mülkiyet Kurulu’na karşı, zararın mülkün piyasa rayicine kadar olan miktarından sorumlu olur. Buna ek olarak, Mülkiyet Kurulu bu şahısları para cezasına çarptırabilir ve daha önce lehlerine verilmiş kararın tadilatını da içeren başka cezai önlemler alabilir.


Kısım A: Tazminat

Madde 8 Tam ve Etkin Tazminat Hakkı

1. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş herhangi bir malik, etkilenmiş mülkle ilgili mülkiyet hakkını Mülkiyet Kurulu’na devretmesi karşılığında, Mülkiyet Kurulu tarafından uluslararası standartlara göre belirlenen tam ve etkin tazminat (bundan sonra “tazminat” olarak anılacaktır) talep etme hakkına sahiptir.
2. Tazminat hakları Mülkiyet Kurulu tarafından, bu hükümlerde aksi belirtilmediği takdirde, cari bedeli üzerinden değerlendirilir ve ödenir.
3. Tazminat ödemeleri hem tazminat fonu adına düzenlenmiş tazminat tahvilleri hem mülkiyet değer sertifikaları şeklinde olur. Tazminat Fonu’nun kuruluşu, tahvillerin ve sertifikaların tedavüle sürülmesi ve kullanımı Lahika 2’deki hükümlerle düzenlenmiştir.
4. Aşağıdaki hükümler uyarınca mülklerine geri dönme hakkına sahip olamayan mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malikler tazminat alma hakkına sahiptir.
Madde 9 Kurumlara ait Mülkler

Dini yerler hariç olmak üzere, kurumların sahibi oldukları etkilenmiş mülkler üzerindeki haklar, tazminat karşılığında, Mülkiyet Kurulu’na devredilir.

Madde10 Kamu Yararı için Kullanılan Mülkler

Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini müteakip, kamu yararı için kullanılmakta olan bir etkilenmiş mülk üzerindeki hak, mecburi iktisabın objektif olarak haklı bulunduğu durumlarda, Mülkiyet Kurulu’na cari değer üzerinden ilgili makam tarafından tazminat ödenmesi karşılığında, Federal Devlet veya ilgili Kurucu Devlete devredilir.

Madde 11 Askeri Amaçlar için Gerekli olan Mülkler

İttifak Andlaşması’nın Ek Protokollerinde veya herhangi bir lahikasında askeri amaçlar için gerekli olduğu belirtilen herhangi bir etkilenmiş mülk üzerindeki hak, ilgili Kurucu Devlet tarafından Mülkiyet Kurulu’na cari değerinin ödenmesi karşılığında mülkün bulunduğu Kurucu Devlete devredilir.

Madde 12 Mülkünün Tasarrufunu Kaybetmiş Malikler Tarafından Halen Kullanılmakta olan Mülkler

1. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş olup, o mülke eşdeğer bir etkilenmiş mülkü halen kullanımında bulunduran ve bu mülkü sürekli olarak en az on yıldır kullanmakta olan bir malik, kaybettiği eşdeğerli mülk karşılığında, kullanımındaki mülkün hakkını almak üzere Mülkiyet Kurulu’na başvurabilir.
2. Bu başvuru, etkilenmiş mülkün cari değerinin, tasarrufu kaybedilen mülkün cari değerinin %50 fazlasından daha büyük olmaması halinde kabul edilir.
3. Etkilenmiş mülkün cari değeri mevcut kullanıcının kaybettiği mülkün cari değerinin %50 fazlasından daha büyük ise, Mülkiyet Kurulu mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malike ve mevcut kullanıcıya dostane bir anlaşmaya varmaları için yardımcı olur. Bunun başarısız olması durumunda, Mülkiyet Kurulu her iki tarafın argümanlarını dikkate alarak, takası kabul edebilir veya reddedebilir veya mülkü uygun biçimde bölebilir.
4. Etkilenmiş mülkün cari değeri, mevcut kullanıcının, tasarrufunu kaybettiği mülkün değerinden daha az ise, mevcut kullanıcı değer farkı için tazminat talebinde bulunabilir.
5. Etkilenmiş mülkün cari değeri mevcut kullanıcının, tasarrufunu kaybettiği mülkün cari değerinden fazla ise, mevcut kullanıcı mülkiyet hakkının devrinden önce aradaki farkı Mülkiyet Kuruluna öder.
Madde 13 Mülkünün Tasarrufunu Kaybetmiş Maliklerden Mülk Satın Almış Kişiler Tarafından Halen Kullanılan Mülkler

1. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş bir malike (bundan sonra “satıcı” olarak anılacaktır) tahsis edilmiş olan ve satıcının kaybettiği bir mülkün cari değerine eş olan etkilenmiş bir mülkü satın alan herhangi bir kimse (veya bu kimsenin hak sahibi varisleri), kendisinin ve satıcının ve herhangi bir selefinin etkilenmiş mülkün son on yıl içerisindeki müşterek mevcut kullanıcıları olmaları durumunda, satıcının Madde 12 uyarınca etkilenmiş mülk üzerinde sahip olmuş olacağı hak ve yükümlülüklerinin aynına sahip olur. Satıcının başta kaybettiği mülk üzerindeki hak Mülkiyet Kuruluna devredilir. Etkilenmiş mülkün cari değerinin satıcının baştan kaybettiği mülkün cari değerinden daha az olması durumunda satıcı aradaki farkı tazminat olarak talep edebilir.
2. Mülkiyet Kurulu, satıcının kaybettiği mülk üzerindeki hakkı, satıcının bu mülkü hukuki bir yoldan elden çıkarmış olması nedeniyle, alamadığı takdirde yukarıdaki hüküm uygulanmaz.
Madde 14 Esaslı İnkişafa Tabi Kılınmış Mülkler
Etkilenmiş bir mülk üzerindeki esaslı bir inkişafın maliki olan bir kimse, etkilenmiş mülkün inkişafsız halinin cari değerini ödeme karşılığında mülkün hakkını almak için başvurabilir. Mülkiyet Kurulu mülkünün tasarrufunu kaybetmiş kişiye bu mülk üzerindeki hakkının cari değeri üzerinden tazminat ödendikten sonra mülkiyet hakkının devrine hükmeder.

Kısım B: Zilyetliğin İadesi

Madde 15 İadeye Uygun Olmak

Yukarıdaki kategorilere girmeyen etkilenmiş mülkler iade edilmeye uygundur.

Madde 16 İadenin Mutabık Kalınan Düzeyleri

1. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş herhangi bir malik (kurumlar hariç) etkilenmiş mülkünün kendisine iadesi hakkına, iade hakkının sınırları dahilinde, sahiptir. Bu amaçla, sözkonusu şahıs, iadeye uygun herhangi bir mülkünü seçebilir.
2. İade hakkının, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malikin, inşa edildiğinde maliki olduğu veya içinde en az on yıl oturduğu bir meskenin kendisine iade edilmesine izin verecek yeterlikte olmaması halinde, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malik sözkonusu meskenin ve bitişiğindeki en fazla bir dönümlük arazinin kendisine iade edilmesine hak kazanır. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş bir malikin etkilenmiş mülkü, zilyetliğini kaybettikten sonra paylaştırılmış veya parçalara bölünmüş ise, bu özel hüküm, sadece mülk üzerinde hakkı olan tüm haleflerin bütünleştirilmiş iade haklarına, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş ilk malik tarafından tek bir talep yapılmışçasına uygulanır. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş bu tür bir malik, hakkını mevcut kullanıcıya gönüllü ya da zorunlu olarak bırakırsa, sözkonusu şahıs kendisine bu fıkra uyarınca iade edilebilecek aynı büyüklük ve değerdeki bir mülk için 4. fıkra kapsamındaki seçeneklere hak kazanır.
3. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malik, kendisinin inşa etmediği ve içinde on yıldan fazla yaşamadığı ve aynı mevcut kullanıcı tarafından son on yıldır kullanılmış olan bir binayı iade için seçmesi halinde, Mülkiyet Kurulu, iadeye karar verirken, bütün ilgili faktörleri gözönüne alarak, takdir yetkisini kullanır. Mülkiyet Kurulu böyle bir binanın iadesine izin vermediği takdirde, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş şahıs, etkilenmiş mülklerinden iadeye uygun olan başka birini seçer. Bu tür uygun bir mülkün mevcut olmaması halinde, müteakip fıkra uygulanır.
4. İade hakkı, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş bir malikin iadeye uygun etkilenmiş mülkünün büyüklüğünden ve değerinden daha fazla olması halinde, veya mülkünün tasarrufunu kaybetmiş ve işbu Maddenin 1,2 veya 3. fıkraları uyarınca iadeye hak kazanması mümkün olan malik gönüllü olarak hakkını mevcut kullanıcıya devrettiği takdirde, böyle bir malik, 10. yaş gününden sonra yerinden edilmiş olması kaydıyla:
a. iade hakkını aynı belediye veya köyden mülkünün tasarrufunu kaybetmiş başka bir malike satabilir;
b. iade hakkını Mülkiyet Kurulu’nun elinde bulunup kendi tercih ettiği, aynı köy veya belediyede olan, veya buna eşdeğer bir arazi yoksa komşu bir köy veya belediyede bulunan bir mülk ile takas edebilir;
c. tazminat alabilir ve aynı köy veya belediye dahilinde eşdeğer büyüklük ve kıymette mülk satın alabilir.
5. Tarım arazisi, beş dönümden daha küçük birimlere veya iki dönümden küçük sulanabilir araziye bölünmeyi gerektirir ise, iade edilemez.
6. İade hakkının, bir binanın veya asgari büyüklükte tarımsal birimlerin iadesine izin vermemesi durumunda, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malik iade hakkını aynı belediye veya köy dahilindeki mülkünün tasarrufunu kaybetmiş başka bir malike satabilir veya bunun yerine tazminat alma seçeneğini tercih edebilir.
7. Satın alınan iade hakları aynı belediye veya köy dahilindeki diğer iade haklarıyla birleştirilerek bu köy veya belediye dahilinde mülkün iadesini elde etmek için kullanılabilir.
8. Bu kısıtlamalar dini alanlara veya 1974’te ağırlıklı olarak Marunilerin ikamet ettikleri köylere veya Karpaz’daki Dipkarpaz, Yeni Erenköy, Sipahi ve Adaçay köylerine veya Tylliria’daki Agios Georgoudi, Agios Theodoros, Alevga, Kokkina/Erenköy, Mansoura ve Selladi tou Appi köylerine sınırsız geri dönüş ve mesken kurma haklarını Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden itibaren altı yıl içerisinde kullanan mülkünün tasarrufunu kaybetmiş maliklere ait bu maddede belirtilen köylerde bulunan iadeye uygun mülkler için uygulanmaz. Bu amaçla, Mülkiyet Kurulu Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden itibaren ilk altı yıl zarfında, ilgili mülkleri herhangi bir şekilde kalıcı olarak elden çıkarmaz.

Madde 17 İadelerde Uygulanacak Moratoryum
Mülkiyet Kurulu’nun yayınlayacağı hiçbir emir, etkilenmiş mülkün, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş bir malike aşağıdaki tarihlerden önce iadesini gerektirmez:
a. O tarihte boş olan bir mülk için, Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden üç yıl sonra; veya
b. Tüm diğer durumlarda, Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden 5 yıl sonra.

Madde 18 İade Edilen Mallar Üzerinde Yapılan İnkişaf

1. Daha düşük olan miktar esas alınmak üzere, iade edilecek bir mülkün cari değerinin %10’undan fazla piyasa değerindeki veya 3.000 Kıbrıs Lirası tutarındaki bir inkişafın maliki, mülk içindeki hakkının tazmini için başvuruda bulunabilir.
2. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malik iadeden sonra etkilenmiş mülk üzerindeki herhangi bir inkişafı, bu inkişafın piyasa değerini Mülkiyet Kurulu’na ödemesi şartıyla muhafaza etme hakkına sahip olur.
3. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malik, mezkur inkişafın mülkü gelecekte amaçladığı biçimde kullanmak bakımından alakasız veya uygunsuz olduğu hususunda gelecekteki kullanım amacının mülkün kaybından önceki ile aşağı yukarı benzer olması kaydıyla, Mülkiyet Kurulu’nu tatmin ettiği takdirde ödeme yapmak zorunda olmaz. Mülkiyet Kurulu daha sonra mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malikin veya hak sahibi herhangi bir varisin bu inkişaftan yararlandığını tespit ederse, inkişafın malikine bu Maddenin 1’inci fıkrası uyarınca ödenen tazminat miktarının geriye tahsili için ilgili kişi hakkında takibat yapabilir.

Kısım C: Uzun Vadeli Kiralama

Madde 19 Kiralama Gerekliliği
1. Yukarıdaki hükümler uyarınca kendisine 100 dönümden fazla arazi iade edilmiş olan mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malik, 100 dönümün üzerindeki arazisini en az 20 yıllık bir süre için arazinin bulunduğu Kurucu Devletin dahili vatandaşlık statüsüne sahip herhangi bir kişiye kiraya verir. Bu tür kiralamalar sadece kişisel amaçlı kullanımlara yönelik olur ve Mülkiyet Kurulu tarafından piyasa rayici üzerinden düzenlenir.

2. Mevcut kullanıcı, 30 gün içinde kullanmak üzere, ilk red hakkına sahiptir.

Madde 20 Uzun Vadeli Kiralamalarda Öngörülen Vergi Muafiyetleri
1. Madde 19 kapsamındaki kiralamalar, belgelerin imzalanması veya bu tür mülklerin kiralama işlemlerinin tamamlanması ve tescilleri esnasında ödenmesi gereken her türlü vergi, harç, ücret ve kesintilerden muaf olur ve ilgili arazi de kiralama süresince mülkiyet vergisine tabi olmaz.
2. Aynı muafiyetler, iade edilmiş mülkün bulunduğu devletin Kurucu Devlet dahili vatandaşlık statüsüne sahip bir kişiye, iade tarihini izleyen bir sene içerisinde kiralanması halinde de geçerli olur.
Kısım III: KULLANIM KAYBI
Madde 21 Kullanım Kaybının Tazmini
Etkilenmiş bir mülkün, onun kaybedilmesiyle başlayan herhangi bir dönem boyunca kullanım kaybından kaynaklanan tazminat talepleri, bu talebi yapan şahsın ait olduğu Kurucu Devlet tarafından aşağıdaki noktalar göz önüne alınarak değerlendirilir:

a. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malikin, yerinden edilmiş olmak nedeniyle daha önce yararlandığı menfaatler; ve
b. Kullanım kaybı döneminde, Kuruluş Anlaşmasından önce veya sonra mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malikin elde ettiği haklar ya da kendisine yapılacak olan ödemeler
Kısım IV: YARGISAL DENETİM
Madde 22 Mülkiyet Mahkemesi
1. Talepler Kurulu’nun kararlarını nihai yargısal incelemeden geçirme yetkisine sahip bir Mülkiyet Mahkemesi kurulur.
2. Mülkiyet Mahkemesindeki yargıç sayısı tekli bir rakam olacaktır. Bu sayı, Yüksek Mahkeme üyelerine danışıldıktan sonra Yüksek Mahkeme Başkanı tarafından belirlenir ve Kurucu Devletlerin her birinden eşit sayıda yargıç ile Yunanistan, Türkiye veya Birleşik Krallık vatandaşı olmayan, Kıbrıs dışından en az üç yargıçtan oluşur. Mülkiyet Mahkemesi’nin Başkanı ve yargıçları, Yüksek Mahkeme aksine karar vermediği takdirde, Yüksek Mahkeme yargıçları ile aynı şekilde ve aynı görev süresi için seçilirler.
3. Talepler Kurulu’nun kararları, Mülkiyet Mahkemesinin yasa ve bu hükümler uyarınca yapacağı yargısal inceleme haricinde, herhangi bir Kurucu Devlet mahkemesinde veya başka bir surette temyiz veya itiraz konusu olmaz.
4. Mülkiyet Mahkemesinin kararları ayrıca incelemeye veya Yüksek Mahkemede temyize tabi olmaz.
5. Talepler Kurulu’nun bir kararının yargısal incelemesi için başvurular, kararda veya karara konu olan mülkte yasal menfaati bulunan herhangi biri tarafından Mülkiyet Mahkemesine, kararın Talepler Kurulu tarafından kendi kuralları çerçevesinde yayınlanmasından itibaren 60 gün içinde yapılır.
6. Mülkiyet Mahkemesi, konuların huzuruna getirilmesi ve dinlenmesi ile ilgili usule yönelik işlemler için taraflardan ücret talep etme yetkisine sahiptir.
7. Mülkiyet Mahkemesi, işlevlerinin Yüksek Mahkeme tarafından üstlenilmesi kararının alınabileceği tarihe kadar çalışmalarına devam eder.

Kısım V: TADİLAT
Madde 23 Tadilat
1. Bu hükümler, oydaşma içinde hareket eden Kurucu Devletlerin Hükümet Başkanları tarafından ve her iki Kurucu Devletin yasama organlarının onayı ile değiştirilebilir.
2. Önerilen herhangi bir değişikliğin metni, Kurucu Devletlerin Hükümet Başkanları tarafından kabul edilir ve her bir Kurucu Devletin yasama organına aynı formda sunulur. Her iki yasama organı tarafından onaylandıktan sonra 30 gün içinde yürürlüğe girer.


LAHİKA 1: TANIMLAR
Madde 1 Tanımlar
Ek VII ve lahikalarında aşağıdaki terimler şu şekilde tanımlanmıştır:
1. Etkilenmiş mülk – tüzel veya gerçek bir kişi olarak malikin, Aralık 1963 ile Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesi arasındaki sürede terk ettiği veya kullanım ve kontrolünü kaybettiği ve bu sürede malikine (veya varisine, şahsi temsilcisine veya mülkiyet hakkını yasal olarak devralana) iade edilmeyen ve onun kullanım veya kontrolüne tekrar kavuşamadığı Kıbrıs'taki taşınmaz mallardır. Mülk üzerinde etkin kontrol sağlayabilmiş gerçek veya tüzel bir kişiye satılan, devredilen ya da kalıcı olarak maliki tarafından elden çıkarılan veya kamulaştırmadan ötürü tazminat ödenmesi kabul edilmiş herhangi bir mülk, etkilenmiş mal kapsamına girmez. Bu tür gönüllü devir veya yasal istimlakin yapıldığı hususundaki ispat külfeti, devralana veya varislerine aittir. Herhangi bir münferit konuda aksine kanıt bulunmaması halinde, mülkün kaybedilmesinin yasa dışı ve/veya irade dışında olduğu varsayılır. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş maliklerin varisleri, ilgili etkilenmiş mülk üzerinde etkin kontrol sağlayamamış olmaları halinde, mülkün tasarrufunu kaybetmiş malikler ile aynı muameleye tabi tutulur.
2. Alternatif barınma – maliklerin geri dönüşü ve mülklerinin iadesinden etkilenen ve gerekli koşullara uygun olan kişilere barınacak konut sağlanmasıdır. Bu tür barınma yerleri, en azından makul modern standartların gerektirdiği konfora sahip olur (mümkün olan yerlerde su ve elektrik gibi kamu hizmetleriyle bağlantılandırılacaktır; konutta barınan hane halkı sayısıyla makul bir orantıda yaşam alanı sağlar; alanlar, iki kişilik bir aile için en az 70 metrekare, üç kişilik bir aile için 100 metrekare, dört kişilik bir aile için 120 metrekare ve daha büyük aileler için 140 metrekare olur; ve mümkün olabildiğince, teslim alanın boşalttığı veya yer değişimi öncesinde tasarrufunda bulundurduğu konutla (Mülkiyet Kurulunun düzenlemelerinde tanımlanacak azami standarda çıkabilecek şekilde) kıyaslanabilir nitelikte olur.
3. Mevcut kullanıcı –mülkünün tasarrufunu kaybetmiş maliklere ait olan mülkler konusunu ele almak üzere oluşturulmuş yasal ya da idari bir süreç uyarınca, yetkili bir makam tarafından kendisine bir mülkü kullanma veya işgal etme türünden bir hak tanınmış olan kişi veya söz konusu mülkü kullanma veya işgal etme hakkına devir yoluyla sahip olabilecek, herhangi bir yerleşme hakkı kendisine geçen aile ferdi veya varisleridir. Bu tanım, bir mülkü yasal, idari veya resmi temeli olmadan işgal eden veya kullanan kişileri veya herhangi bir özel kişiyle yapılan kira anlaşması uyarınca mülkü kullanan ya da işgal eden kişileri veya bir askeri kuvveti, kurumu veya makamı kapsamaz.
4. Cari değer – bir mülkün, kaybedildiği zamanki değerine ilaveten, diğer hususlar meyanında, Kıbrıs’ta benzer mahallerdeki mülklerin ortalama satış fiyatlarında Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe gireceği tarihe kadar geçecek dönemde meydana gelen artışa dayalı bir değerlendirmeyi yansıtacak ayarlamalardır. Malın cari değerine Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla kıymet biçilir. Bu değere, Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren tazminat senetleri ve mülk değer sertifikaları çıkarılıncaya kadar orta vadeli devlet bonolarına uygulanacak faiz oranı aynen uygulanır.
5. Mülkün tasarrufunu kaybetmiş malik - mülkü kaybettiği anda, malik veya kısmi malik, yasal varis, şahsi temsilci veya bağış dahil, mülkiyet hakkını devralan halef sıfatıyla, etkilenmiş mülk üzerinde yasal menfaati olan gerçek veya tüzel kişidir.
6. Kurumlar – Kamuya ait veya özel fonlar, dini kurumlar gibi özel veya kamu mülkiyetinde ya da kontrolünde olan kurumlar; askeri kuvvetler ve şirketler (tek ortaklı şirketler dışında) gibi gerçek kişiler dışındaki unsurlardır.
7. Kiranın piyasa rayici – açık piyasada bir mülk için istenebilecek kira bedelidir; bu bedel, değerlendirme anında kıyaslanabilir yerlerdeki kıyaslanabilir mülkler için ödenen, piyasadaki kira rayici değerlendirmesine dayanır.
8. Piyasa rayici – Bir mülkün açık piyasada satılabileceği meblağdır; bu meblağ değerlendirmenin yapıldığı kıyaslanabilir yerlerdeki kıyaslanabilir mülklere ödenen alış fiyatları veya meblağlarına kıymet biçilmesine dayanır.
9. Başlangıçtaki durum – etkilenen malın malikinin mülkünü kaybettiği andaki durum ve koşullardır; herhangi bir tarafça sonradan yapılan inkişafların cari değeri değerlendirmeye dahil edilmez.
10. Mülk – toprak ve toprak üzerinde sabit olan eklemeleri de kapsayan gayrımenküldür (veya bu mülk üzerindeki mülkiyet hakkı veya bölünmemiş hisse).

