SORU: Efendim bu yıl 73.sü düzenlenen BM Genel Kurulu görüşmelerinde çeşitli temaslarda bulundunuz. Suriye krizinden mülteci krizine, iklim değişikliği, Kıbrıs konusu gibi birçok konuları ele aldınız. Sizin açınızdan da yoğun bir haftaydı. Nasıl geçti genel bir değerlendirme alabilir miyiz?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Esasen yoğun hafta Surinam’dan başladı. Venezuela ile devam etti, New York’a gelmeden önce. New York’a gelir gelmez, özellikle Cumhurbaşkanımız New York’a ulaşmadan önce ikilileri yapmaya başladık ki Cumhurbaşkanımızın etkinliklerine katılabilelim ve ikili görüşmelerinde de yanında olabilelim diye. Fakat hepsinde mümkün olmuyor tabii ki, burası çok yoğun bir hafta oluyor, herkes için yoğun bir hafta. Çok sayıda ikili görüşmeler yaptık, 32 tane iki görüşme yaptım Genel Kurul Başkanı dahil yeni seçilen, göreve yeni başladı ve 22 tane çok taraflı etkinlikte konuşma yaptık. Bazılarına Cumhurbaşkanımız adına katıldık, Cumhurbaşkanımız katılamadığı için.

Diğer taraftan sizin söylediğiniz gibi herkesin gözü Türkiye’deydi. Göç konusunda Türkiye’nin yaptıklarını herkes biliyor. Ama biz de bu yükün paylaşılması konusunda daha duyarlı olmaları gerektiğini hepsine tüm toplantılarda ve ikili görüşmelerde anlattık.

Diğer taraftan İdlib Anlaşması gerçekten Sayın Cumhurbaşkanımızın ve Sayın Putin’in bir başarısıydı ve İran da buna çok güçlü destek verdi. Ve görüştüğümüz herkesten çok ciddi destek aldık. Hatta bizim katılmadığımız toplantılarda bile konuşmalarında herkes Trump dahil Türkiye’ye teşekkür etti. Bizim amacımız, burada özellikle siyasi sürecin önündeki en büyük engel olan çatışmaları tamamen durdurmak ve insani dramların önüne geçmekti ve siyasi süreci hızlandırmak. Şimdi bunun için yeni bir fırsat doğdu. Yeni kurulacak anayasa komisyonuna da çok güçlü destek veriyoruz. Bu İdlib Anlaşmasının uygulanmasıyla ilgili de yine İran ve Rusya Dışişleri Bakanlarıyla üçlü bir toplantı yaptık. Suriye’nin geleceğiyle ilgili AB’nin özellikle düzenlediği toplantıya katıldık, diğer MIKTA gibi bizim de içinde olduğumuz ve üyesi olduğumuz birçok inisiyatifin toplantılarına da katılma fırsatı bulduk.

Yine özellikle Rohinga Müslümanlarıyla ilgili bir çalışma yemeğine katıldık ki burada önemli ülkelerin dışişleri bakanı da vardı ve İngiltere ve Fransa dışişleri bakanlarının ev sahipliğinde oldu. Yani yurt dışındaki, dünyadaki mazlumları da unutmadık burada, New York’ta.

Sayın Cumhurbaşkanımızın konuşmasındaki gençlik merkezinin kurulması, yani Birleşmiş Milletler’in gençlik forumunun kurulması çağrısı da çok yankı yapmış ve herkesten destek gördük. Özellikle gençlerin gelip teşekkür ettiğini gördük.

Diğer taraftan barış için arabuluculuk inisiyatifinin de Dostlar Grubunun eşbaşkanlığını da Finlandiya’yla beraber yapıyoruz. Tabii bu hafta boyunca en çok Filistin’le ilgili toplantılara katıldık. Bir taraftan Filistin’deki yaşanan sorunlar dram, İsrail’in saldırganlığı ve işgale devam etmesi, diğer taraftan ABD’nin aldığı karar ve o günden bu yana Türkiye’nin öncülüğünü yaptığı inisiyatifler iki defa BM Genel Kurulundan biliyorsunuz karar geçirdik ve ezici çoğunluk da oldu. Ve bu konuda da Türkiye’ye çok ciddi bir güven var, beklenti var.

Diğer taraftan, biliyorsunuz Yakın Doğu’daki Filistinli mültecilere yardım için kurulan UNRWA dediğimiz kuruluşa ABD yaptığı yardımları kesti. Dolayısıyla bu açığı kapatmak için de diğer ülkelerle çalışıyoruz ve 500 bin civarında Filistinli çocuk UNRWA’nın desteklediği okullarda eğitim görüyor. Biraz önce yine Türkiye, Japonya, İsveç, Almanya ve Avrupa Birliği’nin ortak ev sahipliği yaptığı toplantıda yine bu konuyu gündeme getirdik. Yani bu hafta gerçekten Filistin herkesin gündemindeydi, ama Filistin’e olan desteğin de giderek arttığını görmekten mutluluk duyuyoruz.

SORU- Peki, Suriye özeline biraz girecek olursak, Rus ve İranlı mevkidaşlarınızla bir üçlü görüşme gerçekleştirdiniz. Soçi mutabakatın uygulanması konusunda ne noktadayız acaba?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Şu anda teknik çalışmalar devam ediyor ve bu silahtan arındırılmış bölge dediğimiz alanda çalışmalar gayet seyrinde gidiyor. Hatta Rusya özellikle de teşekkür etti, sahada bizim arkadaşlarımız şu ana kadar önemli mesafeler kat etti. Her şey takviminde tıkır tıkır işliyor. Bundan sonraki süreçte birlikte çalışacağız. Her iki taraftan da ihlalleri engellemek için beraber çalışacağız. Anlaşmanın uygulanması, ama anayasa komisyonunun da bir an önce kurulup göreve başlaması konusunda kararlılığımızı bir kere daha ortaya koyduk.

SORU- Anayasa komitesinin oluşturulması konusunda ve siyasi sürecin başlamasına yönelik belirlenen bir takvim var mı?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Mistura işte takvim belirlemeye çalışıyor, biliyorsunuz muhalefet adına 50 kişilik listeyi biz verdik, rejim adına da Ruslar verdi, biraz gecikti, bir de sivil toplumdan oluşan bir liste var ve bu her üç listeden 15’er kişi De Mistura seçiyor ve bunlardan bir anayasa komisyonu oluşturacak. Sivil toplum örgütünden oluşacak listeyle ilgili biraz tartışmalar var, biz de burada arabuluculuk yapıyoruz, o meseleyi de kısa süre içinde hallettikten sonra önümüzdeki ay, en geç bu yıl içinde bu anayasa komisyonunun kurulup faaliyetlerine başlamasını öngörüyoruz.

SORU- Son olarak yoğun temaslarınıza devam edeceksiniz, buradan Almanya’ya gidiyorsunuz, Cumhurbaşkanımıza katılacaksınız. Almanya temaslarınızdan beklentileriniz nedir, biraz ayrıntı verir misiniz?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Almanya olsun, diğer Avrupa ülkeleriyle olsun ilişkilerimizi normalleştiriyoruz, geliştiriyoruz. Esasen biz hep söylüyoruz, bu ülkelerle hiç bizim bir problemimiz yok, tarih boyunca da olmamıştır. Ama onlardan kaynaklanan çeşitli sorunlar yaşamadık değil. Ama bu sorunları geride bırakmak lazım, bu konuda çok ciddi çabalar da sarf ettik ve Sayın Cumhurbaşkanımızın Merkel’le yakın temasları var, daha önceki Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel’le önce, şimdi de Heiko Maas’la yoğun çaba sarf ediyoruz ve bu ziyaretin önemli bir dönüm noktası olacağını düşünüyoruz ilişkilerde yeni sayfa açmak için. Hollanda ile biliyorsunuz karşılıklı büyükelçiliklerimizi de atadık, artık o günleri bir daha yaşamak istemiyoruz. Bunları da net bir şekilde zaten söyledik, çok yanlış şeylerdi ve diplomaside görülmemiş olayları da yaşadık. Ama bunlardan ders almak gerekir ve böyle olayların bir daha yaşanmaması gerekiyor.

Diğer taraftan, hemen Almanya’nın ardından Fransa’ya geçiyoruz ve sadece Suriye konulu Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian’le uzun bir görüşme yapacağız; siyasi süreci, İdlib’i ve diğer konuları, tabii terörle mücadele. Oradan da Cenevre’ye geçerek Batı Balkanlar Toplantısına katılacağız ki bu çok önemli, Batı Balkanlardaki kırılganlık her zaman biliyorsunuz var. Özellikle seçim zamanlarında bu biraz daha risk arz ediyor. Ve eski Norveç Dışişleri Bakanı, Dünya Ekonomik Forumunun şu anda başında Borge Brende’nin ev sahipliğinde ve birçok ülkenin cumhurbaşkanının ve başbakanının katıldığı toplantıya da Cumhurbaşkanımız adına katılıp Türkiye’nin Batı Balkanlara olan desteğini yineleyeceğiz ve oradan sonra da kısmetse ülkemize.

SORU- Bir soru daha alabilirseniz…

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Son soru.

SORU- Kıbrıs konusunda bir gelişme var mı?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Kıbrıs konusunda burada gayri resmi görüşmeler yaptık. Biz şunu diyoruz: Daha önceki çabalarımız maalesef sonuç getirmedi, en son Crans-Montana’da. Artık yeni bir müzakereye başlamak için önce neyi müzakere edeceğimizi, ne için müzakere edeceğimizi kendi aramızda konuşup kararlaştırmamız lazım. Bir başarısızlığı daha artık kimse hazmedemez. O nedenle bu görüşmelerimizi biz sürdürüyoruz. Üç garantör ülkenin Dışişleri Bakanı olarak da yine bir öğle yemeğinde bir araya geldik. Rum tarafıyla da görüşülüyor, tüm taraflarla görüşmek lazım. Zaten KKTC ile biz sürekli görüşüyoruz. KKTC Dışişleri Bakanı biliyorsunuz burada Kudret Bey, onunla da bu konuları görüştük, hem ben görüştüm, hem de Cumhurbaşkanımız kendilerini kabul ettiler. Ve bu tür gayri resmi görüşmelerimizi sürdüreceğiz. İzmir’de de Kocias’la bu konuyu konuştuk. Neyi müzakere edeceğimizi kararlaştırmadan ve sonuç odaklı bir müzakere olmadan tekrar müzakereye laf olsun diye başlamanın da anlamsız olduğunu herkes gördü, dünya da gördü, biz de böyle düşünüyoruz, BM’ye de bu düşüncelerimizi ilettik bu ziyaret çerçevesinde bir kere daha.

SORU- Çok teşekkür ediyoruz.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Sağ olun, çok teşekkürler.

İyi çalışmalar arkadaşlar.