11. İadeye uygun mülk-Tapunun:

a. Diğer Kurucu Devletteki etkilenmiş mülkünün karşılığında bir mevcut kullanıcıya; (Ana hükümlerin 12. Maddesi uyarınca);
b. Böyle bir mevcut kullanıcıdan bilahare satın alan kişiye, (Ana hükümlerin 13. Maddesi uyarınca) veya;
c. İnkişafsız mülkün cari değerinin ödenmesi karşılığında esaslı inkişafın maliki olan kişiye (Ana hükümlerin 14. Madde uyarınca) verilmemiş olan ve

Mülkiyeti kurumlara ait olmayan veya askeri ya da kamu yararı amaçlarıyla kullanılmayan etkilenmiş mülktür. (Ana hükümlerin sırasıyla 9, 10 ve 11. Maddeleri uyarınca)

12. Mülkün Eski Sahibine İadesi – mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malike mülk üzerinde kendi amaçları için kullanımı da dahil olmak üzere etkili kontrol sağlayacak şekilde tasarrufunun kaybetmiş olduğu mülkün yasal ve fiziksel tasarrufunun verilmesi yoluyla iadedir.
13. İadeye hak kazanma oranı- iadeye hak kazanma, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malikin, bir kurum olmaması kaydıyla, hangisi ilk geçerli olursa etkilenmiş mülk toplamının arazi alanının üçte biri ile arazinin cari değerinin üçte biridir.
14. Dini alan – cami, kilise, küçük kilise (şapel), mezarlık, manastır, mabet, türbe ya da diğer ibadet yerleridir. Kilise veya Evkaf’ın mülkiyetinde olan yaşanılan alan, bitişik bahçeler veya diğer arazi ve binaların dini alanların ayrılmaz parçasını teşkil ettiği istisnai durumlarda, mülk azami 2 dönüme kadar dini alana dahil sayılır.
15. Esaslı inkişaf – etkilenmiş mülke, mülkün kaybedildiği tarih ile 31 Aralık 2002 tarihi arasında veya 31 Aralık 2002’den önce çıkan bir inşaat belgesine (inşaat için teknik onay ispatı) dayanılarak veya Mülkiyet Kurulunun kurallarına uygun olarak izin verilen her türlü inkişaf ile etkilenmiş mülkün orijinal durumundaki değerini aşan piyasa değerine sahip olan inkişaftır (buna boş arazi üzerine yapılan yeni inşaat da dahildir). Eğer mülk, kaybedilmiş ve 1963-1974 olayları sırasında zarara uğramışsa, inkişafın piyasa değeri, mülkün inkişafın yapıldığı sırada içinde bulunduğu durumun değeri ile kıyaslanır. İnkişafın malikini belirlemek amaçlandığında, yapılan inkişaf toprağa bağlı addedilmez; inkişafın maliki, inkişaf bedelini ödeyen gerçek veya tüzel kişi veya onun varisi, şahsi temsilcisi veya mülkiyeti yasal olarak devralandır. İnkişafın değeri, mülkiyeti ve yapılış tarihi ile ilgili ispat külfeti, inkişafın malikine aittir.
16. Yeterli mali olanaklar- X’ten (X, ipotek ödemelerini karşılamak için gerekli meblağdır) fazla olan gelir (vergilendirilebilen ya da diğer gelir) ya da Y’den (Y, halen kullanılmakta olan mülkü veya alternatif barınma yerini satın almak için gerekli olan miktardır) fazla olan servettir. Servetin hesaplanmasında etkilenmiş mülkteki haklar ve menfaatler göz önünde bulundurulur. Mülkiyet Kurulu X ve Y değerlerini belirler ve piyasa rakamlarına ve bilirkişi verilerine dayanarak bu bedelleri yıllık olarak revize eder.
17. Kendi amaçları için kullanım – etkilenmiş malın bir şahıs, (ve kiracı olmayan) onun herhangi bir aile bireyi, çalışanı veya temsilcisi tarafından (devamlı ikametgah olarak kullanılması gerekmez) şahsi düzenli kullanımıdır. Kendi amaçları için kullanımı satışı, kiralamayı, hibe yoluyla devretmeyi veya etkilenmiş mülkteki hakkını başka bir şekilde elden çıkarmayı kapsamaz.
18. Boş Mülk – mevcut kullanıcı veya ailesinin herhangi bir üyesi veya bu tür bir mülkü kullanma veya işgal etmeye devir yoluyla hakkı olan kişi tarafından kullanılmayan veya işgal edilmeyen mülktür.




LAHİKA 2: KIBRIS MÜLKİYET KURULU VE TAZMİNAT DÜZENLEMELERİ
Bölüm A: Kıbrıs Mülkiyet Kurulunun kuruluşu, çalışması, yetkileri, personeli ve masrafları
Madde 1 Kıbrıs Mülkiyet Kurulunun kuruluşu ve yönetimi
1. Kıbrıs Mülkiyet Kurulu olarak adlandırılan bağımsız, tarafsız, idari bir kurum oluşturulur (bundan böyle ‘Mülkiyet Kurulu’ olarak adlandırılacaktır).
2. Mülkiyet Kurulu, Kuruluş Anlaşması ilke ve koşulları ve özellikle işbu hükümler uyarınca faaliyet gösterir.
Madde 2 Mülkiyet Kurulunun Çalışması
1. Mülkiyet Kurulunun yapısı, yürütmekte olduğu kendine özgü işlevleri yansıtır. Kurul, Yönetim Konseyi ve üç farklı bölümden meydana gelir:
a. Talep işlemleriyle ilgilenecek, Talepler Bürosu;
b. Mevcut kullanıcılar için yapılacak düzenlemeler ve mülkiyet rejiminden etkilenen kişilerle ilgilenecek , Kıbrıs İskan Bürosu; ve
c. Tazminat konuları ve mülkiyet portföyü idaresi ile ilgilenecek, Tazminat Bürosu.
2. Yönetim Konseyi toplam yedi üyeden meydana gelir; üyelerin ikisi her bir Kurucu Devletten ve üç Kıbrıs vatandaşı olmayan üye ise , Kıbrıs, Yunanistan, Türkiye veya Birleşik Krallık vatandaşı olmayan kişilerden atanır. Üyeler mesleki açıdan yeterli, ayrıca yüksek ahlaki ve mesleki özelliklere sahip olur. En az iki üye aynı zamanda hukuki yeterliğe sahip olur. Üyelerin, Yönetim Konseyindeki görevleri süresince, gerek Federal Devlet gerek Kurucu Devlet bünyesinde başka bir makam işgal etmeleri mümkün değildir. Konsey üyeliği yarım mesaidir.
3. Talepler Bürosu yedi üyeli bir panel tarafından yönetilir. Üyelerden ikisi her bir Kurucu Devletten, üç Kıbrıs vatandaşı olmayan üye ise, Kıbrıs, Yunanistan, Türkiye veya Birleşik Krallık vatandaşı olmayan kişilerden atanır. Üyeler hukuken yeterli, ayrıca yüksek ahlaki ve mesleki özelliklere sahip olurlar. Üyelerin, Talepler Bürosundaki görevleri süresince, gerek Federal Devlet gerek Kurucu Devlet bünyesinde başka bir makam işgal etmeleri mümkün değildir.
4. Talepler Paneli bağımsız olarak çalışır. Yönetim Konseyi, Talepler Bürosu üzerinde sadece bütçe açısından yetki sahibi olup, Panelin karar alma süreci üzerinde ise yetkisi bulunmamaktadır.
5. Yönetim Konseyi ve Talepler Panelinin Kıbrıslı ve Kıbrıslı olmayan üyeleri ile Kıbrıs İskan Bürosu ve Tazminat Bürosunun icra direktörlerinin ücreti, Yüksek Mahkemenin sırasıyla Kıbrıslı ve Kıbrıslı olmayan yargıçlarının ücretlerinin onda dokuzu kadar olur. Yönetim Konseyi üyeleri için ücretler mevcut hizmet süresinin esas alındığı oran (pro-rata) üzerinden belirlenir.
6. Bakanlar Kurulu, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini takip eden 30 gün içinde, Yönetim Konseyinin her iki Kurucu Devletten olacak birer Kıbrıslı üyesi ile üç Kıbrıslı olmayan üyesini oydaşma ile atar. Diğer iki üye, Kurucu Devletlerin Hükümet Başkanları tarafından atanır. Müteakip atamalar Kurucu Devlet Hükümet Başkanları tarafından oydaşmayla gerçekleştirilir. Yönetim Konseyi, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden itibaren 60 gün içinde, Talepler Panelinin üyelerini oydaşmayla atar.
7. İşbu hükümler uyarınca belirlenen süre içinde Yönetim Konseyinin herhangi bir üyesinin atanması için görüş birliği sağlanamazsa, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri ya da temsilcisi, en az onsekiz ay süreyle yerine geçecek bir üyeyi atarmaya davet edilir.
8. Başkanlık Konseyi ile Talepler Bürosunun üyeleri kendi aralarından birer üyeyi, hangisi daha erken olursa, üç yıllık bir süre ile veya görev süresi doluncaya kadar, görev yapmak üzere başkan olarak seçerler.

9. Yönetim Konseyinin devamlılığının sağlanması bakımından atanan üyelerin ilk görev süreleri şöyledir: iki üye başlangıçta beş yıl, diğer iki üye dört yıl, kalan üç üye de üç yıl için atanır. Müteakip tüm atamalar üç yıl için olacaktır. Görev süresi sonunda her bir üye ya değiştirilir ya da üç yıl daha görev yapmak üzere yeniden atanır. Talepler Panelinin üyeleri için de benzer yol izlenir.

10. Yönetim Konseyi ile Talepler Panelinin üyeleri 90 gün önceden bildirimde bulunmak kaydıyla istifa edebilirler. Yüksek Mahkeme, Federal Devlet veya Kurucu Devletlerden herhangi biri tarafından, herhangi bir üye için görevin kötüye kullanıldığı veya görevlerini ciddi şekilde ihlal ettikleri gerekçesiyle yapılacak başvurular üzerine sözkonusu üyeyi görevden alabilir. Herhangi bir üyeliğin boş kalması durumunda, boşluğun bildirildiği veya oluştuğu andan itibaren - bu tarihlerden hangisi daha erken ise- 90 gün içinde yeni bir üye atanır.

11. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden beş yıl sonra, Tazminat Bürosu, Kıbrıs Tazminat Sandığı adı altında bağımsız bir hukuki varlık halini alır. Yönetim Konseyinin, her bir Kurucu Devletten birer, bir de Kıbrıslı olmayan üye (hiçbiri başkanlık eden üye konumunda olmamak kaydıyla) olmak üzere üç üyesi, Kıbrıs Tazminat Sandığının icracı olmayan Yöneticiler Kurulunun üyeleri olarak görev yaparlar. İki ilave üye, mesleki yeterlilikleri esas alınmak suretiyle, Yönetim Konseyi tarafından atanır.

12. Kıbrıs Tazminat Sandığı Yöneticiler Kurulunun iki üyesi ilk dönem için beş yıllığına, diğer ikisi dört, biri de üç yıllığına atanır. Müteakip atamalar üç yıllık süreler için yapılacaktır. Her görev süresinin sonunda, her bir üye ya değiştirilir ya da bir görev süresi için daha tekrar atanır. Yöneticiler Kurulu tarafından seçilen yeni üyeler tapu ve tahvil sahipleri yıllık toplantısında onaylanırlar.

13. Kıbrıs Tazminat Sandığı Yöneticiler Kurulu üyeleri kendi aralarından bir üyeyi başkan olarak seçerler. Bu üye görevini, hangisi daha erken olursa, üç yıllık bir süre için veya görev süresi doluncaya kadar sürdürür. Yöneticiler Kurulu Sandığın İcra Direktörlüğü için yıllık tapu sahipleri toplantısı tarafından onaylanacak adaylar önerebilir.

14. Yöneticiler Kurulu üyelerinin ücretleri, Kıbrıs Tazminat Sandığı’nın boyutları ile kıyaslanabilir mahiyetteki şirketler ile kurumların icracı olmayan direktörlerine ilişkin uluslararası standartlarla uyumlu olup, yıllık tapu ve tahvil sahipleri toplantısı tarafından onaylanır. Kıbrıs Tazminat Sandığı icra direktörlerinin ücretleri aynı uluslararası standartlara ve gösterdikleri performansa uygun olur.

15. Yönetim Konseyinin ve Talepler Panelinin üyeleri ile Kıbrıs İskan Bürosunun icra direktörleri ve ilk beş yıllık faaliyet dönemi içinde Tazminat Bürosunun icra direktörleri, resmi görevlerinin iyi niyetle icra edilmesiyle ilgili olarak her türlü adli ve idari takibattan muaf tutulurlar.
Madde 3 Yetkiler
Mülkiyet Kurulu aşağıdaki yetkilere sahip olur:
a. Etkilenmiş mülk ile ilgili başvuruları kabul etmek ve karara bağlamak;
b. Talepler, tasarrufunu kaybeden mülk sahipleri, mevcut kullanıcılar veya inkişaf sahiplerinin haklarının elde edilmesi, baskı altında satış iddiaları, mülk değerlendirmeleri, ilk reddetme hakkı ve etkilenmiş mülkler ile ilgili diğer haklar üzerindeki herhangi bir mesele veya anlaşmazlığı karara bağlamak;
c. Etkilenmiş mülk ve iyileştirmeler için tazminatın hesaplanmasında kullanılan ölçü ve değerleri, kira, satış ve satın alma bedellerini, alternatif barınma hak kazanmalarını ve işbu hükümler uyarınca diğer miktarları belirlemek ve güncelleştirmek; bunlara ilişkin münferit vakalar hakkında karar vermek;
d. Kıbrıs’taki mülklerle ilgili tüm kayıtlara, arşivlere, veri tabanlarına veya diğer bilgilere ve Kıbrıs’taki herhangi ve bütün mülklere görevleri ve çalışmalarıyla ilgili teftiş, kıymet takdiri ve değerlendirme amacıyla anında, tam ve engellenmeden erişim talep etmek ve erişmek ve bilgilerin kopyalarını veya özetini herhangi bir ücret, vergi veya harç almaksızın temin etmek;
e. İşbu hükümlere ve yürürlükteki diğer mevzuata dayalı haklara istinaden etkilenmiş mülkle ilgili menfaatlerin kaydını veya ilgili tapu kütüklerine veya sair sicillere düşülmüş kayıtların düzeltilmesini emretmek ve sağlamak;
f. Etkilenmiş mülkle ilgili olarak ortaya çıkan herhangi bir sorunu, karara bağlanması veya herhangi bir ara veya diğer karar için, uygun göreceği şekilde bir diğer yetkili mahkemeye veya makama havale etmek;
g. Etkilenmiş mülkle ilgili herhangi bir mahkemede veya makamda devam eden herhangi bir davanın veya herhangi bir fiziksel değişikliğin (küçük çaplı veya acil bakım haricinde) askıya alınmasını emretmek;
h. İşbu hükümler ve tatbik edilebilir diğer mevzuat uyarınca etkilenmiş mülk üzerinde menfaatlerin devri veya gereğinde etkilenmiş mülkün paylaşımı için gerekli işlemlerin yapılmasını emretmek ve sağlamak;
i. Kararlarının uygulanmasını teminen, gerektiğinde, yetkili Federal veya Kurucu Devlet organlarına hukuken bağlayıcı emirler vermek;
j. Kendisine devredilen veya kontrolü altına giren etkilenmiş mülkün yönetimi ve kullanımı da dahil olmak üzere, bu mülkü, işbu hükümlere göre sorumluluk anlayışıyla devralmak ve yönetmek;
k. Alternatif barınma bulunmasını ve tahsisini temin etmek;
l. Talep halinde kişilere etkilenmiş mülkün kiralanmasında yardımcı olmak;
m. Etkilenmiş mülkü tahrip ettiği veya zarar verdiği tespit edilen herhangi bir şahsa para cezası vermek ve tazminat tahsil etmek;
n. İşbu hükümler uyarınca tercihli krediler planını idare etmek ve/veya denetlemek ve ipotek borcunun temerrüdü ve borcun icrasına yönelik mekanizmalar da dahil olmak üzere, sözkonusu planın uygulanmasına dair ihtiyaç duyulabilecek kurallara veya hükümlere ilişkin olarak Merkez Bankası ve Federal Hükümetle eşgüdüm sağlamak;
o. Görevlerini yerine getirmek için gerekli kuralları, düzenlemeleri, prosedürleri, formları ve diğer belgeleri kabul etmek;
p. Kıymet takdiri, ekonomi, hukuk, mal-mülk piyasaları, miktar ve kadastro kayıt, harita ve diğer konularda uzmanlar da dahil olmak üzere, görevlerinin yerine getirilmesine yardımcı olacak ehil uzmanlara başvurup, tavsiyelerini almak;
q. Federal Devlet veya Kurucu Devletlerden herhangi birinin vereceği görevler veya kendi işlevlerinin yerine getirilmesiyle bağlantılı veya arızi olarak ortaya çıkanlar da dahil olmak üzere, diğer görevleri yerine getirmek.



Madde 4 Mülkiyet Kurulu ile ilgili olarak Federal Hükümet ve Kurucu Devletlerin yükümlülükleri
1. Federal Hükümet ve Kurucu Devletler,işbu hükümlerin uygulanması için gerekli tüm adımları iyi niyetle ve zamanında atarlar.
2. Federal Hükümet ve Kurucu Devletler, işbu hükümler uyarınca yükümlülüklerini yerine getirmek için sair hususlar yanında aşağıdakileri yerine getirir:
a. Mülkiyet Kurulu ile tam işbirliği yapmak, yasal bağlayıcılığına göre kararlarına saygı göstermek, bunları tanımak ve uygulamak ve ayrıca Mülkiyet Kurulunun talebi üzerine kararlarını resmi olarak yayınlamak;
b. Mülkiyet Kurulu kararlarını tam ve ivedilikle uygulamak;
c. İşbu hükümler uyarınca, etkilenmiş mülklerle ilgili diğer kurumlarla işbirliği yapmak;
d. Mülkiyet Kuruluna Kıbrıs’daki mülkler ile ilgili tüm kayıtlara, arşivlere, veri-tabanlarına veya diğer bilgilere ve Kıbrıs’taki herhangi ve bütün mülklere görevleri ve çalışmaları ile ilgili teftiş, kıymet takdiri ve değerlendirme amacıyla anında, tam ve engellenmeden erişim imkanı sağlamak ve bilgilerin kopyalarını veya özetini herhangi bir ücret, vergi veya harç almadan temin etmek;
e. Mülkiyet Kurulunun talebi üzerine, mülkün hasar veya tahribe karşı fiziksel korunması da dahil olmak üzere, özel tedbirler almak;
f. Sair hallerde mülkiyet haklarına saygı gereği çerçevesinde hareket etmek.
3. Federal Devlet ve Kurucu Devletler Mülkiyet Kurulunun bağlayıcı gücünü teslim etmek üzere gerekli veya uygun görülen herhangi yasa, yönetmelik, prosedür, emir, talimat, uygulama notları ve diğer mevzuatı kabul eder ve yerel yönetim organları, polis ve diğer mümessiller vasıtasıyla da olmak üzere, bunların icrasını ve yerine getirilmesini sağlar. Sözkonusu mevzuat Mülkiyet Kuruluyla bilistişare kaleme alınır.
4. Federal Devlet veya bir Kurucu Devlet Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini müteakip bir yıl içinde, Mülkiyet Kurulunun kararlarının yerine getirilmesi ve uygulanması için gerekli yasalar kabul etmezse, Mülkiyet Kurulu, kendi kararlarının yerine getirilmesini ve uygulanmasını sağlayacak, Federal Devleti ya da ilgili Kurucu Devleti bağlayıcı yasal belge niteliği taşıyacak ve Federal Devlet ya da ilgili Kurucu Devlet bu hükümler tahtındaki yükümlülüklerini yerine getirecek etkili yasaları çıkartana kadar yürürlükte kalacak kuralları düzenler.
5. Federal Hükümet ve Kurucu Devletler, etkilenmiş mülk satın alımı için Temmuz 1974’ten önce açılmış ve hala kapatılmamış krediler ve etkilenmiş mülkle ilgili çözümlenmemiş muameleler hakkında Mülkiyet Kurulunun belirleyeceği yönlendirici ilkeler doğrultusunda yasaları kabul ederler.
6. İşbu hükümlere uygun şekilde verilen tercihli krediyle bağlantılı ipoteğin temerrüdü halinde, ipotek karşılığı kredi veren, ipotekli mülk üzerinde ihtiyati haciz hakkına sahip olur ve Kurucu Devlet mevzuatı diğer hallerde bunu engellese de mülkiyete el konulmasına getirilen her türlü kısıtlamadan muaf tutulur. İpotek karşılığı kredi veren, üç yıl içerisinde mülkü satabilir.


Madde 5 Federal Hükümet ve Kurucu Devletler mahkemelerinin ve yetkili makamların yükümlülükleri
1. Federal Hükümet ve Kurucu Devletlerin mahkemeleri, idari organları ve diğer makamları Mülkiyet Kuruluyla işbirliği yapar, kararlarının yasal bağlayıcı gücünü teslim eder, bu kararları icra etmek ve yerine getirmek üzere gerekli tüm adımları atar.
2. Mülkiyet Kurulu bir sorunu bir mahkeme veya sair yetkili makama sevk ettiği takdirde, bu mahkeme veya makam iddiayı dinler ve esasa göre karar verir, iddianın zaman aşımına uğradığı veya herhangi bir uygulanabilir zaman sınırının aşıldığı gerekçesiyle karara bağlamayı reddedemez.
3. Kurucu Devletler, gerekli olduğu hallerde (tam ve etkili teminat karşılığında) istimlak yolu da dahil olmak üzere, Mülkiyet Kurulunun emrine alternatif barınma için arazi verir. Kurucu Devletler, sözkonusu araziyi tahsis ederken, özellikle toprak ayarlamalarına tabi tutulmuş bölgelerden yerleştirilecek insanların geçimlerini yeterince sağlamaları için gerekli ihtiyaçları göz önüne alır.
Madde 6 Personel
1. Yönetim Konseyi Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini izleyen 60 gün içinde, bir Direktör görevlendirir. Bu Direktör Yönetim Konseyi üyelerinin gözetimi altında Mülkiyet Kurulu çalışmalarının eşgüdümü, yönetimi ve genel idaresinden sorumlu olur. Direktör, Yönetim Kuruluyla bilistişare, sırasıyla Talepler Bürosu, Kıbrıs İskan Bürosu ile Tazminat Bürosunun idaresi ve yönetiminden sorumlu olacak üç Direktör Yardımcısı istihdam eder. Direktör ve Yardımcıları, kurumun genel sorumlulukları çerçevesinde uluslararası uzmanlar da dahil olmak üzere, personel istihdam edebilirler. Özellikle,
a. Talepler Bürosu, hukuk, kıymet takdiri, tapu, arşiv yönetimi, ekonomi, muhasebe, bilişim, arabuluculuk ve anlaşmazlıkların çözümüne ilişkin diğer yöntemlerin yanısıra, diğer teknik ve ilgili alanlarda ehil personelden müteşekkildir.
b. Kıbrıs İskan Bürosu, iskan alanlarının geliştirilmesi, mimarlık, inşaat, muayene, ekonomi ve finans, bilişim ve diğer teknik ve ilgili alanlarda ehil personelden müteşekkildir.
c. Tazminat Bürosu, mülkiyet portföyü yönetimi ve kıymet takdiri, mülk alım-satımı, hukuk, ekonomi ve finans, muhasebe, bilişim ve diğer teknik ve ilgili alanlarda ehil personeli kapsar.
2 Talepler Bürosu ile Kıbrıs İskan Bürosunun personelinin belirlenmesinde, Direktör ve ilgili Yardımcı Direktörler, Kıbrıs Rum Kurucu Devleti ile Kıbrıs Türk Kurucu Devletinden aynı sayıda kişi istihdam etmeye çaba gösterirler. Tazminat Bürosu ile müteakiben Kıbrıs Tazminat Sandığının personelinin belirlenmesinde ve yönetiminde Direktör ile ilgili Direktör Yardımcıları, gerek Büronun ve gerek Sandığın hisse değerlerinin azami düzeye çıkarılması doğrultusundaki ticari hedefleri uyarınca hareket ederler.

Madde 7 Masraflar ve Muhasebe
1. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini izleyen ilk beş yıl boyunca, Mülkiyet Kurulunun ve bölümlerinin kuruluş ve çalışma masrafları Federal Hükümet tarafından, izleyen hükümler uyarınca karşılanır. Federal Hükümet, bu amaçla garantör devletler ve uluslararası donörlerden destek talep edebilir. Bu sürenin bitiminde, Tazminat Bürosunun faaliyet giderleri, portföyündeki mülklerin satışı ve kirasından kaynaklanan gelirle karşılanır. Talepler Bürosu ile İskan Bürosunun faaliyet giderleri, bu birimler birleştirilene kadar Federal Hükümet tarafından karşılanmaya devam eder.
2. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini izleyen ilk beş yıl boyunca Mülkiyet Kurulu, genel yönetimi ve bölümlerinin masrafları için ilgili kamu hizmetleri ücret çizelgeleri Kıbrıslı olmayan personeli için ise Birleşmiş Milletler yönlendirici ilkeleri ayrı yıllık bütçeler hazırlar. Federal Devlet, Mülkiyet Kuruluna, bu yönetim masrafları ile ilgili bütçe miktarını her mali yıl başlamadan öder. Her mali yılın sonunda bütçe fazlası Federal Devlete geri ödenir, herhangi bir eksik miktar ise Federal Devlet tarafından karşılanır. Kuruluş Anlaşması yürürlüğe girdikten beş yıl sonra, Tazminat Bürosunun yönetim masrafları için gerekli bütçe artık Mülkiyet Kurulunun sorumluluk alanına girmez.
3. Mülkiyet Kurulu, yönetim masrafları ve diğer hesaplarını her mali yıl sonunda bağımsız denetime sunar ve denetim raporları kamuya açık olur.
a. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini izleyen ilk beş yıl boyunca, Mülkiyet Kurulu Direktörlüğü ve tüm bölümleri, Direktörlüğün ve bölümlerinin hedefleri doğrultusunda, gerek Kıbrıs’ın standartlarında ve gerek hükümet kurumları için geçerli uluslararası standartlarda kamu raporları düzenleme yetkinliğine ulaşırlar.
b. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girdiği beşinci yıldan itibaren Kıbrıs Tazminat Sandığı, gayrimenkul şirketleri için geçerli olan uluslararası standartlara uygun mali rapor hazırlama yükümlülüğünü üstlenir. Mülkiyet Kurulunun geri kalan bölümü için geçerli olan mali rapor hazırlama yükümlülüğünde bir değişiklik olmaz.
c. Kıbrıs Tazminat Sandığı, gayrimenkul şirketleri için geçerli uluslararası standartlara uygun hazırlanmış bir mali raporu da içeren bir yıllık rapor düzenler ve bu raporu tapu ve tahvil sahipleri toplantısına sunar.
d. Kıbrıs Tazminat Sandığı, gayrimenkul şirketleri için geçerli uluslararası standartlar uyarınca mali denetime tabi olur. Bu denetim Sandığın Yöneticiler Kurulunun tespit ettiği ve yıllık tapu ve tahvil sahipleri toplantısının onayladığı, uluslararası itibarı olan profesyonel bir muhasebecilik firması tarafından gerçekleştirilir.
e. Kıbrıs Tazminat Sandığı portföyündeki gayrimenküllerin piyasa değeri, gayrimenkul şirketleri için geçerli uluslararası standartlar uyarınca, yıllık olarak tespit edilir. Bu değerlendirme, Yöneticiler Kurulunun tespit ettiği ve yıllık tapu ve tahvil sahipleri toplantısının onayladığı, gayrimenkul değerlendirmesinde uluslararası itibara sahip bir firma tarafından yapılır.
4. Mülkiyet Kuruluna herhangi bir ek görev veya işlev verilmesi halinde, söz konusu görev veya işlevi yerine getirebilmesi için gerekli kaynak, görevi veren Federal Hükümet veya Kurucu Devlet tarafından sağlanır.
Madde 8 Mülkiyet Kurulunun, Kıbrıs Tazminat Bürosu ve Sandığının çalışma süresi
1. Mülkiyet Kurulu, Kıbrıs Tazminat Bürosuyla ilgili hükümlere halel gelmeksizin, Kuruluş Anlaşması yürürlüğe girdikten on yıl sonra tasfiye edilir. Mülkiyet Kurulu, uhdesindeki tüm talepleri veya herhangi bir diğer görevi bu tarihten önce sonuçlandırmamış olduğu takdirde, Yüksek Mahkeme Mülkiyet Kurulu’nun çalışma süresini her defasında bir yıl uzatabilir. Bu şekilde bir süre uzatma olduğu takdirde Yüksek Mahkeme, bu hükümlere uygun olarak faaliyetlerine devam edebilmesi için belirlenmiş malvarlığının Mülkiyet Kurulunda kalmaya devam etmesini emredebilir. Tazminat Sandığı önceden kararlaştırılmış bir çalışma süresine sahip olmayıp Yüksek Mahkeme aksine karar vermediği takdirde, portföyündeki tüm gayrimenkulleri elden çıkardıktan sonra tasfiye edilir. Mülkiyet Kurulunun geride kalan bölümleri de tasfiye edildikten sonra mali ve mülk varlıkları Tazminat Sandığına devredilir. Tazminat tahvillerinin tümünün ödenmesi tamamlanana değin, Yüksek Mahkeme her beş yılda bir Kıbrıs Tazminat Sandığının faaliyetlerine devam edip etmemesi konusunda durum değerlendirmesi yapar. Bundan sonra, Tazminat Sandığı herhangi bir özel şirket gibi hareket edebilir ve Mahkemenin değerlendirmesine tabi olmaz.
2. Yönetim Konseyi, oydaşmayla hareket eden Kurucu Devletlerin Hükümet Başkanlarının onayına tabi olarak, görevini tamamlandığı veya geriye kalan işler ve işlevlerin bir diğer yetkili organa aktarılmasına dair uygun bir düzenleme yapıldığı takdirde, çalışmalarına başladığı tarihten itibaren on yıllık süre dolmadan, beşte ikilik çoğunluk ile kendi kendini tasfiye etmeyi kararlaştırabilir.
3. Yüksek Mahkeme, Yönetim Kurulunun veya oydaşmayla hareket eden Kurucu Devletlerin Hükümet Başkanlarının başvurması halinde, belli bir işlevi tamamlayabilmesi için, Mülkiyet Kurulunun belirli bir bölümünün veya bölümlerinin görev süresini her defasında bir yıl uzatabilir ve bu bölüm veya bölümlerin çalışmalarını sürdürebilmeleri için gerekli, belli bir malvarlığını elde tutmaya devam etmelerini emredebilir. Yüksek Mahkeme aksini emretmediği takdirde, belli bölüm veya bölümlerin çalışma sürelerinin yukarıda belirtildiği gibi sınırlı şekilde uzatılmış olmasına bakılmaksızın, Mülkiyet Kurulu bu hükümler uyarınca tasfiye edilmiş addedilir.
4. Talepler, tasarrufu kaybeden mülk sahiplerinin, mevcut kullanıcı veya inkişaf sahiplerinin hakları, mülk kıymet takdiri, ilk ret hakkı veya mülkle ilgili mülkiyet ve diğer haklara dair ihtilafların dinlenmesi ve karara bağlanması maksadıyla Mülkiyet Kurulunun ilgili bölümü Yüksek Mahkeme gerekli gördüğü sürece görev yapmaya devam eder.
5. Mülkiyet Kurulu, tasfiyesinden önce, çözüm bekleyen veya gelecekte ortaya çıkabilecek herhangi bir talep veya ihtilaf da dahil olmak üzere, işbu hükümler uyarınca kendisine verilen görev ya da işlevlerin tamamlanması için gerekli düzenlemeleri yapar. Bu amaçla, belirli taleplerin veya başvuruların başka yetkili makamlara veya mahkemelere veya Yüksek Mahkemenin emriyle çalışmaya devam eden Mülkiyet Kurulunun bir bölümüne sevk edilmesi için Yüksek Mahkemeye başvurabilir veya bu yönde talepte bulunabilir. Bu hükümler tahtındaki görev ve işlevlerin tamamlanması için düzenleme yapma veya sağlama yükümlülüğü Mülkiyet Kurulunun uzatılmış bir sürede de çalışmasına devam eden herhangi bir bölümü için de geçerlidir.
Bölüm B: Mülkiyet Kurulu’na veya onun aracılığı ile devredilen mülkün idaresi
Madde 9 Mülkiyet Kurulu’na veya onun aracılığı ile devredilen mülkün idaresi
1. Mülkiyet Kurulu etkilenen aşağıdaki malların tapusunu devralır:
a. Tasarrufu kaybeden mülk sahipleri tarafından, işbu hükümler uyarınca taleplerin verilmesiyle ilgili belirlenen zaman zarfında talep edilmeyen mülkler;
b. Ana hükümlerin 16.4’üncü maddesine uygun olarak, iade hakkına karşılık tasarrufu kaybeden mülk sahiplerine aynı ya da komşu belediye veya köyden mülk önerilmesi;
c. Mülkiyet Kurulu’ndan tazminat alan veya kendi tapusunu takas ederek başka bir mülk almak suretiyle tasarruf hakkını kaybeden mülk sahiplerinin mülkleri;
d. Ek VII Madde 13 uyarınca mevcut kullanıcısı olduğu etkilenmiş mülkteki menfaatini başka bir alıcıya (veya varislerine) etkilenmiş mülk tapusunun devri suretiyle elden çıkarak tasarrufu kaybeden mülk sahiplerinin mülkleri.
2. Mülkiyet Kurulu, işbu hükümler uyarınca kendisine devredilen mülkün elden çıkarılması için sırasıyla aşağıdaki işlemleri yapar:
a. Mülkü, cari değeri üzerinden mevcut kullanıcısına satmayı teklif eder;
b. Mülkü, mülkün bulunduğu Kurucu Devletten olan kişilere, piyasa değeri üzerinden tazminat tahvilleri ve yine piyasa değeri üzerinden mülk değer sertifikalarıyla takası da dahil olmak üzere satmayı teklif eder;
c. Alternatif barınma olarak kullanır; veya
d. Tazminat amaçları için kaynak sağlamak üzere piyasa değerinden ve gerekli itinayı göstererek elden çıkarır.
3. Mülkiyet Kurulu, her durumda ve her zaman, kendisine devredilen veya başka şekilde kontrolünde bulunan mülkleri itinayla ve işbu hükümler uyarınca idare eder. Talepler Bürosu, Mülkiyet Kurulunun portföyünde bulunan tüm mülklerin tapusunu, Büro tasfiye olana kadar elinde bulundurur ve bu arada Tazminat Bürosu portföy yönetimini yürütür. Tazminat Bürosu, portföyden herhangi bir mülkün satışını gerçekleştirmeden önce Talepler Bürosunun onayını talep eder.
4. Mülkiyet Kurulunun elinde bulunan etkilenmiş mülklerin kullanımı veya satışından elde edilen tüm gelirler Tazminat Fonuna yatırılır.
Bölüm C: Etkilenen mallarla ilgili hak iddiaları ve kararların alınması
Madde 10 Kararların alınması
1. Talepler Bürosu tüm kararlarını oydaşmayla almayı hedefler. Üyeler arasında oydaşma sağlanamaz ise karar oy çokluğu ile alınır.
2. Talepler Bürosu, etkilenen bir mülk üzerindeki yetki alanı veya karar verme yetkisine giren herhangi bir talebi veya herhangi bir başka meseleyi ele alırken önüne gelen tüm ilgili belge ve kanıtı değerlendirir.
Madde 11 Hak talebi usulü
1. Tasarrufu kaybeden mülk sahibi, etkilenmiş mülk üzerinde menfaatinin veya mülkiyetinin tanınması için Mülkiyet Kuruluna başvurma hakkına sahiptir. Talepte bulunan, menfaat veya tapusunun tanınması için başvurusunu yaparken, mülk üzerinde mülkiyet hakkını nasıl kullanmak istediğini, diğer bir ifadeyle, tazminat mı yoksa eski mülkiyetinin iadesini mi istediğini tasrih eder.

2. Etkilenmiş mülkü kullanan tasarrufu kaybeden mülk sahibi veya etkilenmiş mülk üzerindeki esaslı bir inkişafın iyileştirme sahibi olan şahıs, bu mülklerin tapusunu almak için başvurabilir.

3. Mülkiyet Kurulu tarafından saptanacak ve Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini takip eden bir yıldan geç olmayacak bir tarihten itibaren, tapu devri için başvuruların veya hak taleplerinin bir yıl içerisinde yapılması gerekir. Başlangıç tarihini saptayan karar Federal Hükümet ve Kurucu Devletlerin Resmi Gazetelerinde, her bir Kurucu Devletin en çok okunan gazetelerde ve Mülkiyet Kurulunun belirleyeceği diğer uygun şekillerde ilan edilir.
4. Bir hak talebi ya da başvuru, talepte bulunan veya başvuranın etkilenmiş mülk üzerindeki menfaatini veya mülkiyetini kanıtlayan mevcut tüm kanıtların tasdikli suretleriyle birlikte yapılır.
5. Etkilenmiş mülkle ilgili kısmi menfaat veya mülkiyet hakkına sahip olan kişiler, mümkün hallerde ortak başvuru yaparlar.
6. Öngörülen süre içinde hak talebinde bulunmayan ve bunu neden yapmadığına veya yapamadığına dair geçerli bir mazeret gösterebilen tasarrufu kaybeden mülk sahibi tazminat almaya hak sahibi olur.
7. Etkilenmiş mülklerle ilgili hak taleplerinin veya başvuruların yapılması veya kararlaştırılmasıyla ilgili ayrıntılar Mülkiyet Kurulunun işbu hükümleri uyarınca kabul edeceği kurallar, tüzükler, yönetmelikler, usüller, formlar, deliller ve sair belgeler ile belirlenir.
Madde 12 Hak talebi ve başvuruların kararlaştırılması:
1. Talepler Bürosu, etkilenmiş bir mülkle ilgili herhangi bir talep üzerine, gerekli soruşturma ve doğrulamadan sonra talebi yapanın mülke dair hukuki bir menfaatinin bulunup bulunmadığına karar verir.
2. Talepler Bürosu, etkilenmiş mülkle ilgili herhangi bir başvuruyu aldığında, gerekli soruşturma ve doğrulamadan sonra başvuru sahibinin mülk üzerinde işbu hükümler uyarınca yeterli menfaati olup olmadığına karar verir.
3. Talepler Bürosu, eğer talepte bulunanın veya başvuru sahibinin etkilenmiş mülk üzerinde tek tasarrufu kaybeden mülk veya menfaat sahibi kişi olmadığını kararlaştırırsa, talep veya başvuru hakkında karar vermeden önce, mevcut kullanıcı da dahil, diğer ilgili taraflara ulaşmak için makul çaba gösterir.
4. Müteakiben Talepler Bürosu talepte bulunan veya başvuru sahibinin haklarını talebinde belirtildiği şekilde veya bu hükümler çerçevesinde kullanıp kullanamayacağını kararlaştırır.
5. Talepler Bürosu kararında, mümkünse, mülk üzerinde meşru menfaati bulunan diğer kişilerin ismini ve menfaatini belirtir. Talep veya başvuruyla ilgili karar vermeden önce sözkonusu kişilerin yeri saptanamamış veya bu kişilerle bağlantı kurulamamışsa, kararını uygun gördüğü şekilde yayınlar.
6. Talepler Bürosu kararlarında ayrıca kararın yerine getirilmesi veya uygulanması için atılması gerekli adımları belirtir, uygun olduğu hallerde bu adımların belirli zaman dilimleri içinde atılmasını emreder.
7. Talepler Bürosu, talepte bulunanın veya başvuru sahibinin talep edilen etkilenmiş mülk üzerinde hiçbir yasal hakkı olmadığına karar verirse, Mülkiyet Kurulu talep veya başvuruyu reddeder. Aynı zamanda, davanın diğer taraflarının, mülk üzerindeki hakları konusunda uygun gördüğü şekilde karar verebilir.
8. Talepler Bürosu aşağıdaki öncelik sırasına göre sorunu ele alır:
a. Toprak ayarlamalarına tabi bölgelerde halihazırda yaşayan ve tasarrufu kaybetmiş mülk sahiplerinin etkilenmiş mülkleriyle ilgili talepleri ve sözkonusu mülklerin mevcut kullanıcılarının talepleri.
b. Aşağıdaki durumlarla ilgili talepler ve başvurular:
i. Tasarrufu kaybeden mülk sahiplerinin tazminat talebi,
ii. Mevcut kullanıcıların tasarrufunu kaybettikleri mülkün tapusunun Mülkiyet Kuruluna devredilmesine karşılık halen kullandıkları mülkün tapusunu devretme talebi,
iii. Etkilenmiş mülklere yapılmış esaslı inkişaf sahibi kişilerin,bu mülkleri, inkişaf yapılmadan önceki halinin cari değerinde ödeme yaparak devralma talepleri,
c. Toprak ayarlamasına tabi bölgelerdeki etkilenmiş mülklerin tasarrufunu kaybetmiş mülk sahiplerinin talepleri ,
d. Diğer talep ve başvurular.

Bu hususları yerine getirirken ekonomiye olumlu etkisi olacak kararları ayrıca önceliklendirir.
Madde 13 Eski mülkün iadesi üzerine kararlar
1. Talepler Bürosu bir mülkün iadesinin uygun olduğuna karar vermesi halinde, bu kararını talep edene bildirir. İadeyle ile ilgili tüm talepler, iadenin önceliğinin EK VII’nin 15’inci maddesine uygun olarak saptanabilmesini teminen gözden geçirilene kadar dosyayı neticelenmemiş olarak muhafaza eder.
2. Talepler Bürosu, iade konusunda nihai kararlarını vermeden önce tüm iade taleplerinin kabul edilebilirliğini saptamak için çaba sarf eder. Bazı durumlarda olağanüstü nedenlerle kabul edilebilirliğin saptanması gecikirse, iade taleplerinin en az %90’ının kabul edilebilir olduğunu kararlaştırdıktan sonra Talepler Bürosu nihai kararlarını verebilir. Geciken dosyalarda mülkiyetin iadesi, talepte bulunanın sahip olabileceği önceliğe bakılmaksızın, sadece üzerinde mutabık kalınmış iade seviyelerinin henüz ulaşılmamış olduğu halde gerçekleşir.
3. Talepler Bürosu, Ek VII, Madde 16’da belirtilen, üzerinde mutabık kalınmış iade seviyelerine tabi olmayan mülklerin iadesine ilişkin nihai kararlarını, bunların iadeye uygun olduklarını belirlediği anda verir.
4. Talepler Bürosu, iade konusundaki nihai kararını verdiği anda, etkilenmiş mülkün mevcut kullanıcısına kararı, etkilenmiş mülkü boşaltma zorunluluğunu ve alternatif barınma yerine hak kazandığını bildirir; bunun yanında kararın yürürlüğe konulmasından ve uygulanmasından sorumlu ilgili Kurucu Devlet yetkililerine de bu karar hakkında bilgi verebilir.
5. Mülkiyetin iadesi, sadece, bu tarihlerden hangisi daha önce ise, mevcut kullanıcıya alternatif barınma yeri sağlandıktan sonra veya Talepler Bürosunun Lahika 3 uyarınca belirlediği mülkü boşaltma süresinin dolması üzerine gerçekleşir.
Bölüm D: Kiralamaya Yardım Sağlanması
Madde 14 Kiralamaya Yardım Sağlanması
1. 19. Madde uyarınca, Mülkiyet Kurulu, uzun vadeli kiralama düzenlemesi ile 100 dönüm arazi iadesine hak kazanan, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malike yardım sağlar.
2. Herhangi bir Kıbrıs vatandaşı, kendi Kurucu Devletinde uzun vadeli kiralama imkanı bulunması ve gerekli düzenlemelerin yapılması konusunda Mülkiyet Kurulundan yardım isteyebilir.
3. Mülkiyet Kurulu, bu tür işlemlerin kayıtlarını tutar.
Madde 15 Standart Kiralama Formu
Mülkiyet Kurulu, talep halinde, standart kira sözleşme formu sağlar.
Madde 16 Satış, Takas ve Kiralama: Diğer Yardımlar
1. Mülkiyet Kurulu, ilgili tarafların talebi üzerine, bir veya her iki Kurucu Devlette faaliyet gösteren ve bir veya her iki Kurucu Devletteki satış, takas veya kira işlemlerinde tavsiyeye ihtiyaç duyan şahıslara yardımda bulunabilecek yüksek mesleki standartları haiz emlak bürolarının listesini sağlar.
2. İşbu hükümler uyarınca, Mülkiyet Kurulu’nun, satış, takas veya kira işlemleri ile ilgili faaliyetleri, potansiyel bir işlemin tarafları arasında bilgi alış-verişini sağlamakla sınırlıdır. Mülkiyet Kurulu, sözleşmenin müzakeresi veya akdi veya ortaya çıkabilecek herhangi bir anlaşmazlık veya kayıptan sorumlu olmaz.
Bölüm E: Tazminat Fonu, Tahvilleri ve Mülkiyet Değer Sertifikaları
Madde 17 Tazminat Fonu
Kıbrıs Merkez Bankasında bir Tazminat Fonu oluşturulur ve bu fon Mülkiyet Kuruluna bağlı Tazminat Bürosu tarafından yönetilir. Mülkiyet Kuruluna devredilen mülkün kullanımından veya satışından elde edilen tüm gelirler Fona yatırılır. Buna ek olarak Federal Hükümet, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini müteakip 18 aydan geç olmamak kaydıyla ve mali açıdan mümkün olduğu takdirde, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden 9 ay sonra, fonun ilk sermayesi olarak 100 Milyon Kıbrıs Liralık bir katkıda bulunur ve uluslararası donörlerin katkısını talep eder. Bu katkı tazminat tahvillerinin bedelleri ödendikten sonra Federal Hükümete iade edilir.

Madde 18 Tazminat Tahvilleri ve Mülkiyet Değer Sertifikaları

1. Tazminatı hak etmiş talep sahiplerine ilk önce, Mülkiyet Kurulu portföyünde sahip oldukları malvarlığının cari değerini gösteren bir talep belgesi verilir. Talep belgeleri, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesinden beş yıl sonra tazminat tahvilleri ve mülkiyet değer sertifikalarıyla değiştirilebilir. Tahvillerin nominal değerinin Tazminat Sandığı portföyündeki tüm malvarlıklarının güncel değerine oranı, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girdiği tarih itibariyle yüzde 33.3 olarak tespit edilir.

2. Tazminat tahvilleri, tedavüle çıkarıldıkları tarihten itibaren, Federal Hükümet tarafından aynı vade için çıkarılan tahvillerin yıllık faiz oranlarına eşit veya daha yüksek bir faiz oranı içerirler. Sertifikalar ödenebilir oldukları takdirde kar payına sahip olurlar. Kurucu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden beş yıl sonra hala çözüm bekleyen talepler için, etkilenmiş mülkün cari değerinin üçte birine faiz ve cari değerin geri kalan üçte ikisine kar payı (ödenebilir olduğu takdirde) altıncı yıldan itibaren işlemeye başlar.

3. Tazminat tahvilleri ve mülkiyet değer sertifikaları, işlem gününde piyasa rayici üzerinden sahipleri tarafından aşağıdaki amaçlar için kullanılabilir:
a. Mülkiyet Kurulunun elinde bulundurduğu etkilenmiş mülkü piyasa rayici üzerinden satın almak ; veya
b. Serbest piyasadan alternatif barınma yeri satın almak için ödenecek depozitoyu Mülkiyet Kurulu’ndan temin etmek; veya
c. Başlangıçtaki sahibinin tüm haklarını elde edecek olan başka bir kişiye veya kuruluşa, bu kişi, kuruluş veya onların herhangi bir temsilcisinin, tahsil edilmemiş tahvillerin ve mülkiyet değer sertifikalarının birleşik toplamının yüzde 10’u fazlasına sahip olmaması koşuluyla, satmak. Kişiler ve kuruluşlar, sahip oldukları değerli kağıtların, tahsil edilmemiş tahviller ve mülkiyet değer sertifikalarının birleşik toplamının yüzde 5’ini aşması durumunda, bunları Merkez Bankası’na bildirmek yükümlülüğündedirler.

4. Tazminat tahvillerinin nominal değeri, vadesi dolduğunda, Federal Hükümet tarafından garanti edilir.

5. Tazminat tahvillerinin, tedavüle çıkarılmalarını müteakip 25 yıl içerisinde vadesi dolar ve tahviller Tazminat Sandığı’ndan nakde çevrilebilir. Tahviller, tedavüle çıkarılmalarından beş yıl sonra Tazminat Sandığının uygun görmesi halinde nominal değer üzerinden geçerli hale gelir.

6. Sertifika sahipleri, tedavüle çıkarılan tahvillerde bulunan son vade tarihinden sonra, etkilenmiş malın daha sonraki satışı veya kiralanmasından elde edilen tüm geliri Tazminat Sandığı’nın sahip olduğu varlıklardan karşılar.


LAHİKA 3: MEVCUT KULLANICILAR LEHİNE TEDBİRLER
Bölüm A: Etkilenmiş mülkiyetin boşaltılmasıyla ilgili zaman sınırlarının uzatılması

Madde 1 Yeterli mali imkana sahip mevcut kullanıcının işgal ettiği mülk
1. İade için tahsis edilen bir malın yeterli mali imkana sahip mevcut kullanıcısı, Talep Bürosunun kararından itibaren üç yıla kadar, bahsekonu malı kendi amaçları için kullanmaya devam edebilmek amacıyla uzatma başvurusu yapabilir.

2. Mevcut kullanıcının, malı kendi amaçları için kullanmadığı veya hemen alternatif konut bulma imkanı olduğu tespit edilmediği sürece ve tespit edilene kadar, uzatma başvurusu Mülkiyet Kurulu tarafından kabul edilir.

3. Mülkiyet Kurulu, bu madde uyarınca, acil insani bir durum olduğuna karar vermesi halinde zaman sınırını uzatabilir.

4. Mülkün mevcut kullanıcısı, etkilenmiş mülkü kullanmaya devam ettiği dönem için, Mülkiyet Kurulu’nun iadenin uygun olduğu konusunda karar verdiği tarihten itibaren, piyasa rayicine uygun kira bedelini öder.

5. Mülkiyet Kurulu tarafından belirlenen dönemin sonunda, mevcut kullanıcı etkilenmiş mülkü boşaltır.

Madde 2 Yeterli mali imkanı olmayan mevcut kullanıcılar tarafından işgal edilen mülk.

1. Eski sahibine iadesine karar verilmiş bir mülkün, kendi amaçları için mülkü kullanan ve yeterli mali imkana sahip olmayan Kıbrıs vatandaşı kullanıcısından, kendisine alternatif konut sunuluncaya veya tercihli kredi veya diğer yardım yollarını da kullanarak alternatif barınma yeri standartlarında bir mülkü piyasadan satın alıncaya veya kiralayıncaya kadar mülkü boşaltması istenemez.

2. Bu durumdaki mevcut kullanıcılar aşağıdaki amaçlarla Mülkiyet Kurulu’na başvurabilirler:

a. Alternatif barınma yeri satın alma veya kiralanmasında, bu hükümlere uygun olarak tercihli kredi şeklinde yardım alınmasında; ya da
b. Acil insani ihtiyaç hali ve tercihli kredi almanın uygun olmadığı durumlarda, Mülkiyet Kurulu’nun elinde olan mülklerden düşük maliyetli veya ücretsiz alternatif barınma yeri tahsisinde. Mülkiyet Kurulu, elinde alternatif barınma yeri bulunması durumunda, kriterlerine uygun kişiler için bu gibi uygulamalar yapar.

3. Eski sahibine iadesine karar verilen bir mülkün Kıbrıs vatandaşı olmayan fakat daimi olarak ikamet eden ve mülkü kendi amaçları için kullanıp yeterli mali güce sahip olmayan mevcut kullanıcısı, daimi olarak ikamet ettiği kurucu devletten sosyal konut veya başkaca konut yardımı, veya mali yardım talep edebilir. Bu durumdaki mevcut kullanıcılardan, Mülkiyet Kurulu’nun mülkün iadesinin uygun olduğu yönündeki kararını takip eden en fazla iki yıl sonunda bu tür konut veya mali yardımlar kendilerine sağlanıncaya kadar mülkü boşaltmaları istenemez.

4. Mülkiyet Kurulu yeterli mali güce sahip olmayan mevcut kullanıcının gelir ve servetini esas alarak, buna uygun mümkün olan en yüksek kirayı talep eder.

Madde 3 Tasarrufu Kaybeden Mülk Sahibine İade Tarihine Kadar Ödenecek Kira
Mülkiyet Kurulu’nun iadenin uygun olduğu konusunda verdiği karar tarihinden geçerli olmak üzere, iadenin gerçekleşeceği tarihe kadar olan süre içerisinde, Mülkiyet Kurulu, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malike piyasa rayicine uygun kira bedeli öder.

Bölüm B: Tercihli Borçlandırma
Madde 4 Tercihli Borçlandırma
1. Mülkiyet Kurulu, uluslararası ve yerel bankaların, Federal Hükümetin, Kurucu Devletlerin ve diğer donörlerin yardımıyla, ipotek garantisi ve ipotek sübvansiyon sistemleri dahil olmak üzere, tercihli borçlandırma planını denetler ve yönetir. Federal Hükümet, bu planı desteklemek için bütçesinden kaynak sağlar. Bu planın idaresi amacıyla, Kıbrıs İskan Bürosu içinde ayrı bir şube olarak Kıbrıs İpotek Bürosu kurulur. Bu Büronun, İskan Bürosundan ayrı hesapları ve yazışması bulunur.

2. Bu plan uyarınca, Kıbrıs vatandaşı olup yeterli mali gücü olmayan mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malike, etkilenmiş mülkün mevcut kullanıcısına ve etkilenmiş mülkte esaslı inkişaf yapan maliklere, mal satın almak, kiralamak veya tekrar inşa etmek için (esaslı inkişaf yapılan mülkün satın alınması dahil) veya, bu hükümler uyarınca, gerekli ödemeleri yapmak için uygun şartlarda tercihli krediler verilir.

3. Satın alacakları veya tekrar inşa edecekleri mülkü veya Mülkiyet Kurulu’na tercihli borçlarla ödeme yaptıktan sonra tapusunu alacakları mülkü 20 yıllık süreyle satmama şartını kabul eden herkese, bu plan çerçevesinde, kredi verilir. Mülkiyet Kurulu’nun kararıyla, bu moratoryumun süresi kısaltılabilir veya sözkonusu moratoryum kaldırılabilir.

4. İpotek Bürosu ipotek garanti başvuruları için gerekli kriterleri tespit eder. Kriterler azami 40.000 Kıbrıs Lirası tutarındaki mülkün alım fiyatı veya inşa maliyetini içerir. Başvurular kredi veren banka tarafından işleme konulur. Borçların zamanında ödenmemesi durumunda, İpotek Bürosu kredi miktarının %30’a kadar olan kısmını krediyi veren bankaya öder ve ipotekli malın mülkiyetinin, malın değerinin %30’una denk düşen kısmına sahip olur. İpotek Bürosu, geri ödenmeyen kredilerin zararını karşılamak üzere bir garanti fonu oluşturur. Fon, uluslararası donörler veya böyle bir finansman mümkün olmadığı takdirde federal hükümet tarafından sağlanacak olan ilk bağış fonu üzerine kurulur. Garanti fonunun sermayesi hükümet tahvillerine yatırılır ve yıllık birleşik faiz elde edilir. Federal hükümet fonu garanti eder ve uluslararası resmi mali kuruluşlarının nihai desteğini arar.

5. İpotek Bürosu ipotek faiz destekleme başvurularının değerlendirilmesi için kriterleri belirler. Kriterler aşağıdaki üst limitleri içerir: ev satın alma veya imar bedeli 30.000 Kıbrıs Lirası (bu rakam yıllık %6 oranında artacaktır), hane başına zenginlik sınırı 6.000 Kıbrıs Lirası, hane başına gelir sınırı 15.000 Kıbrıs Lirasıdır. Kredilerin ödenmeyen kısmı için bir hanenin almaya ehil olduğu yıllık sübvansiyon miktarı hanenin gelirine bağlı olup ve ödenmeyen kredi miktarının %1’i ila %3’ü arasında değiştirir.

6. İpotek faizi ikamesi sadece Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden sonraki beş yıl içinde sağlanan kredilere tatbik edilir ve süresi azami sekiz yıl olur. Başvurular kredi veren banka tarafından işleme konacaktır. Federal hükümet bu ikameler için uluslararası donörlerden bağış bulmaya veya düşük faizli kredi almaya çalışır.

Kısım C: İlk Red Hakkı

Madde 5 Etkilenmiş Mülkün Satışında Mevcut Kullanıcı ve Diğerler İçin İlk Red Hakkı

1. Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden sonraki 20 yıllık bir geçiş dönemi içinde, etkilenmiş bir mülkün bulunduğu Kurucu Devlette yasal olarak en az üç yıl sürekli ikamet etmemiş bir kişiye herhangi bir mülkün önerilen sözleşme fiyatından herhangi bir şekilde satışı, Kıbrıs vatandaşı olan mevcut kullanıcı açısından “ilk red” hakkına tabidir. Bu haklar aşağıdaki durumlarda uygulanır:
a. Mevcut kullanıcı, mülkü kullanmaya devam ettiği sürece, ve
b. Mevcut kullanıcı, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malike mülkü iade için boşaltmışsa, ondan sonraki beş yıl için.
2. Mevcut kullanıcı, yukarıdaki fıkra uyarınca ilk red hakkını kullanmamışsa, ilgili mülkün bulunduğu Kurucu Devlete mensup bir başka şahıs, sözleşme fiyatı üzerinden ikincil ilk red hakkına sahip olur.
3. Bu madde uyarınca ilk red hakkı, mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malikin potansiyel bir alıcı ile satış sözleşmesi imzalamasını müteakip 45 gün içerisinde ve böyle bir sözleşmede belirtilen fiyatla aynı olması durumunda kullanılabilir.
4. İlk red hakkına ilişkin ortaya çıkacak herhangi bir sorun Mülkiyet Kurulu’na götürülür. Kurucu Devletler, yukarıda belirtilen ilk red hakkı hükümleri uyarınca, mevcut kullanıcı ile farklı Kurucu Devlete mensup kişiler arasındaki sözleşmelerin düzenlenmesi ve yerine getirilmesinin gerektirdiği şekilde yasalarını uyumlaştırır.
Madde 6: Etkilenmiş Mülkte Üretilmekte olan Gelir, Mal veya Mahsülün Tazminatıyla ilgili Düzenlemeler

Mülkiyet Kurulu, halen gelir getirici amaçlarla kullanılmakta olan, etkilenmiş mülklerde yapılan esası inkişafların kullanıcıları ve sahipleri için, sözkonusu üretimin, mülkün iadesi için belirlenen tarihten bir yıl önce başladığı ve gelir, mal veya mahsulün niteliğinin iadeden hemen önce verilmesine imkan vermediği durumlarda, mülklerin iadesinden sonra elde edilen gelir, mal veya mahsulün tazminini teminen yeterli ve adil şartları sağlar.

LAHİKA 4: TOPRAK AYARLAMASINA TABİ ALANLARDAKİ MÜLKLER

Madde 1 Bu Hükümlerin Toprak Ayarlaması yapılacak Alanlardaki Mülklere Uygulanması

Bu Lahika’da yer alan Maddeler, Ek VII ve onun etkilenmiş mülk ve toprak ayarlamasına tabi tutulacak alanlardaki mülklerle ilgili Lahikalarının diğer hükümlerinden üstündür. Bu Lahika’da özel hükümlerin yer alması durumunda, Ek VII’nin diğer hükümleri ve onun diğer Lahikaları uygulanır.


Madde 2 Mülkünün Tasarrufunu Kaybetmiş Malike İade
1. Bu Lahika’da belirlenen usul ve koşullara bağlı olarak, toprak ay arlamasına tabi alanlarda mülkünün tasarrufunu kaybetmiş olan herhangi bir malik iadeye hak kazanır.

2. Mülkiyet Kurulu, mülkün iade için uygun olduğunu tespit eder etmez toprak ayarlamasının yapıldığı alanlardaki mülklerin iadesi ile ilgili nihai kararını verir ve mevcut kullanıcının başka bir yere nakledilmesinden sonra, ancak Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesini izleyen üç yıldan daha geç olmamak kaydıyla, iadenin en kısa zamanda yapılmasını emreder.

3. Ek VII’de yer alan genel moratoryum ile mülkün iadesi için kabul edilen azami seviyeler ve mülklerin mevcut kullanıcısına veya sonraki bir alıcıya devrine izin veren hükümler toprak ayarlaması yapılan alanlarda uygulanmaz.

4. Mülkiyet Kurulu halen toprak ayarlanmasına tabi alanlarda yaşayan etkilenmiş mülklerin tasarrufunu kaybetmiş maliklerin, mülkün mevcut kullanıcılarının ve etkilenmiş mülklerin tasarrufunu kaybetmiş maliklerin taleplerini bu öncelik sırasına göre ele alır.

Madde 3 Üzerinde İnkişaf Yapılan Mülkler:

1. Üzerinde inkişaf yapılmış herhangi bir mülkün tasarrufunu kaybetmiş maliki, mülkün inkişaf değeri orijinal değerinin %10’undan fazla olması durumunda veya herhangi bir inkişafın 3000 Kıbrıs Lirasına baliğ olması halinde, bunlardan hangisi daha düşükse, piyasa bedelini Mülkiyet Kurulu’na öder. İnkişaf yapan kişi Mülkiyet Kurulu’ndan malın piyasa rayicinde veya yapılan harcama değerinde (3000 Kıbrıs Lirasından fazla olması halinde) tazminat talep etme hakkına sahiptir.

2. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malik, mülkün başlangıç durumundaki değerinden daha az değerde bir inkişafın, tasarrufun kaybedilmesi öncesine benzer bir kullanıma uygun olmayacağı konusunda Mülkiyet Kurulu’nu tatmin ederse, mülkünün tasarrufunu, kaybetmiş malikin inkişaf için ödeme yapması istenmez. Mülkiyet Kurulu mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malikin daha sonra inkişaftan yararlandığını tespit ederse, inkişafı yapana tazminat ödenmesini sağlayabilir.

3. İnkişafın piyasa rayici mülkün başlangıç durumundaki değerinden fazlaysa ve mülkünün tasarrufunu kaybetmiş malik bunun için ödeme yapmak istemezse, inkişafı yapan, orijinal mülkün inkişaf yapılmamış halindeki bugünkü piyasa rayicini ödeyerek, mülkün tapusunu almak için başvurabilir. Mülkünün tasarrufunu kaybetmiş kişi, Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden sonraki 20 yıllık süre içinde önerilen sözleşme fiyatından herhangi bir satış, mülkün takası veya uzun vadeli kiralama sözleşmesi üzerinde ilk red hakkını kullanabilir.

4. Yapılan inkişafın piyasa rayicinin mülkün ilk durumundaki değerini aşması halinde ve hem mülkün tasarrufunu kaybetmiş maliki hem de esaslı inkişafın maliki mülkiyet hakkını esaslı inkişafın bedeli veya mülkün inkişafsız bedeli mukabili almak istediğinde Mülkiyet Kurulu mülkü kaybeden maliki ile inkişafın sahibi arasında mülkiyet konusunda ve/veya inkişafın gelecekteki kullanımı hakkında dostane bir çözümü kolaylaştırır. Eğer dostane bir çözüm bulunamazsa, Mülkiyet Kurulu mülkü kaybeden malikine mülkü hemen geri vermeye ya da ilk önce mülkte esaslı inkişaf yapana bir yıldan yirmi yıla kadar durumun gerektirdiği özel hallere uygun olarak kiralama hakkı vermeye karar verir.

Madde 4 Toprak Ayarlamasına Tabi Alanları Terk Etmek İsteyen Mülk Sahipleri

Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden sonra toprak ayarlaması yapılan alandaki mülkünü boşaltan kişi, bu mülke 1974’ten önce sahip olduğuna veya 1974’den önce kendisine iyiniyetle devredildiğine dair kanıt gösterdiği takdirde, Mülkiyet Kurulu’ndan bu mülkün tapusuna karşılık mülkün şu andaki değeri kadar tazminat talep edebilir.

Madde 5 Toprak Ayarlamasına Tabi Alanlardaki Mülklerin Mevcut Kullanıcıları

1. Toprak ayarlamasına tabi alanlardaki mülkün Kıbrıs vatandaşı olan mevcut kullanıcıları aşağıdaki şıklardan birini tercih edebilir:
a. Sözkonusu bölgede kalıp, orada mülk satın almak;
b. Bu hükümler uyarınca alternatif barınma yeri hakkına sahipse (Lahika 3’e bakınız) sözkonusu bölgede alternatif barınma yeri imkanı elde etmek;
c. Kendi etkilenmiş mülkünün iadesini talep etmek; veya
d. Bu hükümler uyarınca hak sahibi ise, diğer Kurucu Devlet bünyesinde yerleştirilmek ve orada mülk satın almak veya alternatif barınma yeri imkanı elde etmek (EK VI’ya bakınız).
2. Mevcut kullanıcı Kıbrıs vatandaşı değilse, daimi olarak oturduğu Kurucu Devletten konut veya mali yardım talep edebilir veya Ek VI’ya göre yardım için başvurabilir.


İlave 5 : Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Başkanına Mektup


(Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle gönderilecektir)



Ekselansları,

Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler tarafından ayrı, eşzamanlı referandumlarla onaylanan Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girdiğini ve Kıbrıs’ta yeni bir durum meydana geldiğini bildirmek isteriz. Buna göre, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti tek uluslararası hükmi şahsiyete, federal bir hükümete sahip, bağımsız ve egemen bir Devlet olup, Kıbrıs Rum Devleti ve Kıbrıs Türk Devleti olarak iki eşit Kurucu Devletten oluşmaktadır. İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunması için Avrupa Sözleşmesi ve Ek Protokoller, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti açısından geçerlidir.

Kuruluş Anlaşması, Kıbrıslı Rumları ve Kıbrıslı Türkleri geçmişte bölen bütün meseleleri, mülkiyet sorunları dahil, kapsamlı bir çözüme kavuşturmuştur. Kuruluş Anlaşması’nın, etkilenmiş mülklere ilişkin tüm sorunlara Ada içinde bir çözüm sağlamış olduğunu dikkatinize getirmek ve bu nevi hususlarda Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin yegane sorumlu taraf Devlet olacağını bildirmek isteriz. Ayrıca, İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunması için Avrupa Sözleşmesi’nin 37’nci Maddesi ve Mahkeme İçtüzüğünün 43 sayılı Kuralı uyarınca, Mahkeme’nin etkilenmiş mülklere dair, önünde bulunan tüm davaları düşürmesini, bu durumları çözümlemek için tesis olunan iç mekanizmanın çalışmasını sağlamak üzere, rica ederiz.

Bu mektubu Mahkeme üyelerinin dikkatine getirmenizden şükran duyarız.

Ekselansları, lütfen en yüksek saygılarımızı kabul ediniz.


Eş Başkan Eş Başkan







EK VIII: UZLAŞTIRMA KOMİSYONU

Madde 1 Kuruluş

1. Bağımsız ve tarafsız bir Uzlaştırma Komisyonu kurulur.

2. Federal Hükümet ve Kurucu Devletlerin yetkilileri Komisyon ile tam bir işbirliği içerisinde hareket eder ve bunun sağlanması için tüm ilgililere gereken talimatları verir.


Madde 2 Amaçlar

Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar arasında anlayış, hoşgörü ve karşılıklı saygıyı teşvik etmek amacıyla, Uzlaştırma Komisyonu, diğer hususların yanısıra,

a. Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler arasında, diğer hususlar meyanında, tarihi perspektif, tecrübe ve anıları ele alan, geçmişe dönük, duygulardan arındırılmış bir diyalog geliştirir;
b. Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklerin tecrübelerine ve yorumlarına dayanarak Kıbrıs Sorununun tarihi hakkında kapsamlı bir rapor hazırlar;
c. Federal Hükümete ve Kurucu Devletlere, uzlaşmayı desteklemek amacıyla, geçmişle ilgili değişik bakış açılarının karşılıklı anlaşılmasını teşvik edecek şekilde hareket etmelerini teminen, yayınlara ve okul kitaplarına kılavuz teşkil eden kuralları da içeren, belirli tavsiyelerde bulunur;
d. Orta eğitim öğrencilerine resmi dillerin öğretilmesi konusunda Anayasanın gereklerinin uygulanması yönünde tavsiyelerde bulunur; ve
e. Kurucu Devletler tarafından dini olmayan resmi tatillerin kutlanması amacıyla izlenecek kurallara ilişkin tavsiyelerde bulunur.

Madde 3 Yetkiler

1. Uzlaştırma Komisyonu, amaçlarının yerine getirilmesini sağlamak üzere, diğer hususlar yanında, aşağıdaki konularda yetkilidir:

a. Çalışma alanına ilişkin sorunların, gerçeklerin, olayların ve dönemin tartışılacağı ve/veya araştırılacağı açık veya kapalı oturumlar düzenler, araştırma grupları veya komiteler kurar;
b. Kıbrıs’ın içindeki veya dışındaki çeşitli kaynaklar, partiler, devletler veya kişilerden bilgi alır;
c. Komisyonun oturumuna katılan bir kişinin, ifadesini ya da cevabını yeminli olarak veya yemin yerine geçen sözle vermesini ister, sözkonusu yemin ya da sözlü ifadenin alınmasını sağlar;
d. İlgili sahalardaki uzmanlara danışır;
e. Her türlü kayıt, arşiv veya bilgiye hızlı, tam ve engelsiz olarak anında ulaşabilmek için talepte bulunur ve bunları temin eder;
f. Toprak ayarlamasına tabi tutulacak alanlarda bulunan, 1963 ve 1974 yıllarında ve bu yıllar arasındaki dönemde meydana gelen hadiselerle ilgili anıtların ve tarihi yerlerin son durumu ve yönetim düzenlemelerine ilişkin kararları verir ve uygular;
g. Ara raporlar, bulgular ve tavsiyeler hazırlar ve yayınlar;
h. İşlevlerinin yerine getirilmesi için gerekli olan tüzük, yönetmelik ve usulleri belirler ve yayınlar; ve
i. Diğer arızi veya kendi işlevlerinin yerine getirilmesi kapsamındaki görevleri yapar.

2. Komisyon’un dava açma veya diğer cezai yasal fonksiyonu ya da yetkileri olmaz.

3. Komisyon, kaynaklarının ve işlemlerinin gizliliğini korumak konusunda karar alabilir.

4. Komisyon’un çalışmaları, usulleri, raporları ve tavsiyeleri, Kıbrıs Kayıp Şahıslar Komitesi dahil olmak üzere, varolan diğer kurum ve komitelerin çalışmalarına halel getirmez.


Madde 4 Oluşum

1. Uzlaştırma Komisyonu, Kıbrıs’taki uzlaşmaya gönül vermiş ve gerekli dürüstlük, güvenilirlik ve uzmanlığa sahip eşit sayıda, en az biri Kıbrıs dışından yedi kişiden oluşur. Kıbrıslı üyeler her Kurucu Devletten eşit sayıda olur.

2. Genel Sekreter, Federal Hükümet ve Kurucu Devletler ve halka danışarak, Komisyon üyelerini ve aynı şekilde yerlerine başkalarını atamaya davet edilir.

3. Komisyon’a bir grup vasıflı eleman yardım eder.


Madde 5 Süre

1. Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesini izleyen 90 gün içerisinde Uzlaştırma Komisyonu üyelerinin atanması için gerekli danışmalar başlar. Komisyon üyeleri bunu izleyen 60 gün içerisinde atanır ve atanmanın ardından iki hafta içerisinde resmen göreve başlarlar.

2. Eğer Genel Sekreter, Federal Hükümet, Kurucu Devletler ve Komisyon üyeleri ile danışarak bir yıla kadar uzatma kararı vermezse, Komisyon, bulguları ve tavsiyelerine ilişkin nihai raporunu Komisyon’un oluşumundan üç yıl sonrasından geç olmamak üzere sunar.

Madde 6 Masraflar

Uzlaştırma Komisyonunun kuruluş ve çalışma masrafları Federal Hükümet tarafından karşılanır; Federal Hükümet garantör devletlerden ve diğer uluslararası çevrelerden katkı talep edebilir.

Madde 7 Ücretlendirme

Uzlaştırma Komisyonunun Kıbrıslı olmayan üyelerinin ödenekleri, Mülkiyet Kurulu’nun Kıbrıslı olmayan üyeleriyle aynı seviyede olur.

Madde 8 Tavsiyeler ve Raporlar

1. Uzlaştırma Komisyonu, raporlarını ve tavsiyelerini Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine, Federal Hükümete ve Kurucu Devletlere sunar.

2. Uzlaştırma Komisyonu tarafından hazırlanacak rapor ve tavsiyeler Kurucu Devletler tarafından geniş biçimde dağıtıma tabi tutulur. Nihai rapor İngilizce, Rumca ve Türkçe olarak basılır. Nihai raporun bulguları ilgili okul kitaplarına yansıtılır.

Madde 9 İzlemeUsulleri

1. Komisyonun raporunun sunulmasını müteakip, Başkanlık Konseyinin Kurucu Devletlerle istişare ettikten sonra atayacağı İzleme Komitesi, Komisyonun tavsiyelerinin uygulanmasını izler.

2. Tavsiyelerin uygulanması konusunda Federal Hükümet ve Kurucu Devlet yetkililerinin komiteye her 120 günde bir rapor sunmaları zorunludur. Sözkonusu raporlarda özel tavsiyelerin uygulanamamasının sebepleri açıklanır.




EK IX: YENİ DURUMUN HAYATA GEÇMESİ


Madde 1 Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesi

1. Kuruluş Anlaşması, 24 Nisan 2004 günü,

"Tüm ekleriyle Kuruluş Anlaşmasının, Kıbrıs Rum / Kıbrıs Türk Devleti Anayasalarının ve yürürlüğe girecek kanunlara dair hükümlerin, Kıbrıs’ın Avrupa Birliği’ne birleşmiş şekilde katılacağı yeni durumu hayata geçirmesini onaylar mısınız?”
Evet [ ]
Hayır [ ]"

sorusunun yöneltileceği, aynı anda yapılacak iki ayrı referandumda onaylanmasından ve Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık’ın 29 Nisan tarihinden geç olmamak üzere, ekte yer alan Kıbrıs’taki yeni duruma ilişkin hususları düzenleyen Andlaşma’yı BM Genel Sekreteri (veya temsilcisinin) hazır bulunacağı bir törende imzalamalarıyla yürürlüğe girer ve yeni durumu hayata geçirir.

2. Kuruluş Anlaşmasının ayrı referandumlarda onaylanmaması veya herhangi bir garantörün Kıbrıs’ta yeni durumla ilgili hususları düzenleyen Andlaşma’yı 29 Nisan 2004’e kadar imzalamaması halinde, Anlaşma geçersiz ve hükümsüz kalır ve hiçbir hukuki sonuç doğurmaz.

Madde 2 Kıbrıs, Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık arasında Kıbrıs’ta Yeni Duruma ilişkin Hususları Düzenleyen Andlaşma’nın Yürürlüğe Girmesi

1. Kuruluş Anlaşması yürürlüğe girer girmez, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Eşbaşkanları, Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık ile Kıbrıs’ta yeni duruma ilişkin hususları düzenleyen Andlaşmayı imzalayarak yürürlüğe koyarlar ve bu Andlaşma Birleşmiş Milletler Şartı’nın 102nci Maddesi uyarınca bir uluslararası Andlaşma olarak tescil edilir.

Madde 3 Bayrak Çekme Törenleri

1. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri veya temsilcisinin şahit sıfatıyla Andlaşmayı imzalamasını müteakip Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ve Kurucu Devletlerin bayrakları üç garantörün bayraklarıyla birlikte imza töreni mahallinde göndere çekilir ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ve Kurucu Devletlerin marşları çalınır.
2. Eşzamanlı olarak, Ada genelinde Anayasa’da belirlenen bayraklar dışındaki bayrakların indirildiği, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ve Kurucu Devletlerin bayraklarının Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası ve ilgili mevzuat uyarınca göndere çekildiği ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ve Kurucu Devletlerin marşlarının çalındığı törenler düzenlenir.

Madde 4 Birleşmiş Milletler

Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle birlikte, Eşbaşkanlar, Birleşmiş Milletler'e, ekteki mektup aracılığıyla Kıbrıs’ın Birleşmiş Milletler’deki üyelik hak ve yükümlülüklerinin, bundan böyle, yeni duruma uygun olarak kullanılacağını bildirirler. Üzerinde mutabakata varılan Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti bayrağı Birleşmiş Milletler Merkezinde göndere çekilir.


Madde 5 Avrupa Konseyi

Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle birlikte, Eşbaşkanlar Avrupa Konseyine ekteki mektup aracılığıyla, bundan böyle Kıbrıs’ın Avrupa Konseyindeki üyelik hak ve yükümlülüklerinin yeni duruma uygun olarak kullanılacağını bildirirler ve Parlamenterler Meclisi’yle Bakanlar Komitesi’nden Kuruluş Anlaşması’nın onaylamasını isterler.

Madde 6 Avrupa Birliği

Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle birlikte, Eşbaşkanlar, Avrupa Birliği’ne ekteki mektup aracılığıyla yeni durumun hayata geçtiğini ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Katılım Andlaşması’ndan kaynaklanan tüm hak ve yükümlülükleri üstlenme taahhüdünü bildirirler. Eşbaşkanlar ayrıca, Avrupa Birliği’nin Kuruluş Anlaşmasını onaylamasını ve bunun koşullarının Avrupa Birliği’nin kuruluş ilkeleriyle uygunluk sağlamasını ve Kıbrıs Türk Devleti için özel önlemler benimsemesini isterler. Eşbaşkanlar, ayrıca, ortaya çıkacak nihai sonucun birincil hukukun uyarlanmasıyla neticlenmesini ve tüm ilgililer için Avrupa Birliği hukuk sistemi içerisinde hukuki kesinlik ve güvenlik temin etmesini talep ederler.


İlave 1 : Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine Mektup


(Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle gönderilecektir)


Ekselansları,

Asli kurucu güçlerini kullanan Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler tarafından ayrı, eşzamanlı referandumlarla onaylanan Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girdiğini ve Kıbrıs’ta yeni bir durum meydana geldiğini bildirmek isteriz. Buna göre, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti tek uluslararası hükmi şahsiyete, bir federal hükümete sahip bağımsız ve egemen bir devlet olup, Kıbrıs Rum devleti ve Kıbrıs Türk devleti olarak iki eşit kurucu devletten oluşur.

Kıbrıs’ın Birleşmiş Milletler’deki üyelik haklarının ve yükümlülüklerinin yeni durum ve Kuruluş Anlaşması ile tüm ekleri uyarınca ifa edileceğini resmen beyan ederiz.

Bu mektubu Birleşmiş Milletler’e Üye Devletlere dağıtmanızdan şükran duyarız.

Ekselans, lütfen en yüksek saygılarımızı kabul ediniz.


Eş Başkan Eş Başkan


















İlave 2 : Avrupa Birliği Konseyi Başkanına Mektup


(Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle gönderilecektir)


Ekselansları,

Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler tarafından ayrı, eşzamanlı referandumlarla onaylanan Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girdiğini ve Kıbrıs’ta yeni bir durum meydana geldiğini bildirmek isteriz. Buna göre, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti, tek uluslararası hükmi şahsiyete, bir federal hükümete sahip bağımsız ve egemen bir devlet olup, Kıbrıs Rum devleti ve Kıbrıs Türk devleti olarak iki eşit kurucu devletten oluşur.

Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin 16 Nisan 2003 tarihli Katılım Andlaşması’ndan kaynaklanan tüm hakları ve yükümlülükleri üstlenmeye hazır olduğunu resmen beyan ederiz.

Anılan Andlaşma’nın 10’uncu Protokolünün 4’üncü Maddesi uyarınca Konsey’e verilen özel yetkilere ve 12 Aralık 2003 tarihli Konsey sonuçlarına atıfla ve Kuruluş Anlaşması’nın Avrupa Birliği’nin temelindeki ilkelerle uyumlu olduğunu akılda tutarak, Avrupa Birliği’nden Kuruluş Anlaşması’nı tasdik etmesini ve hükümlerini 1 Mayıs 2004 tarihinden önce Katılım koşullarını uyumlaştırmak suretiyle Kuruluş Anlaşması’nın Avrupa Birliği hukuki sistemi içerisinde hukuki kesinliğini ve güvenliğini teminat altına alacak şekilde, uyarlamasını rica etmek isteriz.

Avrupa Birliği Konseyi’nden Kıbrıs Türk devleti’nde topluluk mevzuatının, uyum sağlama ve idari kapasiteye uygun aşamalar halinde uygulanması için gerekli tedbirleri almasını ve Kıbrıs Türk devleti’nin kalkınması için mali yardım dahil özel önlemler almasını ayrıca rica ederiz.

Ekselansları, lütfen en yüksek saygılarımızı kabul ediniz.


Eş Başkan Eş Başkan


İlave 3 : Avrupa Konseyi Genel Sekreterine Mektup


(Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle gönderilecektir)


Ekselansları,

Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler tarafından ayrı, eşzamanlı referandumlarla onaylanan Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girdiğini ve Kıbrıs’ta yeni bir durum meydana geldiğini bildirmek isteriz. Buna göre, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti tek uluslararası hükmi şahsiyete, bir federal hükümete sahip bağımsız ve egemen bir devlettir ve Kıbrıs Rum devleti ve Kıbrıs Türk devleti olarak iki eşit kurucu devletten oluşur. İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunması için Avrupa Sözleşmesi ve Ek Protokoller Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti bakımından yürürlüktedir.

Kıbrıs’ın Avrupa Konseyi’ndeki üyelik hakları ve yükümlülüklerinin yeni durum uyarınca ifa edileceğini resmen beyan ederiz.

Kuruluş Anlaşması bugüne kadar Kıbrıslı Rumları ve Kıbrıslı Türkleri bölen, tüm mülkiyet konuları dahil tüm hususları kapsamlı çözüme kavuşturmaktadır. Kuruluş Anlaşması’nın etkilenmiş mülklere ilişkin tüm sorunlar için iç çözüm sağlanmış olduğunu dikkatinize getirmek ve bu nevi hususlarda Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin yegane sorumlu taraf devlet olacağını bildirmek isteriz. Ayrıca, İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunması için Avrupa Sözleşmesi’nin 37’inci Maddesi ve Muhakeme Kuralları’nın 43 sayılı Kuralı uyarınca, Mahkeme’nin etkilenmiş mülklere dair önünde mevcut bulunan tüm davaları düşürmesini, bu durumları çözümlemek için tesis edilen iç mekanizmanın çalışmasını sağlamak üzere, rica ederiz.

Bu mektubu Parlamenterler Assamblesi ve Bakanlar Komitesi’nin dikkatine getirmenizden şükran duyar, Parlamenterler Assamblesi ve Bakanlar Komitesi’nin Kuruluş Anlaşması’nı tasdik etmesini rica ederiz.

Ekselansları, lütfen en yüksek saygılarımızı kabul ediniz.


Eş Başkan Eş Başkan













B. KURUCU DEVLET ANAYASALARI


EK I. KIBRIS RUM DEVLETİ ANAYASASI
( Ayrıca sunulacaktır)


EK. II KIBRIS TÜRK DEVLETİ ANAYASASI
( Ayrıca sunulacaktır)

C. KIBRIS’TAKİ YENİ DURUMA İLİŞKİN ANDLAŞMA

















KIBRIS’TAKİ YENİ DURUMA İLİŞKİN KIBRIS, YUNANİSTAN,
TÜRKİYE VE BİRLEŞİK KRALLIK ARASINDAKİ ANDLAŞMA

Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti, Yunanistan, Türkiye Cumhuriyeti ve Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı,

i. Kıbrıs sorununun Kapsamlı Çözümünü ve Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türklerin ayrı referandumlar marifetiyle Kuruluş Anlaşmasını onaylamalarını ve Kıbrıs’ın Avrupa Birliği’ne müstakbel katılımını memnuniyetle karşılayarak,

ii. Kıbrıs için barışçıl ve uyumlu bir geleceğe katkıda bulunmayı ve Doğu Akdeniz’de barışçıl bir ortamda Kıbrıs'ın, Türkiye ve Yunanistan arasında bir dostluk köprüsü oluşturmasını arzulayarak,

iii. Uluslararası hukuk ve Birleşmiş Milletler Şartı ilkelerine bağlı olarak ,

aşağıdaki hükümleri kabul ederler:

Madde 1 Kuruluş Anlaşmasının onaylanması

Ekteki Kuruluş Anlaşması bu haliyle onaylanmış ve, kabul edilirmiş olup, bu Andlaşmanın ayrılmaz bir parçası sayılır.

Madde 2 İzleme Komitesi

1. Taraflar, her garantör gücün birer temsilcisinden, Federal Hükümetin iki temsilcisinden (her Kurucu Devletten birer temsilci olmak üzere), her Kurucu Devletten birer temsilciden ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin kararı uyarınca Komiteye başkanlık yapmak üzere bir Birleşmiş Milletler temsilcisinden oluşan bir İzleme Komitesi’nin kurulmasını kabul ederler.

2. İzleme Komitesi, çözümün uygulanmasını izler ve hükümlerinin uygulanmasını tehlikeye atabilecek herhangi bir gelişmeyle ilgili tavsiyelerde bulunabilir.

3. Taraflar, Kıbrıs’taki BM faaliyetiyle işbirliğinde bulunmayı ve İzleme Komitesi’nin tavsiyeleri üzerine iyi niyetle hareket etmeyi taahhüt ederler.

4. İzleme Komitesi, barış gücü operasyonuna ilişkin olarak Birleşmiş Milletler tarafından yapılmak istenebilecek herhangi bir kaydadeğer değişikliği dikkatine getirmesini Birleşmiş Milletlerden talep eder.



Madde 3 Kuruluş Andlaşmasına Ek Protokol

Ekteki Kuruluş Andlaşmasına Ek Protokol bu haliyle onaylanmış olup Birleşik Krallığın diğer taraflara protokolün uygulanması için anayasal gereklerini tamamlandığını bildirdiği tarihi izleyen gün itibariyle yürürlüğe girer.

Madde 4 Garanti Andlaşmasına Ek Protokol

Ekteki Garanti Andlaşmasına Ek Protokol bu haliyle onaylanmış ve üzerinde mutabık kalınmış olup, bu Andlaşmayla birlikte imzalandığı anda yürürlüğe girer.

Madde 5 İttifak Andlaşmasına Ek Protokol

Ekteki İttifak Andlaşmasına Ek Protokol, ilgili taraflarca bu haliyle onaylanmış ve kabul edilmiş olup ilgili taraflar için bu Andlaşmayla birlikte imzalanmasıyla yürürlüğe girer.

Madde 6 Geçiş Dönemi Güvenlik Düzenlemeleri

Ekteki Geçiş Dönemi Güvenlik Düzenlemeleri ilgili taraflarca bu haliyle onaylanmış ve kabul edilmiş olup ilgili taraflar için bu Andlaşmayla birlikte imzalanmasıyla yürürlüğe girer.

Madde 6 A Yunanistan, Türkiye ve Kıbrıs arasındaki diğer Andlaşmalar

Yunanistan ve Türkiye, Anayasa’nın 48(6) Maddesinde atıfta bulunulan, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti bakımından bağlayıcı olan bir andlaşmanın sadece bir Kurucu Devlette geçerli olacak şekilde tadil edilmesine yönelik Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin talebini reddetme haklarını kullanmamayı kabul ederler.

Madde 7 Uluslararası belgelere çekince ve beyanlar

İşbu Andlaşmanın tarafları, Kıbrıs meselesine ilişkin olarak uluslararası andlaşmalara karşı kendi tutumları çerçevesinde dermeyan etmiş oldukları bildirim ve çekinceleri geri çekerler veya düzeltirler.

Madde 8 Yürürlüğe giriş

1. İşbu Andlaşma imzalanmasıyla yürürlüğe girer.

2. Taraflar, Birleşmiş Milletler Şartının 102. Maddesi uyarınca, işbu Andlaşmanın mümkün olan en kısa sürede tescil edilmesi için Birleşmiş Milletler Sekretaryası nezdinde gerekli işleme başlarlar.


2004 yılında [ ] ayının [ ] gününde, [ ]’da akdedilmiş, İngilizce dilinde 4 nüsha olarak düzenlenmiştir.


İmza İmza İmza İmza

İmza

Birleşik Kıbrıs Yunanistan Türkiye Büyük Britanya
Cumhuriyeti Cumhuriyeti ve Kuzey İrlanda
Birleşik Krallığı


Şahit olarak

Kofi A. Annan (veya temsilcisi)
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri (veya temsilcisi)





























EK.I KURULUŞ ANLAŞMASI



EK II: KURULUŞ ANDLAŞMASI’NA EK PROTOKOL


Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı, Kıbrıs, Yunanistan ve Türkiye

Birleşik Krallık Hükümetinin, Ağrotur Egemen Üs Bölgesi ve Dikelya Egemen Üs Bölgesinin bazı kısımlarında egemenliğinden feragat etme niyetinin hayata geçirilmesini hüküm altına almak isteğiyle,

aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır:

Madde 1

Birleşik Krallığın egemenliğinden feragat ettiği bölgeler işbu Protokolün Ekinde tarif edilmiştir. Sözkonusu bölgelere, işbu Protokolde Feragat Edilmiş Bölgeler olarak atıfta bulunulur.

Madde 2

1. Ağrotur Egemen Üs Bölgesinde veya Dikelya Egemen Üs Bölgesinde egemenliğinden feragat edilmiş bölgelerde Birleşik Krallığa ait tüm uluslararası yükümlülük ve sorumluluklar uygulanabilir olduğu ölçüde bundan böyle Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından üstlenilir.

2. Birleşik Krallığın, bugüne kadar, feragat edilmiş bölgelerde uygulanması nedeniyle yararlanmakta olduğu tüm uluslararası hak ve menfaatlerden, bundan böyle Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti faydalanır.

Madde 3

Feragat edilmiş bölgelerde, Egemen Üs Bölgeleri İdaresi veya Birleşik Krallık tarafından veya onlar adına üstlenilmiş bulunan ve işbu Protokolün yürürlüğe girmesinin hemen öncesinde mevcut olan tüm hukuki sorumluluk ve yükümlülükler bu tarihte sözkonusu sorumluluk ve yükümlülükler Kıbrıs tarafından veya onun adına üstlenilmiş gibi geçerlilik kazanır.

Madde 4

Feragat edilen bölgelerde Birleşik Krallık Hükümeti’nin tasarrufunda bulunan taşınmaz mallar, Kuruluş Andlaşması Ek B, Bölüm 3 hükümlerine tabi olur. Feragat edilen bölgelerde Kuruluş Andlaşmasına Ek E’nin 1. Bölüm, 2. fıkrası uyarınca Egemen Üs Bölgeleri Yönetiminin mülkü haline gelmiş diğer taşınmaz mallar işbu Protokolün yürürlüğe girdiği tarihte Kıbrıs’ın mülkü olur.

(İngilizce metindeki 5nci madde çıkmıştır.)

Madde 5

1. Kuruluş Andlaşmasına Ek A’nın, 3. Bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilir:

“Bölüm 3
Kıbrıs, işbu Andlaşmanın Ek Protokolündeki raporda atıf yapılan hatlar arasında kalan sular üzerinde, bunun kendi kara sularının bir parçası olduğunu öne sürerek hak iddia etmez.”

2. Kuruluş Andlaşmasının yukarıdaki şekilde değiştirilen Ek A’nın 3üncü Bölümünde atıfta bulunulan, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kendi kara suları olarak hak ileri sürmeyeceği Egemen Üs Bölgelerine bitişik suları sınırlandıran hatlar, Birleşik Krallık hükümeti tarafından tayin edilecek gerekli niteliklere sahip bir kişi tarafından hazırlanacak bir raporla belirlenir. Bu kişi, işbu Protokolün yürürlüğe girişini müteakip en geç bir ay içerisinde çalışmaya başlar ve çalışmalarını en kısa zamanda ve herhalükarda dokuz aylık bir dönem içerisinde tamamlar. Tayin edilen kişi kendisine yardımcı olmak üzere teknik danışmanlar atayabilir. Bu kişi, çalışmayı tamamladığında Birleşik Krallık ve Kıbrıs’ın ilgili makamlarına rapor sunar.

3. Birleşik Krallığın Dikelya Egemen Üs Bölgesinin denize mücavir doğu kısmına bitişik Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin hak iddia etmeyeceği sular (Harita A’da işaretli 16.10 km. karelik alan) ile Dikelya Egemen Üs Bölgesinin denize mücavir batı bölümüne bitişik Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin hak iddia etmeyeceği sular (Harita A’da işaretli 5.01 km karelik alan) arasındaki sulara her ne amaçla olursa olsun tam ve engelsiz erişim hakkı devam eder.

Madde 6

Kuruluş Andlaşmasının Ek B, IV. Bölüm 3. Kısım 2. fıkrasına göre küçük çaplı rutin eğitimlerin izin verilen Sotira bölgesi, Sotira, Sterakovu ve Paramali’nin güneyini, Limasol-Baf anayolunun kuzeyindeki ilave arazi bölgesini kapsayacak şekilde genişletilir. Sotira yöresinin yeni sınırları, işbu Ekinin 2. Maddesi uyarınca, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ve Birleşik Krallık Hükümetlerinin tayin edecekleri kişiler tarafından harita üzerinde tanımlanıp, işaretlenir.


Madde 7

Birleşik Krallık ve Kıbrıs aşağıdaki hususlar üzerinde Nota Teatisinde bulunabilir.

a) Egemen Üs Bölgeleri İdaresi veya bir Birleşik Krallık makamının enerji kabloları veya boru hatlarına erişim haklarıyla ilgili düzenlemeler ve

b) Feragat edilen bölgelerde bulunan ve feragat işleminden etkilenen kişilerin uyruklarıyla ilgili düzenlemeler.


Madde 8

İşbu Protokolün yorumlanması veya uygulanmasına ilişkin herhangi bir uyuşmazlık, danışmalar yoluyla halledilir ve çözülmek üzere herhangi bir uluslararası mahkeme veya üçüncü tarafa götürülmez.


Madde 9

İşbu Protokol, Birleşik Krallığın, diğer taraflara, işbu Protokolün uygulanabilmesi için, anayasal gereklerin tamamlandığının bildirildiğini izleyen gün yürürlüğe girer.


2004 yılında [ ]ayının, [ ]gününde, [ ] ‘da aktedilmiş, İngilizce dilinde dört nüsha olarak düzenlenmiştir.





İmza İmza İmza İmza

Büyük Britanya Birleşik Yunanistan Türkiye Cumhuriyeti
Birleşik Krallığı Kıbrıs Cumhuriyeti
ve Kuzey İrlanda










Lahika

Madde 1

Feragat edilen bölgeler, işbu Lahikanın ayrılmaz parçası olan Harita A ve Harita B’de kırmızı ve mavi olarak işaretlenen bölgelerden oluşur.

Ağrotur Egemen Üs Bölgesi ve Dikelya Egemen Üs Bölgesi, bu Lahikaya ilişik Harita A ve Harita B’de sarı olarak işaretlenen iki bölgeyi kapsar. Kuruluş Andlaşmasında ve buna eşlik eden Nota Teatilerinde ve diğer belgelerde bu bölgelere yapılan atıflar bunlara göre mütalaa olunur.

Madde 2

Ağrotur Egemen Üs Bölgesi ve Dikelya Egemen Üs Bölgelerinin arazi sınırları, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ve Birleşik Krallık Hükümetleri tarafından tayin edilecek, gerekli nitelikleri haiz iki kişi tarafından sarih ve etkili bir şekilde yerinde işaretlenir. Sözkonusu kişiler, işbu Protokol’ün yürürlüğe girmesini müteakip en geç bir ay içerisinde çalışmaya başlarlar ve çalışmalarını, mümkün olan en kısa sürede (her hal ve karda dokuz ayı aşmamak kaydıyla) tamamlarlar. Tayin edilecek kişiler, kendilerine yardımcı olmaları için teknik danışmanlar atayabilirler. Bu kişiler, çalışmalarının tamamlanmasını takiben Birleşik Krallık ve Kıbrıs’ın ilgili makamlarına rapor sunarlar.







[harita]









[harita]

EK III: GARANTİ ANDLAŞMASI’NA EK PROTOKOL


Kıbrıs, Yunanistan, Türkiye ve Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı aşağıdaki şekilde mutabakata varmışlardır:


Madde 1

1. Garanti Andlaşması, Kuruluş Anlaşması ile kurulan yeni duruma ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Anayasasına gereğine göre uyarlanarak (mutatis mutandis) uygulanır ve bu suretle Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı, toprak bütünlüğü, güvenliği ve anayasal düzenine ek olarak, Kurucu Devletlerin de toprak bütünlüğü, güvenliği ve anayasal düzenini kapsar.

2. “Anayasal düzen” Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası ve duruma göre, herbir Kurucu Devletin de Anayasası anlamına gelir ve işbu anayasalarda belirtilen tadilat hükümleri uyarınca bunlardan herhangi birine yapılan tadilatları da içerir.

Madde 2

İşbu protokol imzalanmasıyla yürürlüğe girer.




2004 yılında, [ ] ayının [ ] gününde, [ ]’da aktedilmiş, İngilizce dilinde 4 nüsha olarak düzenlenmiştir.



İmza İmza İmza İmza

İmza

Birleşik Yunanistan Türkiye Cumhuriyeti Büyük Britanya
Kıbrıs Birleşik Krallığı
Cumhuriyeti ve Kuzey İrlanda







EK IV: İTTİFAK ANDLAŞMASINA EK PROTOKOL


Kıbrıs, Yunanistan ve Türkiye

i. Kıbrıs’ın, Kuruluş Anlaşması ve Anayasası uyarınca askersizleştirileceğini hatırda tutarak,

ii. Kıbrıs’ın bağımsızlığı veya ülke bütünlüğüne karşı yapılacak herhangi bir saldırıya veya saldırganlığa karşı koyacakları yönündeki taahhütlerini yeniden teyit ederek,

aşağıdaki hususlarda mutabakata varmışlardır:


Madde 1

İttifak Andlaşması, Kuruluş Anlaşması ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasasında tesis olunan yeni durum uyarınca ve özellikle Kıbrıs’ın askersizleştirilmesi göz önünde bulundurularak, gereğine göre uyarlanarak (mutatis mutandis) uygulanır ve yürütülür.


Madde 2

Üçlü Karargah olmayacaktır. İttifak Andlaşması hükümleri, gereğine göre uyarlanarak (mutatis mutandis) bu Andlaşmaya göre görevlerini istişare ve işbirliği içinde yürütecek olan Yunan ve Türk birlikleri komutanları için geçerli olur. Bu komutanlar irtibat subayı değişiminde bulunurlar, karşılıklı ziyaretler gerçekleştirirler ve birbirlerini askeri tatbikatları izlemeye davet ederler.


Madde 3

1. İttifak Andlaşması uyarınca Yunan ve Türk birliklerinin sırasıyla Kıbrıs Rum Devleti ve Kıbrıs Türk Devletinde konuşlandırılmasına müsaade edilir.

2. İttifak Andlaşmasına ek Protokol I’in ilgili hükümleri saklı kalmak üzere, Yunan ve Türk birliklerinin sayısı, geçici bir süre için 1 Ocak 2011 tarihine kadar tüm rütbeler dahil 6000 kişiyi ve bu tarihten itibaren hangisi önce gerçekleşirse 1 Ocak 2018’e veya Türkiye’nin Avrupa Birliğine katılımına kadar tüm rütbeler dahil 3000 kişiyi geçmeyecektir.

3. Bundan sonra, Kıbrıs, Yunanistan ve Türkiye, birlik sayılarını her üç yılda bir tamamen geri çekme amacıyla gözden geçirirler. Bu, hiçbir şekilde İttifak Andlaşmasına ve Ek Protokolleri’ne ve bunların tanıdığı hak ve sorumluluklara zarar vermez.

4. Yunan ve Türk birliklerinin terkibi, teçhizatı, konuş yerleri ve faaliyetleri işbu Ek Protokolün lahikasıyla uyumlu olacaktır ve teçhizat düzeyleri 2.fıkrada atıfta bulunulan birlik düzeylerindeki indirimlerle mütenasip olarak azaltılır.


Madde 4

Kıbrıs, Yunanistan ve Türkiye işbu Protokolü ve özellikle İttifak Andlaşması uyarınca konuşlanmasına izin verilen birliklerin sayısını en geç 1 Haziran 2010 tarihine kadar gözden geçirirler. Bu tarihten sonra anılan ülkeler, birliklerin tamamen çekilmeleri amacıyla meseleyi, her üç yılda bir gözden geçirirler.


Madde 5

İşbu protokol imzalanmasıyla yürürlüğe girer ve İttifak Andlaşması’nın diğer hükümleri üzerinde üstünlüğü haizdir.


2004 yılında, [ ] ayının [ ] gününde, [ ]’da aktedilmiş, İngilizce dilinde 4 nüsha olarak düzenlenmiştir.


İmza İmza İmza
İmza

Birleşik Yunanistan Türkiye Cumhuriyeti
Kıbrıs Cumhuriyeti





Lahika: Yunan ve Türk Kontenjanlarının Oluşumu, Teçhizatı, Yerleşimleri ve Faaliyetleri

Madde 1 Oluşum

1. Her birlik, izin verilen sayılar ile silah ve teçhizat üzerindeki toplam sınırlamalar dahilinde aşağıda belirtilen yeteneklere sahip olabilecek şekilde yapılandırılabilir: bir karargah unsuru, zırhlı, keşif, piyade, istihkam, topçu, muhabere, havacılık, hava savunma, lojistik, idari ve tıbbi destek.


2. Şeffaflık ve karşılıklı güven yararına, Yunanistan ve Türkiye, Kıbrıs’ı, birbirlerini ve Birleşmiş Milletleri, kendi birliklerinin detaylı organizasyonu, yapısı, silahları ve teçhizatı hakkında bilgilendirirler.


Madde 2 İzin verilebilir silah ve teçhizat mevcutları

Her bir birlik aşağıda belirtilen sınırlara kadar sadece aşağıdaki silah ve teçhizatı bulundurabilir:

Silah/Teçhizat Tipi Azami Miktar
Açıklamalar
Savaş tankı (orta boy) 50 55 tona kadar
Piyade muharebe araçları (ana topu 25 mm’ye kadar olanlar) 180 Zırhlı personel taşıyıcılar dahildir
Çekili top (155 mm’ye kadar) 18
Hava savunma füzeleri (kısa menzilli, 7000m menzile kadar) 18
Nakliye Helikopterleri 6 Hizmet tipi, 12 yolcuya kadar-silahsız
Hafif Helikopterler 4 Hafif gözlem/irtibat tipi, 6 yolcuya kadar-silahsız
Hafif zırhlı araçlar 17 Keşif tipi- ana topu 90 mm’ye kadar
Uçaksavar topları (45 mm’ye kadar) 16

Madde 3 Faaliyetler

Birliklerin faaliyetleri, temel olarak nizamiye içinde ve askeri bölgelerde eğitim, teçhizat ve malzeme bakımı, törenler ve resmi geçitler ve belirlenen eğitim alanlarında eğitimi içeren kurulu askeri unsurların tipik barış dönemi faaliyetleriyle sınırlıdır.



Madde 4 Belirlenmiş tesis ve eğitim alanları

1. Yunanistan ve Türkiye, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Federal Hükümeti ve ilgili Kurucu Devletle istişare halinde, devlet toprağında, birliklerin ve teçhizatın yerleştirileceği sınırları çizilmiş en fazla altı askeri tesis (karargah veya kışlalar) ile en fazla üç eğitim alanını belirlerler.

2. Belirlenmiş askeri tesis ve eğitim alanları, her hal ve karda Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesi öncesindeki ara bölgede veya Kuruluş Anlaşması uyarınca toprak ayarlamasına tabi olmuş veya olmakta bulunan Kıbrıs Rum Devlet bölgesinde veya Kurucu Devletler arasındaki sınırın 1000 metresi içinde veya Kuzey Lefkoşa ve Gazi Mağusa’yı bağlayan ve aşağıdaki harita referanslarıyla tanımlanan karayolunun güneyindeki bölgede Kıbrıs Türk Devleti bölgesinde yer alamaz.

Nokta Boylam Enlem Açıklamalar
Başlangıç Noktası 33º19’21.3”D 35º12’37.7”K Kavşak
1 33º19’54.8”D 35º12’46.4”K
2 33º21’05.9”D 35º12’32.8”K
3 33º25’00.3”D 35º13’03.1”K MIA MILEA’nın kuzeyi
4 33º26’45.3”D 35º12’48.7”K
5 33º27’31.0”D 35º13’05.8”K
6 33º29’00.9”D 35º13’20.8”K TRAKHONI/DEMİRHAN’ın güneyi
7 33º31’25.9”D 35º12’44.6”K EXOMETOKHI/DÜZOVA’nın güneyi
8 33º35’38.2”D 35º12’27.6”K ANGASTINA/ASLANKÖY’ün kuzeyi
9 33º37’59.0”D 35º11’15.8”K
10 33º45’26.4”D 35º10’39.7”K PRASTIO’nun içinden
11 33º49’02.6”D 35º10’13.2”K
12 33º50’38.4”D 35º09’15.9”K STYLLOS/MUTLUYAKA’nın güneyi
13 33º54’23.3”D 35º08’29.1”K
Bitiş Noktası 33º56’17.2”D 35º07’14.5”K Kavşak




3. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini izleyen üç ay içerisinde Yunanistan ve Türkiye, Kıbrıs’ı, birbirlerini ve Birleşmiş Milletleri, eğitim alanları ve belirlenmiş askeri tesisler ve aynı zamanda her tesise yerleştirilecek birliklerin kesin konumu ve büyüklüğü hakkında bilgilendirirler. Ayrıca, birliklerin konuşlanma durumunda herhangi bir değişiklik olması halinde, Kıbrıs’ı, birbirlerini ve Birleşmiş Milletleri önceden bilgilendirirler.

4. Kuruluş Andlaşmasına halel gelmeksizin, bu maddeye uygun olarak belirlenmiş olanın dışında mevcut herhangi bir askeri tesis, Kıbrıs, Yunanistan ve Türkiye arasında aksi kararlaştırılmadıkça veya Birleşmiş Milletler barışı koruma operasyonunun kullanımına verilmediği takdirde, lağvedilecek veya münhasıran sivil kullanım için dönüştürülecektir.

Madde 5 Sevkiyat

Birlikler, mevcutlarını, bulundukları Kurucu Devlet içerisinde tahmil alanları, garnizon ve eğitim alanları arasındaki en kestirme yoldan sevk ettirirler ve Kurucu Devletler arasındaki sınıra veya Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden önce ara bölgede kalan bölgelere veya Kuruluş Anlaşması uyarınca Kıbrıs Rum Devleti bölgesinde toprak ayarlamalarına tabi olmuş veya olacak bölgelere ve 4. Maddede tanımlanmış Kuzey Lefkoşa ve Gazi Mağusa’yı birleştiren karayolunun güneyinde kalan Kıbrıs Türk Devletine ait bölgeye, mevcut yol ve liman alt yapısı aksini mecbur kılmadıkça yaklaşmazlar.

Madde 6 Bildirim

Şeffaflık ve karşılıklı güven yararına, birlikler, arazi eğitimi dahil, tüm kaydadeğer kara, hava ve deniz sevkiyatının, zaman, konum ve amacını birbirlerine ve Birleşmiş Milletler’e en az 48 saat önceden yazılı olarak bildirirler. Bu, dört veya daha fazla askeri aracın hareket etmesi, üç veya daha fazla askeri uçağın birarada aynı anda uçması, bir veya daha fazla askeri geminin veya 100 veya daha fazla askerin herhangi bir sebep ve herhangi bir ulaşım vasıtasıyla hareket etmesi durumunda uygulanır. Hareketin amacı arazi tatbikatı ise, buna dair bilgi en az 72 saat önceden verilir ve tatbikatın temel faaliyet ve amaçlarıyla ilgili diğer bilgileri içerir. (Örneğin, fiili yangın eğitimi, tankların ve topların hareketi, piyade manevraları, vb.)




EK V: GEÇİŞ DÖNEMİ GÜVENLİK DÜZENLEMELERİ



Madde 1 Yedekler de dahil Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türk kuvvetlerinin lağvedilmesi

Tüm Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türk birlikleri yedekler de dahil aşağıda belirtilen zaman çizelgesi doğrultusunda lağvedilir ve silahları Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti topraklarından çıkarılır: (Zaman çizelgesi Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girdiği gün (A-günü) itibarıyla düzenlenmiştir.)

a. A-günü + 150’den A-günü + 270’e kadar : yüzde 20; (4 ay)
b. A-günü + 271’den A-günü + 450’e kadar : yüzde 25; (6 ay)
c. A-günü + 451’den A-günü + 630’a kadar : yüzde 25; (6 ay)
d. A-günü + 631’den A-günü + 870’e kadar : yüzde 30; (8 ay)


Madde 2 Yunan ve Türk Kuvvetlerinin ayarlanması

Yunan ve Türk kuvvetleri ile silah ve teçhizatı, İttifak Andlaşması’nın, Ek Protokolünün Lahikasina uygun olarak belirlenmiş yerlere ve tesislere tekrar konuşlandırılır ve uzlaşılan sayılara uyarlanır. Fazla birlik ve teçhizat, aşağıda belirtilen zaman çizelgesi doğrultusunda geri çekilir: (Zaman çizelgesi Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girdiği gün (A-günü) itibarıyla düzenlenmiştir.)

a. A-günü + 150’den A-günü + 270’e kadar : yüzde 20; (4 ay)
b. A-günü + 271’den A-günü + 450’e kadar : yüzde 25; (6 ay)
c. A-günü + 451’den A-günü + 630’e kadar : yüzde 25; (6 ay)
d. A-günü + 631’den A-günü + 870’e kadar : yüzde 30; (8 ay)


Madde 3 Yönetimin devredilmesi öncesinde toprak ayarlamalarına tabi bölgelerden yapılacak yeniden konuşlandırma.


1. Yukarıdakilere bakılmaksızın, aşağıdaki durumlarda Birleşmiş Milletler barışı koruma güçleri dışındaki bütün asker, silah ve teçhizat yeniden konuşlandırılmak amacıyla aşağıdaki alanlardan tahliye edilir:

a. Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini müteakip 90 gün içerisinde, Ağustos 1974 ateşkes hatlarının her iki tarafında yer alan 1000 metrelik alan, bu hat üzerinde konuşlu kuvvetlerin birbirinden uzaklaştırılmasının ilk adımı olarak;
b. Yönetimin devredileceği toprak ayarlamasına tabi bir bölgedeki kuvvetler ve silahlar, Kuruluş Anlaşması uyarınca bu bölgenin hak sahibi Kurucu Devlete devrine veya toprak sorumluluğunun BM tarafından üstlenilmesine ilişkin olarak belirlenen tarihten en geç iki hafta önce;

2. İlgili kuvvetler, mayınladıkları alanları temizlemekle sorumludur. Tüm mayın temizleme işlemi Birleşmiş Milletler’le istişare ve işbirliği halinde yapılır. Mümkün olduğu ölçüde 1000 metre alanındaki mayınların temizlenmesi, yeniden konuşlandırma tarihinden önce tamamlanır. Geriye kalan mayınlı alanlar bu tarihten önce tam olarak işaretlenir ve çitle çevrilir. Yeniden konuşlandırmada, tüm ilgili kayıtlar, teknik bilgiler ve bu tür mayınlanmış bölgelere ait haritalar, Belirli Konvansiyonel Silahlar Sözleşmesi’nin Tadil Edilmiş II. Protokolünün teknik ekiyle uyumlu olarak Birleşmiş Milletlere teslim edilir.



D. BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİ’NİN AVRUPA BİRLİĞİ’NE KATILIM ŞARTLARINA DAİR TASLAK UYUM YASASI

BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİ’NİN AVRUPA BİRLİĞİ’NE KATILIM ŞARTLARINA DAİR TASLAK UYUM YASASI


AVRUPA BİRLİĞİ KONSEYİ,

2003 Katılım Belgesi’ni 10 numaralı Protokolü ve özellikle bunun 4’üncü Maddesini dikkate alarak,
Komisyonun önerisini dikkate alarak,

I. Kıbrıs Rumları ve Kıbrıs Türkleri’nin 24 Nisan 2004 tarihinde onayladıkları Kuruluş Anlaşması’nı gözönüne alarak,
II. Garanti ve İttifak Andlaşmaları, bunlara ilişik Ek Protokol ve Kuruluş Andlaşmasını gözönüne alarak,
III. Kıbrıs’ın askersizleştirilmesini hatırda tutarak ve buna saygı göstererek,
IV. Katılım Andlaşması’nın Kuruluş Anlaşması’nın uygulanmasını engellemeyeceğini ve bu anlaşmanın şartlarına Avrupa Birliği’nin üzerine inşa edilmiş olduğu ilkelere uygun olarak uyum sağlayacağını düşünerek,
V. Avrupa Birliği’nin misyonunun, Kıbrıs’ta yeni bir durum yaratan ve Ada’nın Birliğe barış içinde entegrasyonunu mümkün kılan Kuruluş Anlaşması’nda da ifadesini bulan ve üye ülkelerce benimsenen, özgürlük, demokrasi, insan hakları ve temel özgürlükler ile hukukun üstünlüğü prensiplerine dayanan devletler ve vatandaşları arasında barışçı işbirliği olduğunu hatırlayarak,
VI. Kıbrıs Rumları ve Kıbrıs Türklerinin siyasal eşitliğinin, iki Kurucu Devletin eşit statülerinin, ve Kuruluş Anlaşması ile yaratılan durumun tek taraflı olarak değiştirilmesinin yasaklanmasının, Avrupa Birliği Andlaşmasının 6’ıncı Maddesi 1’inci fıkrasına uygun olduğunun altını çizerek,
VII. Kıbrıs vatandaşları ve Yunanistan ile Türkiye vatandaşlarının oturma haklarına ilişkin belirli önlemler ve geçici sınırlamaları gerektiren, Kıbrıs’ın özel ulusal kimliğini ve Kıbrıs’ta Kıbrıs Rumları ve Kıbrıs Türkleri arasındaki dengeyi koruma ihtiyacını, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin iki kesimli niteliğini ve Kurucu D evletlerin farklı kimliklerini ve bütünlüklerini tanıyarak,
VIII. Kuruluş Anlaşması’nın ana maddelerinin Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği’nin saygı göstereceği, ulusal kimliğinin parçası olduğunu gözönüne alarak,
IX. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Katılım Senedi ve bu Senedin öngördüğü şartlara uygun olarak, Avrupa Birliği üyeliğinden kaynaklanan sorumluluklarının yerine getirilmesine ilişkin genel veya özel uygun önlemleri alacağını hatırda tutarak,
X. Avrupa Birliği’ne katılımın Kıbrıslı Rumların ve Kıbrıslı Türklerin aynı şekilde yararına olacağını ve iki taraf arasındaki ekonomik dengesizlikleri giderecek gelişmeye yol açacağının altını çizerek,
XI. 12 Aralık 2003 tarihli Brüksel Avrupa Konsey toplantısının Başkanlık Sonuçları uyarınca, Birliğin çözüm sonrasında Kıbrıs’ın Kuzey kısmının kalkınması için mali yardım yapmaya hazır olduğunu hatırda tutarak,
XII. Kıbrıs Türk Kurucu Devleti ile diğer Üye Devletler ve iki Kurucu Devlet arasındaki ekonomik farklılıkların Kıbrıs Türk Kurucu Devletinde mal edinmeye ilişkin olarak, kabul edilemez ani fiyat artışları ve büyük ölçüde arazi satın alımını önlemek için, izin verme usullerini gerekli kıldığına kani olarak,
XIII. Kıbrıs Türk Kurucu Devletindeki ekonomik durumun, belirli ekonomi sektörlerini korumak amacıyla kısıtlı bir süre için özel koruma önlemleri alınmasını gerektirebileceğine keza kani olarak,
XIV. Kıbrıslı Rumların ve Kıbrıslı Türklerin sırasıyla Yunanistan ve Türkiye ile özel ilişkilerini ve güçlü bağlarını dikkate alarak,
XV. Avrupa Birliği’ne Üye Devlet olarak, Kıbrıs’ın Türkiye ile Avrupa Toplulukları arasındaki 1963 tarihli Ortaklık Anlaşması’ndan, bunun Katma Protokolünden ve Ortaklık organlarınca alınan, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında Gümrük Birliği kuran dahil, kararlardan kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getireceğini, böylece bunun öngörüldüğü durumlarda Türkiye’ye Avrupa Birliği işlemi uygulayacağını akılda tutarak,
XVI. Kıbrıs’la ilgili olarak Yunan ve Türk vatandaşlarına, Kıbrıs’ın Avrupa Birliği üyeliğinin mümkün kıldığı ölçüde benzer haklar verilebilmesini dileyerek,
XVII. Kuruluş Anlaşması’nın Yunan ve Türk uyruklulara Kıbrıs’la ilgili olarak eşit giriş ve ikamet hakları öngördüğünü gözönüne alarak. Bu ilkenin uygulanması Topluluk hukukuna Kıbrıs konusunda derogasyonlar gerektirmektedir. Bununla birlikte gerek Yunan gerek Türk uyruklulara Kıbrıs’taki iç nüfus dengesi bakımından sınırsız göç imkanı tanınamaz.
XVIII. Türkçe’nin mümkün olan en kısa zamanda Avrupa Birliği’nin resmi ve çalışma dili olması ve işlerlik kazanması için tüm gerekli hazırlıkların derhal başlaması icap ettiğini vurgulayarak,

KATILIM KOŞULLARININ UYARLANMASINA İLİŞKİN BU ANLAŞMAYI KABUL EDER.

Madde 1 Mülkiyet

1. Birlik mevzuatının mevcut hükümlerine rağmen, en az üç yıldır Kıbrıs Türk Devletinde daimi mukim olmayan gerçek kişiler ile tüzel kişilerin, Kıbrıs Türk Devletinin yetkili makamlarının izni olmadan, on beş yıl süreyle veya sözkonusu Devlette kişi başına gayrı safi milli hasıla Kıbrıs Rum devletindeki kişi başına gayrı safi milli hasılanın %85 düzeyine ulaşmadığı sürece, hangisi daha erken gerçekleşire, o devlette taşınmaz mal satın alma haklarına kısıtlamaların ayırım yapılmaksızın uygulanması men edilmeyecektir.

2. Kıbrıs Türk Devleti yetkili makamlarının taşınmaz mal edinilmesine ilişkin uyguladıkları izin yöntemi yayınlanmış, nesnel, sabit ve şeffaf kriterlere dayalı olur ve ayırımcı olmayan bir şekilde uygulanır.

3. Komisyon her beş yılda bir Avrupa Parlamentosuna ve Konseyine 1-2. fıkraların hükümlerinin uygulanmasına ilişkin rapor verir. Komisyon, bu aşamalarda Kıbrıs’taki siyasi, ekonomik ve sosyal koşulların elverişli olduğunu değerlendirmesi halinde, Kıbrıs Türk Kurucu Devletine kısıtlamaların tamamen veya kısmen kaldırılmasını tavsiye edebilir.

Madde 2 Kıbrıs Vatandaşlarının İkametleri

1. Birlik mevzuatının mevcut hükümlerine rağmen, Kıbrıs vatandaşlarının, Kurucu Devlet dahili vatandaşlık statüsüne sahip olmadıkları bir Kurucu Devlette ikamet etme haklarına aşağıdaki durumlarda kısıtlamaların ayırım yapılmaksızın uygulanması men edilmez,

a. işbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesini takiben ilk beş yıl süresince bir moratoryum şeklinde,
b. işbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesini takiben bu tür ikamet edenlerin oranı bir belediye veya köyün toplam nüfusunun 6. ve 9. yıllar arasında %6’ya ve 10. ve 14. yıllar arasında %12’ye ulaşmış ise,
c. işbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesini takip eden 19 yıla kadar bu şekilde ikamet edenlerin oranı, hangisi daha erken gerçekleşirse, Kurucu Devletinin toplam nüfusunun %18’ine ulaşmış ise veya Türkiye’nin Avrupa Birliğine katılımına kadar.

2. Bunu takiben, Kurucu Devletlerden herhangi biri kimliğini korumak amacıyla, üçte ikisinden az olmaması koşuluyla Kıbrıslı daimi mukimlerin resmi dillerini ana dilleri olarak konuşmaları için koruyucu tedbirler alabilir.

Madde 3 Yunan ve Türk Uyrukluların İkametleri

1. Birlik mevzuatının mevcut hükümlerine rağmen, aşağıdaki kısıtlamaların ayırım yapılmaksızın uygulanması,

a) Yunan uyrukluların Kıbrıs’ta ikamet etme hakları, eğer mukim Yunan uyrukluların sayısı Kıbrıs Rum Kurucu Devletinde yaşamakta olan ve bu Kurucu Devletin dahili vatandaşlığına sahip nüfusun %5’ine ulaşmış ve çifte vatandaşlığı bulunmuyor ise,
b) Türk uyrukluların Kıbrıs’ta ikamet etme hakları, eğer mukim Türk uyrukluların sayısı Kıbrıs Türk Kurucu Devletinde yaşamakta olan ve bu Kurucu Devletin iç vatandaşlığına sahip nüfusun %5’ine ulaşmış ve çift vatandaşlığı bulunmuyor ise, geçici olarak işbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesini takip eden, hangisi daha erken gerçekleşirse, on dokuz yıla veya Türkiye’nin Avrupa Birliğine katılımına kadar, men edilmez.

2. Bunu takiben, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti, Komisyon ile bilistişare, ana dili olarak Rumca veya Türkçe konuşan Kıbrıs’ın daimi mukimlerinin demografik oranının önemli şekilde değişmemesi için koruyucu tedbirler alabilir.


Madde 4 Koruyucu Tedbirler

1. Katılım Andlaşmasının 37 ve 38. Maddelerine halel getirmeksizin, işbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesini takip eden altı yıl içerisinde Avrupa Birliğinin iç pazarının işleyişi ekonominin herhangi bir sektöründe veya Kıbrıs Türk Devletinin ekonomik durumunda bozulma meydana getirebilecek ciddi ve kalıcı olabilecek zorluklara yol açarsa veya yol açma tehdidi taşırsa, yetkili Kıbrıs makamları üç ay geçerli olacak, uygun koruyucu tedbirler alabileceklerdir. Bu tedbirler orantılı olur, ticarete örtülü kısıtlamalar getirmez ve ilgili tüm tarafların çıkarlarını göz önüne alır.

2. Talep üzerine, Komisyon bu tedbirleri tümüyle veya kısmen uzatabilir veya 1. fıkrada sözkonusu altı yıllık dönem içerisinde uygulama zamanını belirleyeceği farklı tedbirler alabilir.


Madde 5 Yunan ve Türk Uyrukluların Muadil Hakları

1-3 Maddelerde uygulamaya konulan kısıtlamalara ve diğer Üye Devletlerde Türk uyruklulara uygulanan giriş ve ikamet haklarına halel getirmeksizin, Kıbrıs, Türk uyruklulara, giriş ve ikamet hakları konusunda Yunan uyruklulara uygulananlara muadil işlem uygulamaya yetkilidir. Türk uyruklulara, yukarıdaki ilkelere ve Kıbrıs’ın Schengen bölgesine katılımına uygun bu tür giriş ve ikamet haklarına ilişkin uygulama kuralları, Avrupa Birliği ve Türkiye arasında altı ay içerisinde müzakere edilir.


Madde 6 Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası

Kıbrıs’ın Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikasına katılımı, Kuruluş Anlaşması hükümleri ve Garanti ve İttifak Andlaşmaları ile Ek Protokol hükümlerine tam saygı gösterir ve hiçbir şekilde bu hükümleri zayıflatmaz.

Madde 7 Avrupa Parlamentosunda Temsiliyet

Kıbrıs, Avrupa Parlamentosunda, nispi temsil esasına göre ve her Kurucu Devlete Kıbrıs’a ait koltuk sayısının üçte birinden azının olmaması koşuluyla temsil edilir.

Madde 8 Avrupa Birliği’nin Resmi Dili olarak Türkçe

1. Türkçe Avrupa Birliği kurumlarının resmi ve çalışma dillerinden biri olacaktır.

2. Konsey, gerekli personel ve teknik ihtiyaçların karşılanmasını takiben 1. fıkranın etkin uygulanması konusunda karar verir. Bu karar öncesindeki dönemde, Türkçe Avrupa Birliği Konseyi ve Konsey toplantılarında kullanılabilecektir.

3. 1. fıkranın uygulamaya girmesi öncesinde kurumlar ve Avrupa Merkez Bankası tarafından alınan ve Konsey, Komisyon veya Avrupa Merkez Bankası tarafından hazırlanan kararların Türkçe metinleri, o tarih itibariyle diğer resmi dillerde hazırlanan metinlerle aynı koşullarda geçerli olur. Diğer dillerdeki metinlerin yayınlanmış olması halinde, bunlar da Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde yayınlanır.

Madde 9 Uygulama

İşbu Anlaşma Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesini takiben Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde yayınlanır ve aynı gün uygulanabilir hale gelir.



E. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜVENLİK KONSEYİ’NE KARAR ALMASI AMACIYLA SUNULAN KONULAR



BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜVENLİK KONSEYİ’NE KARAR ALMASI AMACIYLA SUNULAN KONULAR

“Taraflarının üzerinde mutabık kalmalarıyla, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nden Kuruluş Anlaşması ile aynı anda yürürlüğe girecek olan bazı kararları alması istenir ve Güvenlik Konseyi bu kararlarla:

1. Kuruluş Anlaşması’nı tasdik eder ve özellikle;

e. Kuruluş Anlaşmasıyla yaratılan düzenin tek taraflı olarak değiştirilmesini ve özellikle, Kıbrıs’ın tamamen veya kısmen herhangi bir ülkeyle birleşmesinin veya Kıbrıs’ın herhangi bir şekilde taksiminin veya ayrılmasının yasaklandığını resmen not eder; ve
f. Kıbrıslı Rumlar ile Kıbrıslı Türklerin siyasal eşitliği ve ayrı kimlikleri ile onların Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti içindeki Kurucu Devletlerinin eşit statüsünü tanır; ve

2. Kıbrıs’a silah tedarikini hem ithalatçı hem ihracatçıları yasal olarak bağlayacak şekilde yasaklar;

3. Kıbrıs’ta Federal Hükümetin her iki Kurucu Devletin mutabakatıyla aksi yönde bir karar almaması halinde, aşağıdaki yetki yönergesi altında tüm Kıbrıs’ta serbestçe konuşlanıp faaliyet gösterecek olan bir Birleşmiş Milletler Barış Gücü bulundurulmasının devamına karar verir.


“Kuruluş Anlaşması’nın uygulanmasını izlemek ve ona uyulmasının sağlanması amacıyla elinden gelen tüm çabayı göstermek, güvenli bir ortam sağlanmasına katkıda bulunmak ve özellikle:

a. Uygulamayla bağlantılı siyasi gelişmeleri izlemek ve gerekli hallerde tavsiyede ve iyiniyet girişiminde bulunmak;
b. Kuruluş Anlaşması’nın aşağıdakiler dahil güvenlik hükümlerine uyulmasını izlemek ve denetlemek;

i. İhtiyatlar dahil Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türk kuvvetlerinin dağıtılması ve silahlarının Ada dışına çıkarılması;
ii. Yunan ve Türk kuvvetlerinin asker, silah ve teçhizatının üzerinde anlaşmaya varılan seviyeye uyarlanması;

c. Kuruluş Anlaşması’nda yer alan Federal ve Kurucu Devlet polis güçleri hakkında Kuruluş Anlaşmasında yer alan hükümlere uyulup uyulmadığını izleyip denetlemek;
d. Herhangi bir Kurucu Devletten olan kişilere diğer Kurucu Devlet yetkililerince kanun uyarınca adil ve eşit muamele yapmasını temin etmek için elinden gelen tüm çabayı göstermek;
e. Toprak ayarlamasına konu olacak alanlarla ilgili çalışmaları, devir öncesinde belirlenen alanlar ve süreler için toprağa ilişkin sorumluluğu, nüfusun yerel yönetimine halel getirmeksizin almak yolu da dahil olmak üzere denetlemek;
f. Kıbrıs’taki yeni düzenle ilgili olarak Kıbrıs, Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık arasındaki Andlaşma çerçevesinde kurulacak olan İzleme Komitesine başkanlık etmek ve idari destek sağlamak;
g. Kendisine verilen yetki yönergesini, örnek olarak devriyeler düzenleyerek, mevziler ve yol barikatları kurarak, şikayetleri kabul ederek, soruşturma yürüterek, olguları ortaya koyarak, resmi tavsiyelerde bulunarak ve yetkilileri uyararak uygulamak.”


F. NİSAN 2004 SÜRESİNCE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER:

Nisan ayı zarfında taraflar, Genel Sekreter veya temsilcisi ile yakın işbirliği halinde, aşağıda kayıtlı hususlar üzerinde mutabakat sağlayarak, ihtiyaç duyulan tedbirleri alacak ve Genel Sekreter ya da temsilcisinin listede öngörülen zaruri önerilerini kabul edeceklerdir.

• 31 Mart 2004 tarihinde Genel Sekreter tarafından önerilen/üzerinde mutabık kalınan binaların, referandumdan en az iki gün öncesine kadar hazır hale getirilmesi ve tefriş edilmesi, sözkonusu hazırlık çalışmalarına liderler tarafından oluşturulan ve Birleşmiş Milletler’in başkanlığındaki federal binalar komitesi tarafından nezaret edilmesi.

• 8 Nisan 2004 tarihine kadar federal mülkler listesinin sonuçlandırılması, bu mümkün olmadığı takdirde Genel Sekreterin veya temsilcisinin zaruri önerilerinin kabulü.

• Genel Sekreterin, Merkez Bankası Direktörler Kurulu’nun önerilen üyeleri konusunda 8 Nisan 2004 tarihine kadar bilgilendirilmesi, bu mümkün olmadığı takdirde Genel Sekreterin veya temsilcisinin zaruri önerilerinin kabulü.

• Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Federal Vatandaşlık Yasa Taslağı’yla belirlenen, 45,000 kişiyi aşmayacak listenin 10 Nisan 2004 tarihine kadar Genel Sekreter’e tevdi edilmesi (bu mümkün olmadığı takdirde, Vatandaşlık Kurulu, Kurucu Anlaşmanın yürürlüğe girmesini takiben, listeyi anılan yasaya göre hazırlar).

• Kurucu Anlaşma’nın yürürlüğe girmesiyle oluşacak Federal Hükümetin yapısının ve bu Hükümette görev alacakların 16 Nisan 2004 tarihine kadar belirlenmesi, bu mümkün olmadığı takdirde Genel Sekreter’in veya temsilcisinin zaruri önerilerinin kabulü.

• Kurucu Anlaşma’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte federal kamu hizmetlerini verecek binaların ulaşılabilirlik ve uygunluk kriterleri temelinde 18 Nisan 2004 tarihine kadar belirlenerek tahsisatının yapılması, binaların belirlenmesinde ayrıca Lefkoşa’daki federal kamu görevlilerinin yaklaşık üçte birinin Kıbrıs Türk Devletinde ikamet edeceklerinin dikkate alınması, sözkonusu binaların hazırlanması ve tefriş edilmesi, hazırlık çalışmalarına liderler tarafından oluşturulan ve Birleşmiş Milletler’in başkanlığındaki federal binalar komitesi tarafından nezaret edilmesi, bunlar mümkün olmadığı takdirde Genel Sekreterin veya temsilcisinin zaruri önerilerinin kabulü.

• Kurucu Anlaşma yürürlüğe girdiğinde, Kurucu Devlet kurumlarını teşkil eden yasama, yürütme ve yargı erklerinin hazır halde olmalarını sağlayacak bir mekanizmanın oluşturulması. Bunun, ayrı, eşzamanlı referandumlara veya Genel Sekretere liste sunulması ve referandumu izleyen iki gün içinde tayin edilmiş Kurucu Devlet Meclis üyeleri tarafından seçim ve atama yoluyla yapılması.

• Referandumun sonuçlanmasını izleyen iki gün içinde geçiş dönemi Eş-Başkanlarının, geçiş dönemi Bakanlar Kurulunun ve Yüksel Mahkemenin Kıbrıs’lı üyelerinin isimlerinin Genel Sekretere sunulması, bu mümkün olmadığı takdirde Genel Sekreterin veya temsilcisinin zaruri önerilerinin kabulü.





FİHRİST




31 MART 2004
A. KURULUŞ ANLAŞMASI

İÇİNDEKİLER

ANA MADDELER

Madde 1 Kurulacak Yeni Düzen
Madde 2 Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Federal Hükümeti ve Kurucu Devletleri
Madde 3 Vatandaşlık, ikamet, kimlik
Madde 4 Temel Hak ve Özgürlükler
Madde 5 Federal Hükümet
Madde 6 Yüksek Mahkeme
Madde 7 Geçici federal ve Kurucu Devlet kurumları
Madde 8 Askersizleştirme
Madde 9 Kurucu Devlet sınırları ve toprak ayarlaması
Madde 10 Mülkiyet
Madde 11 Uzlaştırma Komisyonu
Madde 12 Geçmiş İşlemler
Madde 13 Yürürlüğe Giriş ve Uygulama
Madde 14 Ekler

Ek I: Birleşik Kıbrıs Devleti Anayasası
Bölüm I: Temel Maddeler
Madde 1 Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti
Madde 2 Kurucu Devletler
Bölüm II: Genel Hükümler
Madde 3 Anayasa’nın Üstünlüğü
Madde 4 Hukukun Üstünlüğü
Madde 5 Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Laik Niteliği
Madde 6 Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin Askersizleştirilmesi
Madde 7 Federal Hükümetin yeri
Madde 8 Bayraklar ve Marşlar
Madde 9 Resmi Diller ve Resmi İşlemlerin Yürürlüğe Konulması
Madde 10 Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin resmi tatilleri
Bölüm III: Temel Hak ve Özgürlükler
Madde 11 Temel Haklar
Madde 12 Vatandaşlık
Madde 13 Siyasal Hakların Kullanımı
Bölüm IV: Federal Hükümet ve Kurucu Devletler
Madde 14 Federal Hükümetin Yetki ve İşlevleri
Madde 15 Kurucu Devletlerin Yetki ve İşlevleri
Madde 16 İşbirliği ve Eşgüdüm
Madde 17 Ortak Soruşturma Ajansı
Madde 18 Dış İlişkiler
Madde 19 Avrupa Birliği Üyesi olarak Kıbrıs
Bölüm V: Federal Kurumlar
Madde 20 Göreve Yeterlilik, Göreve Uygunsuzluk ve Görevlerin İfası
Madde 21 Federal Hükümetin Dokunulmazlık ve Muafiyetler
Kısım A: Yasama
Madde 22 Parlamentonun Oluşumu ve Seçimi
Madde 23 Teşkilat
Madde 24 Yetkiler
Madde 25 Usul
Kısım B: Yürütme
Madde 26 Başkanlık Konseyi
Madde 27 Konsey Başkanı ve Başkan Yardımcısı
Madde 28 Bakanlıklar
Madde 29 Başkanlık Konseyi’nin Temsiliyeti
Madde 30 Federal İdare
Madde 31 Federal Polis
Kısım C: Bağımsız Görevliler ve Kurumlar
Madde 32 Kıbrıs Merkez Bankası
Madde 33 Diğer Bağımsız memurlar
Madde 34 Başsavcılık ve Başsavcı Yardımcılığı Makamı
Madde 35 Sayıştay Başkanlığı ve Sayıştay Başkan Yardımcılığı Makamı
Kısım D: Yargı
Madde 36 Kıbrıs Yüksek Mahkemesi
Bölüm VI: Anayasa’nın Değiştirilmesi
Madde 37 Anayasa’nın Değiştirilmesi
Bölüm VII: Geçici Hükümler
Madde 38 Kurucu Devlet Organları
Madde 39 Geçici Federal Parlamento ve Avrupa Parlamentosu Temsilcileri
Madde 40 Geçici Devlet Başkanı
Madde 41 Geçici Federal Hükümet
Madde 42 Kurucu Devlet Başkanları’nın Başkanlık Konseyi Toplantılarına Katılımı
Madde 43 Geçici Bağımsız Memurlar
Madde 44 Merkez Bankası
Madde 45 Yüksek Mahkeme Yargıçları
Madde 46 Kamu Hizmeti
Madde 47 Kuruluş Anlaşması’nın Yürürlüğe Girmesinden Önceki Borçların Sorumluluğu
Madde 48 Kuruluş Anlaşması’na Ek Anlaşmalar
Madde 49 Kuruluş Anlaşmasına Ek Federal Kanunlar
Madde 50 Resmi Dillerin Öğretilmesi
Madde 51 Devlet Malları
Madde 52 Ekonomik Geçiş ve Uyum
Madde 53 Uluslararası Askeri Operasyonlar
Madde 54 Kayıp Şahıslar
Madde 55 Kıbrıs’taki Yeni Durumla ilgili Andlaşmanın İmzalanması
Bölüm VIII: Ek Hükümler
Lahika 1: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ve Kurucu Devletlerin Haritası
Lahika 2: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Bayrağı
Lahika 3: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Marşı
Lahika 4: Federal Mülk
Lahika 5 : İnsan Hakları ve Temel Özgürlükler Kataloğu
Ek II: Anayasal Nitelikli Yasalar
Lahika 1: Anayasal Nitelikli Yasaların Geliştirilmesi ve Kabul Edilmesini Düzenleyen Anayasal Nitelikli Yasa
Lahika 2: Polis ile ilgili hususlar ve Ortak Soruşturma Ajansı’nın Oluşumu ve Görevleri Hakkında Anayasal Nitelikli Yasalar
Lahika 3: Kurucu Devlet Dahili Vatandaşlık Statüsüne ve Kurucu Devlet İkamet Haklarına ilişkin Anayasal Nitelikli Yasa

Ek III: Federal Yasalar
Lahika 1: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Marşı, Bayrağı, Alamet ve Nişanları Hakkında Federal Yasa
Lahika 2: Dış İlişkilerin Yürütülmesi Hakkında Federal Yasa
Lahika 3: Avrupa Birliği İlişkilerinin Yürütülmesi Hakkında Federal Yasa
Lahika 4: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Vatandaşlığı, Bununla Bağlantılı ya da Bundan, Arızi Olarak Kaynaklanan Konular Hakkında Federal Yasa
Lahika 5: Yabancılar, Göç ve İltica Federal Yasası
Lahika 6: Merkez Bankası Federal Yasası
Lahika 7: Katma Değer Vergisi Federal Yasası
Lahika 8: Bütçe Hakkında Federal Yasalar
Lahika 9: Uluslararası Ticaret, Gümrük Vergileri ve Rüsumu Hakkında Federal Yasalar
Lahika 10: Sivil Havacılık ve Hava Sahasının Yönetimi Hakkında Federal Yasa
Lahika 11: Uluslararası Seyrüsefer, Karasuları ve Kıta Sahanlığı Hakkında Federal Yasalar
Lahika 12: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin Doğal Su Kaynakları, Bu Kaynakların Kurucu Devletler Arasında Hakça Paylaşımı ve Bununla Bağlantılı Amaçlar Hakkında Federal Yasa
Lahika 13: Doğal Kaynaklar Hakkında Federal Yasa
Lahika 14: Federal Yasaların Uygulanmasına Hakkında Federal Yasalar
Lahika 15: İletişim Hakkında Federal Yasalar
Lahika 16: Kıbrıs’ın Meteoroloji Hizmetleri, Bunun İşlevlerinin Yerine Getirilmesinin Sağlanması ve Bununla Bağlantılı Amaçlar Hakkında Federal Yasa
Lahika 17: Ağırlıklar ve Ölçü Birimlerinin Metrik Sisteme Dayalı Standartlarının Belirlenmesi ve Bunlara Bağlı ya da Bundan Arızi Olarak Kaynaklanan Konular Hakkında Federal Yasa
Lahika18: Fikri Mülkiyet Haklarına İlişkin Federal Yasa
Lahika 19: Eski Eserler Hakkında Federal Yasalar
Lahika 20: Seçimler Hakkında Federal Yasalar
Lahika 21: Federal Hükümet Dokunulmazlıkları ve Muafiyetleri Hakkında Federal Yasası
Lahika 22: İdare Hakkında Federal Yasalar
Lahika 23: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin Resmi Dilleri Hakkında Federal Yasa
Lahika 24: Federal Polis ve Ortak Soruşturma Ajansı Hakkında Federal Yasa
Lahika 25: Yasama Usulleri ve Anayasanın Değiştirilmesi ve Usulleri Hakkında Federal Yasa
Lahika 26: Yargının İdaresi Hakkında Federal Yasalar
Lahika 27 Federal Suçlar Hakkında Federal Yasa
Lahika 28: Memurların Yargılanması Hakkında Federal Yasa
Lahika 29: İhaleler Hakkında Federal Yasalar
Lahika 30: Şahsi Bilgilerin Korunması Hakkında Federal Yasa
Lahika 31: Sermaye Piyasalarının Düzenlenmesi Hakkında Federal Yasalar
Lahika 32:Sigorta Piyasalarının düzenlenmesi hakkında Federal Yasalar
Lahika 33: Bankacılık Hakkında Federal Yasalar
Lahika 34: Girişimler Arası Temerküzün Etkin Rekabet için Kontrolü Hakında Federal Yasa
Lahika 35: Rekabetin Korunması Hakkında Federal Yasa

Ek IV: Federal Hükümet ve Kurucu Devletler arasındaki İşbirliği Anlaşmaları
Lahika 1: Dış İlişkiler hakkında İşbirliği Anlaşması
Lahika 2: Avrupa Birliği İlişkileri hakkında İşbirliği Anlaşması
Lahika 3: Polis Konularında İşbirliği Anlaşması

Ek V: Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ni Bağlayan Uluslararası Andlaşmaların Listesi

Ek VI: Toprak düzenlemeleri

Madde 1 Kurucu Devlet Sınırlarının Belirtilmesi
Madde 2 Erişim ve Bağlantı yolları
Madde 3 Toprak Ayarlamasının Aşamaları
Madde 4 Toprak Ayarlaması Süresince Güvenlik İşbirliği
Madde 5 Mevcut Sakinler
Madde 6 Anıtlar ve Tarihi Yerler
Madde 7 Yeniden Yerleştirme Kurulu
Madde 8 Taşınmaz Mallar
Lahika 1: Kurucu Devletler arasındaki Sınır Hattının Ayrıntılı Tarifi
Lahika 2: Toprak Ayarlaması ile ilgili Haritalar
Lahika 3: Toprak Ayarlamalarında Hatların Belirlenmesine İlişkin Detaylı Tarif

Ek VII: 1963’TEN GÜNÜMÜZE KADAR MEYDANA GELEN OLAYLARDAN ETKİLENMİŞ MÜLKLERİN ELE ALINMASI
Bölüm I: Genel Maddeler
Madde 1 Genel Hükümler
Madde 2 Kıbrıs Mülkiyet Kurulu
Madde 3 Toprak Ayarlamasına Tabi Alanlardaki Mülkler
Madde 4 Dini Yerler
Bölüm II: Mülkiyet Haklarının Kullanımıyla ilgili Düzenleme
Madde 5 Etkilenmiş Mülklerle ilgili İşlemlerin, Davaların ve Değişikliklerin Askıya Alınması
Madde 6 Talepler ve Başvurular
Madde 7 Zarar Ziyandan Doğan Sorumluluk
Kısım A: Tazminat
Madde 8 Tam ve Etkin Tazminata Hak Kazanma
Madde 9 Kurumlara ait Mülkler
Madde 10 Kamu Yararı için Kullanılan Mülkler
Madde 11 Askeri Amaçlar için Gerekli Olan Mülkler
Madde 12 Mülkünün Tasarrufu Kaybetmiş Malikler Tarafından Halen Kullanılmakta Olan Mülkler
Madde 13 Mülkünün Tasarrufunu Kaybetmiş Maliklerden Mülk Satın Almış Kişiler Tarafından Halen Kullanılan Mülkler
Madde 14 Esaslı İnkişafa Tabi Kılınmış Mülkler
Kısım B: Zilyetliğin İade Edilmesi
Madde 15 İadeye Uygunluk
Madde 16 İadenin Mutabık Kalınan Düzeyleri
Madde 17 İadelerde Uygulanacak Moratoryum
Madde 18 İade Edilen Mülkler Üzerinde Yapılan İnkişaf
Kısım C: Uzun Vadeli Kiralama
Madde 19 Kiralama Gerekliliği
Madde 20 Uzun Vadeli Kiralamalarda Öngörülen Vergi Muafiyeti
Bölüm III: Kullanım Kaybı
Madde 21 Kullanım Kaybı için Tazminat
Bölüm IV: Yargısal Denetim
Madde 22 Mülkiyet Mahkemesi
Bölüm V: Tadilat
Madde 23 Tadilat
Lahika1: Tanımlar
Madde 1 Tanımlar
Lahika 2: Kıbrıs Mülkiyet Kurulu ve Tazminat Düzenlemeleri
Kısım A: Kıbrıs Mülkiyet Kurulu’nun Oluşumu,İşleyişi, Yetkileri, Personeli ve Maliyeti
Madde 1 Kıbrıs Mülkiyet Kurulu’nun Oluşumu ve Yönetim Biçimi
Madde 2 Mülkiyet Kurulu’nun İşleyişi
Madde 3 Yetkiler
Madde 4 Federal Hükümetin ve Kurucu Devletlerin Mülkiyet Kurulu ile İlgili Yükümlülükleri
Madde 5 Federal ve Kurucu Devlet Mahkemelerinin ve Yetkili Makamlarının Yükümlülükleri
Madde 6 Personel
Madde 7 Masraflar ve Muhasebe
Madde 8 Mülkiyet Kurulu ve Kıbrıs Tazminat Ofisi ve Sandığının Görev Süresi
Kısım B: Mülkiyet Kurulu’na Devredilen veya Onun Aracılığı ile Devredilen Mülklerin idaresi
Madde 9 Mülkiyet Kurulu’na Devredilen veya Onun Aracılığı ile Devredilen Mülklerin İdaresi
Kısım C: Etkilenmiş Mülklerle İlgili Hak İddiaları ve Kararların Alınması
Madde 10 Karar Alınması
Madde 11 Hak Taleplerinde İzlenecek Usul
Madde 12 Hak Taleplerinin ve Başvuruların Karara Bağlanması
Madde 13 Mülkiyetin İadesi ile İlgili Kararlar
Kısım D: Kiralamaya Yardımcı Olmak
Madde 14 Kiralamaya Yardımcı Olmak
Madde 15 Standart Kiralama
Madde 16 Satış, Takas ve Kira: Diğer Yardımlar
Kısım E: Tazminat Fonu ve Mülk Değer Sertifikaları
Madde 17 Tazminat Fonu
Madde 18 Tazminat Fonu ve Mülk Değer Sertifikaları
Lahika 3: Mevcut Kullanıcılar Lehine Tedbirler
Kısım A: Etkilenmiş Mülkün Boşaltılmasıyla İlgili Zaman Sınırlarının Uzatılması
Madde 1 Yeterli Mali Gücü Olmayan Mevcut Kullanıcı Tarafından İşgal Edilen Mülk
Madde 2 Yeterli Mali Gücü Olmayan Mevcut Kullanıcı Tarafından İşgal Edilen Mülk
Madde 3 Mülkiyetin İadesine Kadar, Mülkünün Tasarrufunu Kaybetmiş Malike Ödenecek Kira
Kısım B: Tercihli Krediler
Madde 4 Tercihli Krediler
Kısım C: İlk Red Hakkı
Madde 5 Etkilenmiş Mülkün Satışında Mevcut Kullanıcı ve Diğerleri için İlk Red Hakkı
Madde 6 Etkilenmiş Mülkte Üretilmekte Olan Gelir, Mal veya Mahsulün Tazmini ile İlgili Düzenlemeler
Lahika 4: Toprak Ayarlanmasına Tabi Alanlardaki Mülkler
Madde 1 Bu Hükümlerin Toprak Ayarlaması Yapılacak Alanlardaki Mülklere Uygulanması
Madde 2 Tasarrufunu Kaybetmiş Mülk Sahibine İade
Madde 3 Üzerinde İnkişaf Yapılan Mülkler
Madde 4 Toprak Ayarlamasına Tabi Alanları Terk Etmek İsteyen Malikler
Madde 5 Toprak Ayarlanmasına Tabi Alanlardaki Mülklerin Mevcut Kullanıcıları
VIII: Uzlaştırma Komisyonu
Madde 1 Kuruluş
Madde 2 Amaçlar
Madde 3 Yetkiler
Madde 4 Oluşum
Madde 5 Süre
Madde 6 Masraflar
Madde 7 Ücretlendirme
Madde 8 Tavsiyeler ve Raporlar
Madde 9 İzleme Usulleri

Ek IX: Yeni Durumun Hayata Geçmesi
Madde 1 Kuruluş Anlaşmasının Yürürlüğe Girmesi

Madde 2 Kıbrıs, Yunanistan, Türkiye ve Birleşik Krallık Arasında Kıbrıs’taki Yeni Duruma İlişkin Hususları Düzenleyen Anlaşmaların Yürürlüğe Girmesi
Madde 3 Bayrak Çekme Törenleri
Madde 4 Birleşmiş Milletler
Madde 5 Avrupa Konseyi
Madde 6 Avrupa Birliği

Lahika 1: Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine Mektup
Lahika 2: Avrupa Birliği Konseyi Başkanına Mektup
Lahika 3: Avrupa Konseyi Genel Sekreterine Mektup

B.KURUCU DEVLET ANAYASALARI
C.KIBRIS’TAKİ YENİ DURUMLA İLGİLİ ANDLAŞMA

KIBRIS, YUNANİSTAN, TÜRKİYE VE BİRLEŞİK KRALLIK ARASINDA KIBRIS’TAKİ YENİ DURUMA İLİŞKİN HUSUSLARI DÜZENLEYEN ANDLAŞMA
Madde 1 Kuruluş Andlaşması’nın Onaylanması
Madde 2 İzleme Komitesi
Madde 3 Kuruluş Andlaşmasına Ek Protokol
Madde 4 Garanti Andlaşmasına Ek Protokol
Madde 5 İttifak Andlaşmasına Ek Protokol
Madde 6 Geçici Güvenlik Düzenlemeleri
Madde 6A Yunanistan, Türkiye ve Kıbrıs arasındaki Diğer Andlaşmalar
Madde 7 Uluslararası Hukuki Belgelere Konulan Çekince ve Beyanlar
Madde 8 Yürürlüğe Giriş
Madde 1
Madde 2
Madde 3
Madde 4
Madde 5
Madde 6
Madde 7
Madde 8
Madde 9
Madde 1
Madde 2
Madde 1
Madde 2
Madde 1
Madde 2
Madde 3
Madde 4
Madde 5
Madde 1 Oluşum
Madde 2 İzin Verilen Silahlar ve Teçhizatlar
Madde 3 Faaliyetler
Madde 4 Belirlenen Tesisler ve Eğitim Alanlarının
Madde 5 Dolaşım
Madde 6 Bildirim
Madde 1 Yedekler Dahil Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türk Kuvvetlerinin Lağvedilmesi
Madde 2 Yunan ve Türk Kuvvetlerinin Ayarlanması
Madde 3 İdarenin Devrinden Önce Toprak Ayarlamalarına Tabi Alanlardan
Yapılacak Yeniden Konuşlandırma
D. BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİNİN AVRUPA BİRLİĞİNE KATILIM KOŞULLARININ UYUMLAŞTIRILMASI HAKKINDA SENET TASLAĞI

BİRLEŞİK KIBRIS CUMHURİYETİNİN AVRUPA BİRLİĞİNE KATILIM KOŞULLARININ UYUMLAŞTIRILMASI HAKKINDA SENET TASLAĞI

E. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜVENLİK KONSEYİ’NE KARARA BAĞLANMASI AMACIYLA SUNULAN KONULAR

F. NİSAN 2004 SÜRESİNCE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER

FİHRİST